MODERNLEŞME SÜRECİNDE DİN VE DİNDE YENİ EĞİLİMLER

İnsanlık tarihinde yeni bir kültürel durum ve bilinç düzeyine karşılık gelen modernleşme olgusu aydınlanma, endüstrileşme ve küreselleşme süreçleri ile yaygın bir yaşam biçimine erişmiştir. Geleneksel ilişki biçimlerini ve inanç sistemlerini etkileyen modernleşme aile, hukuk, ekonomi ve siyaset başta olmak üzere bütün kurumları doğrudan etkilemiştir. Modernleşme, dinin tarihsel gücünü ve tekelci konumunu ortadan kaldırmıştır. Böylece geleneksel toplumun dinle iç içe olan muhafazakâr özelliği değişime uğramış, insan kutsallığından arındırılmış ve düşünce sekülerleşmiştir. Modernleşmenin yansımaları olan sekülerleşme, çoğulculuk ve bireyselleşme olguları geleneksel, kurumsal dinin yerine öznelleşen bir din anlayışını ikame etmiştir. Modern dünyanın belirsizlikleri ve anlam krizleri bu bağlamda dine karşı yeni bir yönelişi beraberinde getirmiştir. Yeni Dini Hareketler ve New Age akımları bu yönelişin somutlaştığı alanlar olmuştur. Batı dünyasında birçok insanı inanç ve davranış düzeyinde etkileyen Yeni Dinî Hareketler, modern dönemin yeni şartlarına uyum ve uyumsuzluğun tepkisel tezahürleri olarak kendine yaşam alanı bulmaktadır. Yeni Dinî Hareketler dini inancın yanında, bilimsel düşünce, zihin, ruh ve beden sağlığı, tıbbi tedavi, tüketim vb. alanları içeren bir yapıya sahiptir. Kültürleri ve inançları dönüştüren modernleşme olgusu zamanla İslam toplumlarını da etkileyerek cemaat karakterini dönüştürmüştür. Bu çalışma, modernleşmenin dini oluşumlara yönelik etkilerini; sekülerleşme, çoğulculuk ve bireyselleşme kavramlarıyla ifade edilen olgular çerçevesinde analiz etmeyi amaçlamıştır.

Religion and New Trends in Religion in theModernization Process

The phenomenon of modernization, which corresponds to a new cultural situation and level of consciousness in human history, has reached a widespread lifestyle with the processes of enlightenment, industrialization and globalization. Modernization, which affects traditional forms of relationship and belief systems, has directly affected all institutions, especially family, law, economy and politics. Modernization has eliminated the historical power and monopoly position of religion. Thus, the conservative character of traditional society, which is intertwined with religion, has changed, the human being has been stripped of its sacredness and the thinking has become secular. The phenomena of secularization, pluralism and individualization, which are the reflections of modernization, have replaced traditional, institutional religion with an understanding of religion that becomes subjective. In this context, the uncertainties and crisis of meaning of the modern world brought a new orientation towards religion. New Religious Movements and New Age movements have been the areas where this orientation has been embodied. The New Religious Movements, which affect many people in the Western world at the level of belief and behavior, find a living space as reactive manifestations of adaptation and disharmony to the new conditions of the modern era. New Religious Movements, in addition to religious belief, scientific thought, mental, mental and physical health, medical treatment, consumption and so on. It has a structure that includes fields. The phenomenon of modernization that transforms cultures and beliefs has transformed the character of the community by affecting Islamic societies in time. This study, the effects of modernization on religious formations; itaimed to analyze within the framework of the facts expressed in terms of secularization, pluralism and individualization.

PDF

___

Bauman, Z. (2013). Postmodernizm ve Hoşnutsuzlukları (Çev. İsmail Türkmen). Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2014). Modernlik ve Müphemlik (Çev. İsmail Türkmen). Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (2016). Cemaatler (Çev. Nurdan Soysal). Say Yayınları.
Berger, P. L. (2002). Dini ve toplumsal kurumların değişimi (Derleme ve çeviri: Adil Çiftçi). Toplumbilim Yazıları I. Ankara Okulu Yayınları.
Berger, P.L. (2003). Küreselleşmenin kültürel dinamikleri (Çev. Ayla Ortaç). Bir Küre Bin Bir Küreselleşme Çağdaş Dünyada Kültürel Çeşitlilik (Edit. Peter L. Berger-Samuel P. Huntington). Kitap Yayınevi.
Berger, P.L. (2015). Kutsal Şemsiye Dinin Sosyolojik Teorisinin Ana Unsurları (5.Baskı). (Çev. Ali Coşkun). Rağbet Yayınları.
Berger, P.L. & Luckmann, T. (2015). Modernite, Çoğulculuk ve Anlam Krizi (Çev. Mustafa Derviş Dereli). Heretik Yayınları.
Berger, P.L. (2017). Dinler ve küreselleşme (Çev. Hatice Gül). Bilimname, 34, 604 - 613.
Berkes, N. (2014). Türkiye’de Çağdaşlaşma (Yay. Haz., Ahmet Kuyaş). Yapı Kredi Yayınları.
Davison, A. (2002). Türkiye’de Sekülarizm ve Modernlik (Çev. Tuncay Birkan). İletişim Yayınları.
Dean, P. (1988). İlk Sanayi İnkılabı (Çev. Tevfik Güran). Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Field, J. (2006). Sosyal Sermaye (Çev. Bahar Bilgen, Bayram Şen). Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Freyer, H. (1954). Indüstri Çağı (Çev. Bedia Akarsu, Hüseyin Batuhan). Edebiyat Fakültesi Konferansları, c.3. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Gezgin, M. (1988). Cemaat-Cemiyet Ayırımı ve Ferdinand Tönnies. Sosyoloji Konferansları, c.22. İstanbul Üniversitesi Yayınları.
Giddens, A. (2014). Modernliğin Sonuçları (Çev. Ersin Kuşdil). Ayrıntı Yayınları.
Göle, N. (2014a). Modern Mahrem Medeniyet ve Örtünme. Metis Yayınları.
Göle, N. (2014b). Seküler ve Dinsel: Aşınan Sınırlar (Çev. Erkan Ünal). Metis Yayınları.
Günay, Ü. (2000). Din Sosyolojisi. İnsan Yayınları.
Karpat, K.H. (2010). Osmanlı’dan Günümüze Elitler ve Din. Timaş Yayınları.
Karpat, K.H. (2011). Osmanlı’dan Günümüze, Ortadoğu’da Millet, Milliyet, Milliyetçilik. Timaş Yayınları.
Kaygusuz, İ. (2020). Mevleviliğin Sosyolojisi Tarihsel ve Toplumsal Temelleri. Çizgi Kitabevi Yayınları.
Kirman, M. A. (2010). Yeni Dini Hareketler Sosyolojisi. Birleşik Yayınevi.
Köse, A. (2011). Milenyum Tarikatları Batı’da Yeni Dinî Akımlar. Timaş Yayınları.
Luckmann, T. (2003). Görünmeyen Din Modern Toplumda Din Problemi (Çev, Ali Coşkun- Fuat Aydın). Rağbet Yayınları.
Malcver, R. M. & Page C. H. (1969). Cemiyet (Çev. Amiran Kurtkan). Milli Eğitim Basımevi.
Mardin, Ş. (1993). Türkiye’de Din ve Siyaset. İletişim Yayınları. Mardin, Ş. 1994). Bediüzzaman Said Nursi Olayı Modern Türkiye’de Din ve Toplumsal Değişimi (Çev. Metin Çulhaoğlu). İletişim Yayınları.
Mirza, G. A. (2018). Yeni Dinselleşme Eğilimleri ve Maneviyat Arayışları. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Özkul, M. (2016). Kurumlar Sosyolojisi. Fakülte Kitabevi.
Özkul, M. (2018). Endüstri Sosyolojisi. Fakülte Kitabevi.
Özkul, O. (2008). Kültür ve Küreselleşme Kültür Sosyolojisine Giriş. Açılım Kitap.
Ritzer, G. (2011). Modern Sosyoloji Kuramları (Çev. Himmet Hülür). De Ki Basım Yayım.
Ritzer, G. & Stepnisky, J. (2014). Sosyoloji Kuramları (Çev. Himmet Hülür). De Ki Basım Yayım.
Tatar, H. C. (2018). Postnişin Mücadelesi Değişen Dünyada Din. Phoenix Yayınevi.
Tecim, E. (2012). Sosyal Güven Sosyal Sermaye ve Dindarlık Çalışması. Çizgi Kitabevi Yayınları.
Thilly, F. (1995). Felsefe Tarihi (Çev. İbrahim Şener). Cilt 1. Sistem Yayınları.
Turhan, M. (1974). Kültür Değişmeleri (2.Baskı). Milli Eğitim Basımevi.
Wuthnow, R. J. (2002). Din Sosyolojisi, Din ve Modernlik Toplumbilim Yazıları (Derleme ve Çeviri: Adil Çiftçi). Ankara Okulu Yayınları.
Yelken, R. (1999). Cemaatin Dönüşümü Geç Modern Dönemde Cemaat Sosyolojisi. Vadi Yayınları.