MISIR’IN GÜÇLÜ FİRAVUN-KRALI: III. AMENHOTEP’İN TAHTA ÇIKIŞI VE İMAR FAALİYETLERİ ÜZERİNE GENEL BİR DEĞERLENDİRME (MÖ 1391-1353)

III. Amenhotep, Yeni Krallık Dönemi XVIII. hanedanın 9. hükümdarı olarak 38 yıl boyunca Mısır’ı yönetmiştir. Hükümdarlığı süresince, Eski Mısır Devleti en parlak dönemini yaşamıştır. Zamanının en donanımlı ordularından birine komutanlık etmişse de savaşçı yönüyle değil, kültür-sanata verdiği önem ile tanınmaktadır. III. Amenhotep, inşa ettirdiği büyük tapınaklar, heykeller ve diğer sanat eserleri ile Antik Mısır sanatında önemli bir yere sahiptir. İzlediği barışçıl diplomasi ile savaştan uzak, lüks ve refah içerisinde bir saltanat sürmüştür. Hareminde daha evvelki dönemlerden daha fazla sayıda yabancı prensesler bulunmaktadır. Kadın heykelleri, oymaları ve resimlerine de bu dönemde sıklıkla rastlanmaktadır. III. Amenhotep dönemine ait heykeller ve sanat eserleri günümüzde Cleveland sanat müzesi ve British Museum’da sergilenmektedir. III. Amenhotep’in biyografisini ele aldığımız çalışmamızda, yerli kaynaklardan ziyade yabancı kaynaklardan istifade edilmiştir. Antik Mısır’ın en güçlü Firavunlarından biri olan III. Amenhotep hakkında az sayıda yerli akademik çalışma mevcut olup, çalışmaların ekseriyeti, Yeni Krallık Dönemi Mısır Devleti’ni genel hatlarıyla ele almıştır. Kral, biyografik olarak ele alınmamıştır. Antik Mısır’ın sanat, din ve bilim tarihinde önemli bir yeri olan III. Amenhotep’in hayatını ve faaliyetlerini ele aldığımız çalışmamızla, Antik Mısır tarihi çalışmalarına katkıda bulunmayı umuyoruz.

A General Assessment on Accession to the Throne and Reconstruction Activities of Amenhotep III (1391-1353 B.C): Egypt’s Mighty PharaohKing

Amenhotep III ruled Egypt for 38 years as the 9th ruler of the New Kingdom 18th dynasty. During his reign, the Ancient Egyptian State lived its heyday. Although he commanded one of the most equipped armies of his time, he is known not for his warrior aspect, but for the importance he gives to culture and arts. The great temples, statues and other works of art built by Amenhotep III have an important place in Ancient Egyptian art. With the peaceful diplomacy he followed, he reigned away from war, in luxury and prosperity. There are more foreign princesses in his harem than in previous periods. Women's sculptures, carvings and paintings are also frequently encountered in this period. Sculptures and artworks from the reign of Amenhotep III are now on display at the Cleveland art museum and the British Museum. In our study, in which we discussed the biography of III Amenhotep, foreign sources rather than domestic sources were used. There are few local academic studies about Amenhotep III, one of the most powerful Pharaohs of Ancient Egypt, and most of the studies deal with the Egyptian State in the New Kingdom Period in general terms. The king is not treated biographically. We hope to contribute to the history of Ancient Egypt with our study, which deals with the life and activities of Amenhotep III, who has an important place in the history of art, religion and science in Ancient Egypt.

PDF

___

Bunson, M. R. (2002). Encyclopedia of Ancient Egypt. Facts on File Inc.
Erdemir, H. P. & Akyol, H. & Günday, O. (2015). Nil: Eskiçağ’dan Ortaçağ’a Mısır’a Hayat Veren Nehir, Coğrafya’da Yeni Yaklaşımlar. R. .Efe (Ed.) Prof. Dr. İbrahim Atalay’ın 45. Meslek Yılına Armağan, (s.227-257). Dokuz Eylül Üniversitesi.
Freeman, C. (2003). Mısır, Yunan ve Roma, Antik Akdeniz Uygarlıkları. Dost Kitabevi.
Hayes, W. (1951). Inscriptions from the Palace of Amenhotep III. Journal of Near Eastern Studies, 10(2), 82-112.
Hayes, W. (1985). The Scepter of Egypt, A Backround for the Study of the Egyptian Antiquties in The Metropolitan Museum of Art. Platin Press.
Herodotos (1973). Herodot Tarihi (M. Ökmen, Çev.). Remzi Kitabevi.
Hornung, E. (1999). History of Ancient Egypt, Edinburgh University Press. https://doi.org/10.1177/030751339608200112,Erişim tarihi: 21.09. 2021
İnan, A. (1987). Eski Mısır Tarih ve Medeniyeti. Türk Tarih Kurumu.
İplikçioğlu, B. (1994). Eskiçağ Tarihinin Anahatları I. Bilim Teknik.
Johnson, R. (1996). Amenhotep III and Amarna: Some new considerations. The Journal of Egyptian Archaeology, 82, 65-82.
Johnson, R. (1996). The Revolutionary role of the Sun in the reliefs and statuary of Amenhotep III. The Oriental Institute of the University of Chicago, 151, 2-19.
Karakhanyan, A., & Avagyan, A., & Sourouzian, H. (2010). Archaeoseismological studies at the Temple of Amenhotep III. Luxor, Egypt. The Geological Society of America Special Paper, 471, 1-24.
Kozloff, A. P. (2012). Amenhotep III, Egypt’s Radiant Pharaoh. Cambridge University Press.
Lee, S. E. (1953). A Royal Potrait of Amenhotep III. The Bulletin of the Cleveland Museum of Art, 40(8), 179-185.
Niebuhr, C. (1903). The Tell El Amarna Period, The Relations of Egypt and Western Asia in the Fifteenth Century B.C. According to the Tell Amarna Tablets. Long Acre.
Saydam, Y. (2019). Batı Resim Sanatında Sfenks Betimi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Toonena, W. H. J.& Grahamb, A., & Berghoffc, A. M. (2019). Amenhotep III's mansion of millions of years in Thebes (Luxor, Egypt): Submergence of high grounds by river floods and Nile sediments. Journal of Archaeological Science, 25, 1-5. https://doi.org/10.1016/j.jasrep. 2019.03.003, Erişim tarihi: 09.10.2021
Üstüner, A. C. (1998). Mısır Uygarlığı. Dragon.
Vercoutter, J. (1992). Eski Mısır (E. Su Çev.). İletişim.
Yıldırım, N. (2017). Mitanni Kralı Tušratta’nın mektuplari çerçevesinde diplomatik evlilikler üzerine bir değerlendirme. Archivum Anatolicum (Aran), 11(1), 151-168.
Yılmaz, C. & Kılıç, Y. (2020). Eski Yakındoğu’nun diplomasi dönemi: Amarna çaği ve arşivi. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 7(2), 879-912.