Katlı Otoparkların Kentsel Yaşama Katkısı Üzerine Bir Araştırma

Katlı otoparklar, kent dokusu ve kentsel yaşamla ilişkisizlikleri nedeniyle varlığından rahatsızlık duyulan mekanlar olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada belirtilen yargının olumlu yönde değişimine ilişkin bir değerlendirme sunabilmek amaçlanmakta ve otoparkların kentsel yaşamla nasıl ilişki kurabileceği sorgulanmaktadır. Araştırmada katlı otopark tasarımları kentsel yaşama katkı perspektifinde incelenerek tasarım süreçlerine ışık tutan konular belirlenmekte ve bu çerçevede Türkiye’deki katlı otopark tasarımlarının niteliği değerlendirilmektedir. Katlı otoparkların kentsel yaşama katkı sağlayabilmesi açısından önem taşıyan konular çalışmada “kamusal etkinlikler için çatı yüzeyinin kullanımı, yaya kullanımını desteklen cephe tasarımı, cephelerde görsel açıdan değişebilir etkiler oluşturulması ve cephe yüzeylerinin kamusal sanat için potansiyel olarak değerlendirilmesi” olarak tanımlanmıştır. Türkiye’de belirtilen açılardan tam anlamıyla örnek uygulamalarla karşılaşılmamaktadır. Katlı otopark çatı yüzeylerinin yalnızca zeminle ilişkili olduğunda kentsel açık alan niteliğinde tasarlandığı; zeminden bağımsız çatı kotlarının park yeri olarak kullanıldığı görülmektedir. Otopark cephelerinde yayalar için farklı deneyimler üretebilmeye yönelik çözümlere rastlanmamaktadır. Cepheler parapet duvarlarının tekrarıyla oluşan etkiyle benzerlik taşımaktadır. Çalışmada tanımlanan konular kapsamında mevcut ve yeni tasarımların geliştirilmesi olanaklıdır. Zemin kotundan erişimi bulunmayan çatı yüzeylerinin kentsel açık alan olarak tasarlanmasıyla, bu mekanların kent dokusunun algılanması açısından sahip olduğu potansiyelden yararlanılabilir. Çatı kotunda kapalı mekanlara yer verildiğinde, bireysel kullanıma olanak tanıyan işlevler tercih edilerek aktif kullanım desteklenebilir. Kamusal mekanın ve otoparkın kullanımında yayalar için kentle ilişki olanağı tanıyan, mekan atmosferi açısından çekici sirkülasyon olanaklarının yaratılması amaçlanmalıdır. Geniş yüzeyli cephelerin kentsel yaşama katkı sağlayabilmesi için değişebilir etkiler sağlayan tasarımlardan ve kamusal sanat çalışmalarından yararlanılması düşünülmelidir. Katlı otoparkların kentsel yaşama katkısı olan strüktürler haline gelebilmesi için belirtilen konuların tasarımcılar ve yerel yönetimler tarafından dikkate alınması önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Katlı otoparkların tarihi, katlı otopark tasarımı, kentsel mekan

PDF

___

Baldwin, I. 2010. “Architect, Park Thyself,” Places Journal, January. (https://doi.org/10.22269/100125)
Blazeckova, Z. 2014. “Culture of Car Park or Car Parking Cultures”.In “City Imaging: Regeneration, Renewal and Decay”, T. Barabazon (Ed.), pp. 83-91, Springer: London.
Ben-Joseph, E. 2012. Rethinking a Lot:The Design and Culture of Parking. Cambridge: The MIT Press
Engin, A. 2000. Türk’ün Otomobille İmtihanı, Cogito, Sayı 24, s.159-176.
Güneş, S. 2012. Türk Toplumu ve Otomobil. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:25, ss.213-230.
Henley, S. 2009. The Architecture of Parking. London: Thames & Hudson.
Kılınçaslan, T. 2012. Ulaşımın Tarihsel Gelişimi. T. Kılınçaslan (Ed), Kentsel Ulaşım, Ulaşım Sitemi-Toplu Taşım-Planlama-Politikalar, s. 1-47. İstanbul: Ninova Yayıncılık
Oswald, A. 2014. Modern Mimarlık Tarihinin Parçası Olarak Otopark Yapıları. İçinde “Otopark Tasarımı, Planlama İlkeleri, Projeler ve Yapılar”, I. Irmscher, I. Kosarev & A. Schıefenhövel (Editörler). ss.12-42. İstanbul: Yem Yayın.
Tekeli, İ. 1988. Türkiye’de Cumhuriyet Döneminde Kentsel Gelişme ve Kent Planlaması. 75 Yılda Değişen Kent ve Mimarlık, Yıldız Sey (Editör), Bilanço 98, İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, s. 1-24
Yetişkul, E., Şenbil. M. 2018. Ankara’da Otopark Sorunu ve Çözüm Önerileri. Megaron, 13(2):250-262.
https://weburbanist.com/2013/08/28/car-parks-or-works-of-art-14-exemplary-parking-facilities/3/
https://www.amc-archi.com/mediatheque/2/7/0/000040072/exposition-immeubles-automobiles-garage-51-rue-de.jpg (11.01.2019)
https://architectona.files.wordpress.com/2014/02/7.jpg?w=474 (11.01.2019)
http://boitierrouge.com/wp-content/uploads/2016/03/Marbeuf-05.jpg; 2019,
http://boitierrouge.com/wp-content/uploads/2016/03/Marbeuf-06-620x496.jpg (11.01.2019)
http://boitierrouge.com/wp-content/uploads/2016/03/Marbeuf-04.jpg (11.01.2019)
https://mai-nrw.de/wp-content/uploads/Hanielgarage1956_GettyImages_RobertCrane_50672191-1024x795.jpg (11.01.2019)
https://theculturetrip.com/wp-content/uploads/2016/08/tct-build-52.jpg (11.01.2019)
http://www.staedte-fotos.de/1200/freiburg-schlossberggarage-ein-oeffentliches-parkhaus-44242.jpg (11.01.2019)
https://c1.staticflickr.com/6/5013/5504504447_a58ae3702d_b.jpg (11.01.2019)
https://images.adsttc.com/media/images/5a27/21d0/b22e/388e/ef00/0372/slideshow/JAJA_ParkNPlay-WEB-04-R_Hjortshoj.jpg?1512513990 (11.01.2019)
http://www.ramastudio.dk/img/projectimagelarge/logo_sign_photo_credit_rasmus_hjortsh__j.jpg (11.01.2019)
http://www.ramastudio.dk/img/projectimagelarge/rama-studio-p-hus-lu__ders-sport3.jpg (11.01.2019)
http://www.ramastudio.dk/img/projectimagelarge/roof_supergraphics_2_photo_credit_rasmus_hjortsh__j.jpg (11.01.2019)
http://www.ramastudio.dk/img/projectimagelarge/r_hjortshoj_-_park_play-4.jpg (11.01.2019)
https://www.domusweb.it/en/architecture/2017/12/19/copenhagen-the-parking-structure-becomes-an-attractive-and- coloured-public-space.html (11.01.2019)
http://boldtendencies.com/community-education/ (11.01.2019)
http://www.cookefawcett.com/projects/123-peckham-observatory (11.01.2019)
https://images.adsttc.com/media/images/597a/9fda/b22e/38c7/8f00/0365/slideshow/CF_123_PR_001_170713_Observatory_Peter-Landers.jpg?1501208529 (11.01.2019) https://images.adsttc.com/media/images/597a/a026/b22e/38c7/8f00/0366/slideshow/CF_123_PR_004_170714_Observatory_Peter-Landers.jpg?1501208580 (11.01.2019)
http://www.cookefawcett.com/wp-content/uploads/2017/07/123_EV_170825_073_1100w.jpg (11.01.2019)
https://www.domusweb.it/en/architecture/2017/12/19/copenhagen-the-parking-structure-becomes-an-attractive-and-coloured-public-space.html (11.01.2019)
https://www.archdaily.com/535720/jaja-designs-park-n-play-parking-garage-in-copenhagen (11.01.2019)
https://www.archdaily.com/535720/jaja-designs-park-n-play-parking-garage-in-copenhagen (11.01.2019)
https://images.adsttc.com/media/images/5a27/2241/b22e/388e/ef00/0375/large_jpg/JAJA_ParkNPlay-WEB-07-R_Hjortshoj.jpg?1512514104 (11.01.2019)
https://behnisch.com/content/2-work/1-projects/0-0599/599_01_david-matthiessen.jpg (11.01.2019)
https://behnisch.com/content/2-work/1-projects/0-0599/599_08_david-matthiessen.jpg (11.01.2019)
https://www.theplan.it/attachments/0599_PHG_EXT12_DM_CF005682r.jpeg (11.01.2019)
https://behnisch.com/work/projects/0599 (11.01.2019)
https://archello.s3.eu-central-1.amazonaws.com/images/2015/12/09/HPPErweiterungParkhausKober.1506078977.6442.jpg (11.01.2019)
http://www.alliesandmorrison.com/wp-content/uploads/2014/08/401_CharlesStreetCarPark_interior-955x453.jpg(11.01.2019)
http://www.alliesandmorrison.com/wp-content/uploads/2014/08/401_CharlesStreetCarPark_interior-955x453.jpg (11.01.2019)
http://www.alliesandmorrison.com/wp-content/uploads/2014/08/401_CharlesStreetCarPark_Elevation-955x453.jpg (11.01.2019)
http://www.alliesandmorrison.com/wp-content/uploads/2014/08/401_CharlesStreetCarPark_Elevation-955x453.jpg (11.01.2019)
https://cdnassets.hw.net/dims4/GG/8a8eab5/2147483647/resize/876x%3E/quality/90/?url=https%3A%2F%2Fcdnassets.hw.net%2F54%2F49%2F6f3c38ba43acbfd2bf3ff99b3ec2%2Furbana-mayseptember-eskenazi-03.jpg (11.01.2019)
https://weburbanist.com/2013/08/28/car-parks-or-works-of-art-14-exemplary-parking-facilities/3/(11.01.2019)
http://www.alliesandmorrison.com/project/charles-street-car-park/(11.01.2019)
http://architypereview.com/project/eskenazi-hospital-parking-structure/?issue_id=62897 (11.01.2019)
https://designingwithsound.files.wordpress.com/2009/12/wind_vcharlotte-1-longshot_lrg.jpg (11.01.2019)
https://images.adsttc.com/media/images/55f8/0525/d4f7/b736/0f00/00e8/slideshow/exterior_courtesy-of-urban-art-projects.jpg?1442317580 (11.01.2019)
https://ibiartwestpalm.wordpress.com/2015/03/02/development-idea-parking-garage-public-art/ (11.01.2019)
http://nedkahn.com/portfolio/turbulent-line/; 2018; https://www.archdaily.com/69219/uap-ned-kahn-to-create-kinetic-artwork-for-brisbane-airport (11.01.2019)
https://architizer-prod.imgix.net/media/142535464861520140729_CGS_Vermont_0454-Edit.jpg?q=60&auto=format,compress&cs=strip&w=1680 (11.01.2019)
https://architizer.com/projects/los-angeles-opens-its-heart-of-compassion/ (11.01.2019)
http://www.haldizinsaat.com.tr/dcms-sites/haldizinsaat.com.tr/uploads/2014/03/2.jpg;2019,
http://www.haldizinsaat.com.tr/dcms-sites/haldizinsaat.com.tr/uploads/2014/03/2.jpg;2019
http://www.haldizinsaat.com.tr/dcms-sites/haldizinsaat.com.tr/uploads/2016/07/katliotoparkizmit14.jpg (11.01.2019)
http://www.haldizinsaat.com.tr/dcms-sites/haldizinsaat.com.tr/uploads/2016/07/katliotoparkizmit14.jpg (11.01.2019)
http://www.manisa.bel.tr/upload/proje/i2/projefotograf_2_d37335a93e704d3bb5769788db8eab20.jpg (11.01.2019)
http://levenbetts.com/WORK/PROJECTS/CHICAGO/chicago_04.jpg;2019, http://architypereview.com/wp-content/themes/architype-review/includes/image.php?w=1000&h=644&m=1&i=%2Fwp-content%2Fuploads%2F2012%2F12%2Farchitecture-parking-leven-betts-filter-park-lg-01_rpg.jpg (11.01.2019)
http://architypereview.com/project/filter-park-parkingissue_id586/ (11.01.2019)