ADALET AĞAOĞLU’NUN BİR DÜĞÜN GECESİ ROMANINDA YARALI BİR KADIN SANATÇI: TEZEL

Türk edebiyatının en önemli yazarlarından Adalet Ağaoğlu Dar Zamanlar üçlemesinde (Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Hayır) ülkenin yaşadığı toplumsal dönüşümü karakterlerin iç dünyasına odaklanarak anlatmıştır. Türkiye’de yaşanan siyasi, ekonomik ve kültürel değişimin bilim insanı Aysel ve eşi Ömer başta olmak üzere aydınların yaşamına etkisini içten bir söyleyişle ortaya koymuştur. Romanda asker-burjuva işbirliğini simgeleyen bir düğün betimlenirken toplumsal yozlaşma eleştirilmektedir. Darbe dönemlerinin yarattığı toplumsal kırılmanın ardından kederli ve küskün bireylere dönüşen aydınların iç dünyalarına ayna tutulmaktadır. Bu çalışmada Aysel’in kız kardeşi ressam Tezel’in bireysel ve toplumsal kimliğinin romanda nasıl kurgulandığı, romanda alkolik bir sanatçı olarak karşımıza çıkan kadın karakterin nihilizme uzanan serüveni irdelenmektedir. Olayların Tezel’in bilincinden aktarıldığı bölümlere odaklanarak kadın sanatçının kendisiyle ve çevresiyle hesaplaşması tahlil edilmektedir. Ailesi ile ilişkileri sorunlu olan Tezel, romanda özellikle ablası Aysel’i sıkça hatırlar. Bilim insanı Aysel ile ilişkisi Tezel’in kimliğinde önemli role sahiptir. Romanda kız kardeşlik kavramı onların sancılı ilişkileri üzerinden ele alınmaktadır. Bu çalışmada Tezel’in para ve mevki düşkünü ağabeyi İlhan ile yaşadığı çatışmada hem kapitalizm hem de ataerkil düzene yönelik eleştiriler tespit edilmektedir. Türkiye’nin sancılı modernleşme süreci ve 12 Mart döneminin boğucu atmosferinin yansıtıldığı romanda karakterler, ait oldukları sınıfın temsilcileridir. Dış gerçeklik ve iç gerçekliğin eş zamanlı aktarıldığı romanda Tezel’in sürdüremediği evlilikleri, annelik rolü, kariyerindeki sorunlar ele alınırken bireysel ve toplumsal tarihin paralelliği vurgulanmaktadır. Bu çalışmada Tezel’in özgürlük karşıtı tüm sistemlere dönük eleştirileri tespit edilmekte ve onun sanatçı kimliğinde yaşanan değişim incelenmektedir. Tezel’in geçmişi hatırladığı anlarda yaşadığı yüzleşmeler onun kimlik inşasında önemli role sahiptir.

A Wounded Female Artist in a Wedding Night by Adalet Ağaoğlu: Tezel

Adalet Ağaoğlu, one of the most important authors of Turkish literature, described the social transformation of the country with a focus on the inner world of the characters in the Narrow Times Trilogy (Lying to Die, A Wedding Night, No). Through a sincere discussion, she revealed the impact of political, economic and cultural changes experienced in Turkey on the lives of the intellectuals, primarily on the scientist Aysel and her husband Ömer. While interpreting wedding symbolizing military-bourgeois cooperation, socialcorruption is criticized in the novel. After the social break created by the periods of military coups, the inner worlds of the intellectuals who turn into sorrowful and resentful individuals are mirrored. In this study, the fictionalization of the individual and social identity of Aysel's sister-painter Tezel is reviewed. In the novel, Tezel is portrayed as an alcoholic painter and her journey which leads to nihilism is examined. The female painter’s reckoning with her environment and herself is evaluatedwith a focus on the events conveyed from Tezel's consciousness. Having problems with her family, Tezel frequently remembers her older sister, Aysel, in the novel. Her relationship with the scientist Aysel has an important role in Tezel's identity. The concept of sisterhood in the novel is handled through their painful relationships. In this study, criticism of both capitalism and patriarchal order is detected in the conflict with Tezel's brother İlhan who is fond of money and rank. The characters are the representatives of the class they belong to in the novel in which Turkey's painful modernization process and the stifling atmosphere of 12 March period are reflected. In the novel in which external and internal realities are conveyed simultaneously, the parallelism of individual and social history are emphasized while discussing the marriages that Tezel cannot continue, her maternal role, and career problems. In this study the criticism of Tezel towards all systems against freedom is determined. The change in the artistic identity of Tezelis scrutinized. The confrontations experienced by Tezel at the moments she remembers the past have a significant role in her identity formation.

