TÜRKİYE'DE EVDE BAKIM VE EV HİZMETLERİNDE ÇALIŞAN GÖÇMEN KADINLAR: ÖZBEKİSTANLI GÖÇMEN KADINLAR ÖRNEĞİ

21. Yüzyılda orta sınıfların mevcut durumunda yaşanan ekonomik ve sosyal değişiklikler, toplumların yapılarını değiştirmekte, değişen bu yapı ile birlikte kadınlara yönelik “kadın işi” olarak görülen ev hizmetleri ve evde bakım hizmetleri alanında iş imkânı arzında artış oluşturmaktadır. Kadınların iş gücüne katılımının artması ile birlikte ev hizmetlerinde veya evde bakım hizmetlerinde destek artık bir ihtiyaç olarak görülmekte ve sürekli artan bir emek talebi gözlemlenmektedir. 21. Yüzyılda küreselleşmenin etkisi ile ülkeler arası oluşan sosyal ağlar ile ülkeler arasındaki sınırların kalkması ile birlikte uluslararası göçün arttığı gözlemlenmektedir. Ayrıca artmakta olan uluslararası göçte, toplumda varoluş rolü değişmekte olan kadınların göç oranlarında artış olduğu, küreselleşme sürecinin bunu doğrudan etkilediği ve göç tanımına yeni eklenmekte olan göçün kadınlaşması tabiri ile birleri karşı karşıya bırakmaktadır. Gelişmekte olan ülke konumundaki Türkiye bu göçten etkilenmekte olup, bu çalışmada Özbek göçmen kadınların göç etmeden önceki hayatları, karar verme süreçleri, Türkiye’ye geliş süreçleri, Türkiye’de ev hizmetleri ve evde bakım hizmetlerinde varoluş süreçleri, yerel halk ile ilişkileri incelenmektedir. Ayrıca göçmen kadınların Türkiye’ye gelirken ki beklentileri, hayalleri ve bunların gerçekleşip gerçekleşmediği irdelenmektedir. Bir başka deyişle, Özbekistan’dan Türkiye’ye gelen göçmen kadınların, geliş süreçleri ev hizmetleri ve evde bakım hizmetlerinde varoluşları, kendilerine, ailelerine ve geldikleri ülkeye etkileri mevcut teoriler ile ilişkilendirilerek kavramsal çerçeve ışığında detaylı olarak araştırılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Uluslararası Göç, Göçmen Kadınlar, Göçün Kadınlaşması, Ev Hizmetleri, Evde Bakım Hizmetleri

