I VE II. DÖNEM TBMM'DE SİVEREK VE URFA MİLLETVEKİLLERİ İLE FAALİYETLERİ

Son Osmanlı Mebusan Meclisin dağıtılmasından sonra Mustafa Kemal'in yayınladığı tebliğ sonrası yeni Meclisin açılması için seçim çalışmaları başladı. İlan edilen seçim nizamına göre her vilayetten 5 mebus ve Son Osmanlı Mebusan Meclisi ile Malta'dan sürgünden dönenlerin oluşturduğu Büyük Millet Meclisi, homojen bir yapı olması sebebiyle de önem taşımaktaydı. Meclisin sayısal manasında fikir birliği olmamasına rağmen 166 ile 187 arasında kişi, Meclisin ilk günü toplantıya katıldı. Genel toplamda ise yaklaşık 350 milletvekili ilk Meclisin üyeleri arasında yer aldı. İkinci dönem yani 1923-1927 yılları arasındaki yasama döneminde seçilen milletvekilleri ise yeni Türkiye'nin inşası konusunda önemli vazifeler üstenmişlerdir. Bu dönemde seçilen milletvekillerinin hemen hemen hepsi Mustafa Kemal'in özenle belirlediği kişilerdir. Bu kişilerin Urfa ve Siverek özelinde paradigma ve kişisel dosyalarının yer aldığı portföyler de bu çalışmada yer alacaktır. Bu çalışmada, ayrıca fiili olarak sona ermiş olan Osmanlı Devleti'nin yerine kurulan yeni Türkiye'nin ilk Meclisi konumundaki Büyük Millet Meclis'inde görev yapan Siverek ve Urfa milletvekillerinin genel portföyü ve Meclis'teki faaliyetlerine yer verilecektir. Çalışmanın ana paydası, milletvekili kişisel dosyaları ve Meclis zabıt tutanaklarıdır. Bu tutanaklarda ülke sorunlarına eğilim gösteren Siverek ve Urfa milletvekilleri, öncelikle ülke bağımsızlığını kendilerine amaç edinmişlerdir. Çalışma, 1920-1923 ile 1923-1927 yılları arasındaki Urfa ve Siverek Milletvekillerinin faaliyetlerini kapsamaktadır.

I And II. Period in Parliament By MP's And Urfa Siverek And Activities

After dissolution of the last Ottoman Parliement election procces started after declaration issued by Mustafa Kemal to the opening of new Parliement. According to the declared election regulations, homogeneous structure of parliement was very important that was consist of members of the last Ottoman Parliement and those in exile returned from Malta. Arround 166-187 people attended first day of meeting. Altough there was no consensus in Assembly especially numerically. In total approximately, 350 MP's were among the member of first parliement. During second period, as for MP's elected between 1923-1927 legislative year were undertaken important tasks in the construction of new Turkey. Allmost all who elected as MP in this period carefully selected individuals by Mustafa Kemal. There will be also portfolio of these people represented Siverek and Urfa that includes personal files and paradigm. However, İn this study, general portfolio of MP's of Urfa and Siverek and activities of them in the Parliement will be discussed. The main part of this study is personal files of MP's and record of Parliement. According to these Parliement records, the main purpose of Urfa and Siverek deputies were independence of their country. This study includes activities of Urfa and Siverek MP's in the period of 1920-1923 and 19231927.

___

  • Akalın, Müslüm. (1985), Milli Mücadelede Urfa, Özlem Kitabevi, Urfa. Akman, Ekrem. (1997), Dünden Bugüne Siverek, İstanbul,Marifet Matbaa.
  • Atatürk, Mustafa Kemal. (2008), Nutuk, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara. BCA
  • Beysanoğlu, Şevket. (1992), Diyarbakır, Ziya Gökalp Derneği. Ceylan, Hasan Hüseyin. (1989), Cumhuriyet Döneminde Din-Devlet İlişkileri, Rehber Yayıncılık, İstanbul.
  • Çakan, Işıl. (1989), Türk Parlamento Tarihinde İkinci Meclis, Çağdaş Yayınları, İstanbul.
  • Çolak, İsmail. (2010), Milli Mücadele'de Kalemli Ordu, Yitik Hazine Yayınları, İstanbul.
  • Demirel, Ahmet. (1994), Birinci Mecliste Muhalefet (İkinci Grup), İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Demirel, Ahmet. (2010), Milli Mücadele Döneminde Seçimler, İlk Meclisin Vekilleri, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Gök, Dursun. (1995), 2. Türkiye Büyük Millet Meclisi Dönemi, Konya. Kemal, Yaşar. (2013), İnce Memed, C. I, II, III, IV, YKY, İstanbul.
  • Saip, Ali. (1988), Çukurova Faciaları ve Urfa'nın Kurtuluşu, Kastaş A.Ş. Yayınları, İstanbul.
  • Sezen, Tahir. (2006), Osmanlı Yer Adları, T.C. Devlet Arşivleri Genel Müdür, Ankara.
  • TBMM Albümü 1920-2010. (2010), Gökçe Ofset Mat., Ankara.
  • TBMM Kişisel Albümler
  • TBMM Kişisel Arşiv
  • Urfa İl Yıllığı 1973, Kemal Matbaası.
  • Velidedeoğlu, Hıfzı Veldet. (1990), İlk Meclis ve Milli Mücadele'de Anadolu, Çağdaş Yayınları, İstanbul.
  • Yahya Kemal Beyatlı Bibliyografyası. (2008), T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara.