Ahp Tabanlı Topsıs Yöntemi ile Afet Sonrası Acil Toplanma Alanlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Uygulama

Afet sonrası insanlar üzerinde oluşan hasarın minimum düzeye indirgenmesi ve afetin yıkıcı etkileriyle mücadele edilebilmesi için gerekli olan plan, iletişim ve koordinasyonun sağlanması ile kargaşa ve panik halinin önlenmesine ilişkin afet sonrası toplanma alanlarının önceden tespit edilmesi ve halkın bu doğrultuda bilinçlendirilmesi son derece önemlidir. Bu sebeple ilçeler bazında her mahallenin acil durum toplanma alanlarının önceden belirlenmesi ve bilgilendirilmesinin yapılması zaruridir. Bazı mahallelerin dar olması yeterli alana sahip olamaması acil durum toplanma alanlarının belirlenmesini imkânsız kılmaktadır. Bu şekilde yetersiz alana sahip mahallelerdeki afetzedeler, komşu mahallelerde bulunan en uygun alanlara ulaşabilmelidir. Bu çalışma ile Kütahya’da bir mahalledeki afetzedelere hizmet verebilecek komşu mahallelerdeki en uygun acil toplanma alanları belirlenmeye çalışılmıştır. Gerekli literatür taraması yapılmış ve uzman görüşleri doğrultusunda acil durum toplanma alanları yer seçimi için dikkate alınacak kriterler; altyapı (elektrik, su, kanalizasyon), çevre güvenliği (etrafındaki yapılara uzaklık, yapı yükseklikleri), alansal büyüklük, ulaşım (kara, yaya, engelli), alan tipi ve uzaklık olarak belirlenmiştir. Bu değerlendirme kriterlerine göre çok sayıda alternatif arasından en uygun alternatiflerin sıralanması için Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) tekniklerinden yararlanılmıştır. Çalışmada nitel değerlendirme kriterlerinin AHP ile ağırlıkları belirlenmiş ve nicel değerlendirmeye imkân tanıyan TOPSIS yöntemi ile alternatifler sıralanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Acil toplanma alanı, Yer seçimi, Çok kriterli karar Verme, Ahp, Topsıs

PDF

___

Açıklamalı Afet Yönetimi Terimleri Sözlüğü. (tarih yok).
Afad. (tarih yok). https://www.afad.gov.tr/deprem-nedir adresinden alındı
Çınar. (2018). Afet Sonrası Acil Toplanma ve Geçici Barınma Alanlarının Planlanmasındaki Faktörlerin İncelenmesi: İzmir-Karşıyaka Örneği. Planlama Dergisi, 179-200.
Çoğurcu, Y. (2018). Klasik ve Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gazi Üniversitesi, Ankara. Dersimiz. (tarih yok). ders notları: https://www.dersimiz.com/ders_notlari/afet-cesitleri-afet-hakkinda-bilgiler-afet-nedir-oku-22729.html adresinden alındı
Dersimiz. (tarih yok). https://www.dersimiz.com/ders_notlari/afet-cesitleri-afet-hakkinda-bilgiler-afet-nedir-oku-22729.html adresinden alındı
Dinçer, S. (2006). ISO 14001 çevre yönetim sisteminin işletmelere adaptasyonunda Analitik Hiyerarşi Prosesi Yöntemiyle Çözüm Yaklaşımı. Öneri, 21(1).
Dinçer, S. (2019). Çok Kriterli Karar Alma. Ankara,: Gece Akademi Yayınları.
Ekin, E., & Dinçer, S. (2020). Havacılık Sektöründe Yedek Parça Envanter Problemlerine Simülasyon ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Hibrit Bir Çözüm Yaklaşımı. Social Sciences Research Journal, 28-52.
Eleren, A. (2010). Kuruluş Yeri Seçiminin Analitik Hiyerarşi Süreci Yöntemi ile Belirlenmesi; Deri Sektörü Örneği. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 405-416.
Ersöz, F., & Kabak, M. (2010). Savunma Sanayi Uygulamalarında Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinin Literatür Araştırması. Savunma Bilimleri Dergisi, 99.
Gelashvılı, T. (2019). Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Performans Değerlendirilmesi: AHP, TOPSIS, PROMETHEE Yöntemlerinin Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi. İzmir: Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Ana Bilim Dalı, Dokuz Eylül Üniversitesi.
Karakaşoğlu, N. (2008). Bulanık Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Pamukkale Üniversitesi, Denizli. Keskin, İ. (2016). Mühimmat Depoları Yer Seçimi İçin Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri Destekli Bir Model Önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü Ankara. Makaleler. (tarih yok). https://www.makaleler.com/dogal-afetler-nelerdir adresinden alındı
Özdemir, H. (2004). Afetlere Hazırlık Çalışmalarında Geçici İskân Alanlarının Belirlenmesi/Determination of Temporary Shelter Areas in Disaster Preparedness Studies. Doğu Coğrafya Dergisi, 237-256.
Sayar, M. (2018). Çadırkent Tesisi İçin En Uygun Yerin AHP Yöntemiyle Belirlenmesi: Suruç İlçesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Harita Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya. Suleyman pampal. (tarih yok). depremler: http://suleymanpampal.com/Suleyman_Pampal/DEPREMLER.html adresinden alındı
Uslu, A. (2018). Afet Sonrası Hizmet Noktası Yer Seçimi İçin Kullanılacak Kriterlerin Belirlenmesi ve Çok Ölçütlü Karar Verme Yöntemleri Kullanılarak Bir Uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
Yalçıner, D., & Aydemir, E. (2018). Yerleşke İçi Acil Durum Toplanma Yerlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Mühendislik Bilimleri ve Tasarım Dergisi, 6(3), 520-531.
Zengin, Ç., & Diğ. (2017). Afet ve Acil Durumlarda Halkın Toplanma Alanlarının Kullanılabilirliğini Belirleyen Kriterler. 4.Uluslsrarası Deprem Mühendisliği ve Sismoloji Konferansı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
Zengin, Ç., & Diğ. (2018). Deprem Riskleri Bağlamın da Toplanma Alanlarının Güvenlik Kriterleri Temelinde Değerlendirilmesi: Bayraklı (İzmir) Örneği. 2nd International Symposium on Natural Hazards and Disaster Management (s. 612-624). Sakarya: Sakarya University Culture and Congress Center.