PDF

___

Akalın, A. E. (2014) Türkiye’de Ev Hizmetlerinde Çalışan Göçmen Kadınların Toplumsal ve İktisadi Varoluş Stratejileri Üzerine Sosyolojik Bir Analiz. Yayınlanmış doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Akkanat, S., Aksoy, M., Yılmaz N. ve Özsoy, S. (2017). Türkiye’de düzensiz göç olgusu: 6458 Sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu Bağlamında Gümüşhane Örneği. Global Journal Of Economics and Business Studies. 6(12): 89-90.
Altuntaş M, Yılmazer TT, Güçlü Y. A, Öngel K. (2010). Evde sağlık hizmeti ve günümüzdeki uygulama şekilleri. Tepecik Eğitim Hastanesi Dergisi; 20: 153-158.
Bartram, D., Maritsa, V.P. ve Monforte, P. (2017). Göç. Göç Meselesinde Temel Kavramlar. İçinde (13). (Çev. I. A. Tuncay). Ankara: Hece Yayınları.
BBC News Türkçe, Çocuklar olmayınca doktorlar tarlaya, (16.10.2012), https://www.bbc.com/turkce/haberler/2012/10/121016_uzbekistan_cotton, (11.08.2021).
Cimete G. (1998). Evde Sağlık Bakım Hizmetlerinin Tarihsel Gelişimi ve Evde Bakımda Hemşirelerin Yeri. I. Ulusal Evde Bakım Kongresi Kitabı. M.Ü. İstanbul: Döner Sermaye İşletmesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
Coşkun E. (2016). Türkiye’nin Göç Rejiminde Toplumsal Cinsiyet Faktörü: Ugandalı Göçmen Kadınlar Örneği. Fe Dergisi 8(1) : s: 103.
Eker, H. H. Ve Abay. A.R. (ed.). (2020), Evde bakım hizmetleri, türleri ve organizasyonu. F. Güngör, (ed.), Bakım ve Sosyal Hizmet Ders Kitabı. İstanbul. İstanbul Üniversitesi. s: 173.
Ender, R. ve Gümüş. Z. (2019). Evde yaşlı bakımı. A. Beki. (Ed.), İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi Yaşlı Bakımı Ön Lisans Programı. İstanbul Üniversitesi. s: 18-19.
Erdem, Y. H. (2004). Osmanlı’da Köleliğin Sonu 1800-1909. İstanbul Kitap Yayınevi. s: 85.
Etiler, L. ve Lordoğlu, K. (2015). Göçün öteki yüzü. Kadın ve Sağlık. Diskar, 4: 92-104.
Evde Bakım Derneği Yönetim Kurulu. (2010). Evde bakım Tanımı, Kapsamı, Temel Kavramlar ve Ülkemizde Mevcut Durum. İstanbul.
Fidan. F. ve Özdemir. M. Ç. (2011). Ev Hizmetlerinde Çalışan Kadınlar ya da Evlerin Kadınları. Çalışma İlişkileri Dergisi. 2 (1) ,s: 79-89, 27.08.2021, https://dergipark.org.tr/en/pub/cider/issue/29524/316922 Gökbayrak, Ş. (2009). Refah Devletinin Dönüşümü ve Bakım Hizmetlerinin Görünmez Emekçileri Göçmen Kadınlar. Çalışma ve Toplum. 21(2), s: 55-81.
Kümbetoğlu, B. (2012). Göç Çalışmalarında “Nasıl” Sorusu, Küreselleşme Çağında Göç Kavramlar, Tartışmalar. (Der. S. Gülfer Ihlamur Öner-N. Aslı Şirin Öner) İstanbul: İletişim. s: 81.
Özbekistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı’nın 17 Ağustos 2021 Tarih ve UP-6279 Sayılı Kararı. (17.08.2022), https://lex.uz/docs/5584128#, (14.03.2022). Şeker, D. ve Uçan, G. (2016). Göç sürecinde kadın. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi. 14: 204.
T.C. Resmi Gazete. Ev Hizmetlerinde 5510 Sayılı Kanunun ek 9’uncu Maddesi Kapsamında Sigortalı Çalıştırılması Hakkında Tebliğ. 1 Nisan 2015. Sayı: 29313. Ankara. Başbakanlık Basım Evi.
Toksöz, G., Erdoğdu, S. ve Kaşka, S. (2012). Türkiye’ye düzensiz emek göçü ve göçmenlerin işgücü piyasasındaki durumları. Uluslar Arası Göç Örgütü (IOM) yayını, Türkiye Ofisi: 84-85.
Tutar, F. K., Nurdinova, S. ve Tutar, N. F. (2021). Özbekistan’da göçün kadınlaşması. International Journal Of Diciplines Economics & Administrative Scienves Studies. 7(26): 105-111.
Tutar, K. (2021). Evde Bakım Hizmetinde Çalışan Göçmen Kadın İşgücünün İstihdam Deneyimleri: Ankara İli Örneği. Bilge Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 5(1), s: 1-9.
Türkiye Cumhuriyeti Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Asgari Ücret – 2022 (01/01/2022), https://www.csgb.gov.tr/asgari-ucret/asgari-ucret-2022/, (14.03.2022).
Uğur, S. ve Yanık E. C. (2016) Ev Hizmetlerinde Göçmenlerin İstihdamına Yönelik Sorunlarının Değerlendirilmesi. Çalışma İlişkileri Dergisi. 7(2) s: 65-77. 27.08.2021, https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/308083 Uluslararası Af Örgütü, (2012). Amnesty International Report 2012. The State of The World’s Human Rights: 361-363.
Wang, C. L. ve Schofer, E. (2018). Coming out of the penumbras. World Culture and Cros S-national Variation in Divorce Rates. Social Forces. 97(2): 675-704.