KURTULUŞ SAVAŞI YILLARINDA ÇUKUROVA'DA ERMENİ TERÖRÜ

Çukurova'da Bizans egemenliğinde bir Ermeni kolonisi oluşturma çabası, X. Yüzyıla kadar uzanır. Tarihsel süreçte Ermeniler Çukurova'da, önemli bir güç olmuşlar fakat ne Osmanlılar döneminde, ne de daha önce, nüfus bakımından çoğunluğu oluşturmamıştır. XII-XVI. yüzyıllarda bölge genelinde Türk nüfusu büyük bir çoğunluğa sahiptir. II. Meşrutiyet dönemine kadar Adana ve çevresinde, Müslümanlarla Ermeniler arasında önemli bir sorun yaşanmamıştı. 1909 yılında II. Meşrutiyet'in getirdiği özgürlük ortamından yararlanan Ermeniler ayaklandılar. Ayaklanma öncesinde Amerika'da ve Rusya'da eğitim görmüş Ermeniler, bölgeye yerleştirilmiştir. Ankara Antlaşması ile, bölgeyi bölgeyi terkeden Ermenilerin sayısı, günümüzde istismarı yapılan "Ermeni Soykırımı" veya "Ermeni Katliamı" iddialarının, Çukurova için hiçbir dayanağının olmadığını ortaya koymaktadır. Ankara Antlaşması ile ilgili Fransız politikası, Ermeniler ve İngilizler tarafından, yoğun bir eleştiriye maruz kalmıştır. Bu eleştirilere verilen cevaplarda Fransız yöneticiler, işgal süresince bölgede bir Ermeni politikası izlediklerini açıklamak zorunda kalmışlardır. Fransız yöneticiler, politikalarını savunmak için, Suriye'yi Ermeni yerleşimine açtıklarını da açıkça ilan etmişlerdir.

Armenian Terror in Çukurova During War of Independence

The endeavor to transform Çukurova into an Armenian colony under Byzantine dominance dates back to 10. century. Over the course of history, Armenians became a significant power in Çukurova, yet they were not able to become a majority among its peoples neither during Ottoman reign nor before it. During 12. - 16. centuries, Turks were the largest majority in the region. Until the period of 2. Constitutional Monarchy (Meşrutiyet), no major conflicts between Muslims and Armenians had occurred around Adana and its environs. In 1909, Armenians, taking advantage of the relative freedom that 2. Constitutional Monarchy (Meşrutiyet) had brought about, rose in rebellion. Before the rebellion, the Armenians who had been trained in U.S.A. and Russia had been positioned in the region. The number of the Armenians who left the region after the Treaty of Ankara clearly shows that the claims which originate from the long-exploited 'Armenian Genocide' or 'Armenian Massacre' have no legitimate basis in Çukurova. French policy towards the Treaty of Ankara received significant British and Armenian criticism. In their replies to this criticism, French officers had to reveal that they had followed an Armenian policy in the region during the occupation. The same French officers also publicly announced that they had opened Syria to Armenian settlement in order to defend their policy.

PDF

___

AKYÜZ, Yahya; Türk Kurtuluş Savaşı ve Fransız Kamuoyu, Ankara 1988.
Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü; Osmanlı Belgelerinde 1909 Adana Olayları, Ankara, 2010.
BREMOND, E.; La Cilicie en 1919-1920. Paris, 1921.
Cevdet Paşa; Tezakir III, yay. Cavit Baysun, Ankara, 1986.
CUİNET, Vital; La Turquie d'Asie II, Paris 1882.
ENER, Kasım; Tarih Boyunca Adana Ovasına Bir Bakış, Adana 1993.
ERDOĞDU, Ahmet; Belgelerle II. Meşrutiyet'ten Tehcir'e Adana Ermeni Olayları Günlüğü, Adana, 2011.
GÜRÜN, Kamuran; Ermeni Dosyası, Ankara, 1983.
HALAÇOĞLU, Yusuf ; 'Tapu Tahrir Defterlerine Göre XVI.
Yüzyılın İlk Yarısında Kozan Sancağı", İÜEFTD 32 (İstanbul 1979).
HATİPOĞLU, Süleyman; "Çukurova'da Fransız-Ermeni İşbirliği (1918- 1921)" Sömürgecilik Hareketlerinde Fransa, Elazığ, 2003.
JAESCHKE, Gottard; Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi I, Ankara 1989.
KARPAT, Kemal; Ottoman Population l830-1914, London, 1985.
McCARTHY, Justin; Osmanlı Anadolu Topraklarındaki Müslüman ve Azınlık Nüfus, çev.İhsan Gürsoy, Ankara 1995.
Mehmet Asaf; 1909 Adana Ermeni Olayları, Ankara, 1982.
SARAL, A.Hulki; Türk İstiklal Harbi, Güney Cephesi IV. Cilt, Ankara 1966.
SHAW, Stanford; Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye II, İstanbul, 1983.
SÜMER, Faruk; "Çukur-Ova Tarihine Dair Araştırmalar". DTCF, TAD, 1/1, Ankara, 1963.
URSAVAŞ, Ali Saib; Çukurova Faciaları ve Urfa'nın Kurtuluşu, yay. M. Ali Akdil, İstanbul 1988.
YURTSEVER, Cezmi; Ermeni Terör Merkezi Kilikya Kilisesi, İstanbul 1983.
YÜREĞİR, A.Remzi ; "Milli Mücadele'de Çukurova" Yeni Adana Gazetesi, 31 Ocak 1953.