PDF

___

Ağaoğlu, A. (2004). Damla Damla Günler. Alkım Yayınevi.
Ağaoğlu, A. (2010). Bir Düğün Gecesi. Everest Yayınları.
Ağaoğlu, A. (2014). Karşılaşmalar. Everest Yayınları.
Altuğ, F. (2003). Hayata Bakan Edebiyat, (Yay. Haz. N. Esen, E. Köroğlu) “Göç Temizliği: Göçlerin ve Ötekiliklerin Kavşağında Yazarın Kendi Hayatını Kurgulayışı” Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 104- 117.
Andaç, F. (2000). Adalet Ağaoğlu Kitabı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Bebel, A. (1996). Kadın ve Sosyalizm (Çev. S. N. Kaya). İnter Yayınları.
Belge, M. (2006). Edebiyat Üstüne Yazılar. İletişim Yayınları.
Berber, G. (2012). Türkiye’de Seçkinlerin Dönüşümü: 1960-1980 Ve 1980-2000 Arası Dönemde Türk Romanında Küçük Burjuva Aydını (Tutunamayanlar, Bir Düğün Gecesi, Kara Kitap ve Yüz: 1981 Romanları Çerçevesinde). Doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetindaş, D. (2019). Türk Darbe Edebiyatı ve Roman, Uluslararası Bilim, Teknoloji ve Sosyal Bilimlerde Güncel Gelişmeler Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı Cilt. 3 (Editör: A. Sinanoğlu, F. Faozı), 272-195.
Erkol Günay, Ç. (2011). Taş üstüne taş koymak: 12 Mart Romanlarında görgü tanığı belleğinin yazınsallaştırılması, Nasıl Hatırlıyoruz? Türkiye’de Bellek Çalışmaları (Yay. Haz. Leyla Neyzi). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 41-65.
Erol, S. (2003). Toplumsal dış gerçeklik ve kişisel iç şiir: Adalet Ağaoğlu’nun romanlarındaki ince ayar. Hayata Bakan Edebiyat (Yay. Haz. N. Esen, E. Köroğlu). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 5- 31.
Eronat, K. (2004). Adalet Ağaoğlu İnsan ve Eser. Yayımlanmış doktora tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Fethi Naci (2002). Yüzyılın Yüz Romanı. Adam Yayınları.
Gören, D. (2008). Adalet Ağaoğlu’nun Roman ve Tiyatrolarında Kadın ve Kadın Eğitimi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kıran Eziler, A. (2020). İç söylem bağlamında yineleme: “Bir Düğün Gecesi”. Varlık, 1356, 12-18.
Moran, B. (2016). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 3, İletişim Yayınları.
Parla, J. (2018). Don Kişot’tan Bugüne Roman. İletişim Yayınları.
Sunat, H. (2001). Hayal, Hakikat, Yaratı. Bağlam Yayınları.
Sunat, H. (2003). Babalar ve kızları ya da kızların yalnızlıkları. Hayata Bakan Edebiyat (Yay. Haz. N. Esen, E. Köroğlu). Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, 32-45.
Şahin, Ö. (2007). Yenişehir’de Bir Öğle Vakti, Kırk Yedi’liler ve Bir Düğün Gecesi’nde Kemalist Anneler, Solcu Kızlar. Yüksek lisans tezi, Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Topaloğlu, Y. (2005). Adalet Ağaoğlu’nun Çağdaş Türk Romanındaki Yeri. Doktora tezi, Edirne Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uğur, V. (1998). Edebiyat eserlerinde kişilik incelemesi bir roman dolayısıyla tip ve karakter ayrımı üzerine. Varlık, 1093, 28-31.
Uğurlu, B. S. (2003). Adalet Ağaoğlu’nun Hayatı, Roman ve Hikâyeleri Üzerine Bir Araştırma. Doktora tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Uzun, D. (2008). Adalet Ağaoğlu’nun Romanlarında Sosyal Meseleler. Yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.