GOULD’UN KONTRAPUNTAL YAKLAŞIMI: TEKNOLOJİ, MÜZİK, MİLLİYETÇİLİK

20. yüzyılın en önemli piyanistlerinden olan Glenn Gould, alışılmışın dışındaki performansları ve sahne kariyerinin zirvesindeyken konser piyanistliğini bırakıp üretime kayıt stüdyosunda devam etmesiyle, müzik tarihinde “aykırı” bir karakter olarak iz bırakmıştır. Gould’un yalnızlıkla olan ilişkisi, onun teknoloji ile yakınlaşmasında etkili olmakla kalmamış, Barok Dönem’de yaygın olarak görülen “kontrapuntal yazı stili”ne gönderme yaparak “kontrpuan radyosu” adını verdiği türün ilk örneği olan “Yalnızlık Üçlemesi”nin ortaya çıkmasını da sağlamıştır. Gould’un medya ve teknoloji konusundaki görüşleri, karşıtlıklar barındırsa da yıllar sonra bile geçerliliğini korumaktadır. Gerek “kontrpuan radyosu” gerekse felsefî yaklaşımı, Gould’un Columbia Records reklamlarında vurgulanan “eksantrikliğiyle” birlikte Kanada’nın o dönemki düşünsel atmosferiyle de ilgilidir. Bu çalışma, Gould’un müziğine de yön vermiş olan felsefî yaklaşımını McLuhan’ın “küresel köy,” Adorno’nun “kültür endüstrisi” ve Gadamer’in “esriklik” kavramları ışığında incelemektedir. “Kontrapuntal” olarak değerlendirilen bu yaklaşımın, dönemin Kanadalılık algısıyla ilişkisi irdelenerek Gould özelinde müzik, teknoloji ve milliyetçilik ilişkisi tartışılmaktadır.

GOULD’S CONTRAPUNTAL APPROACH: TECHNOLOGY, MUSIC, NATIONALISM

Glenn Gould, the significant pianist of the 20th century, marked music history as an “anomalous” figure with his unusual piano performances and his farewell to concert halls for recording studios. Gould’s relationship with solitude not only influenced his affiliation with technology but also the emergence of “Solitude Trilogy,” the first example of what he named “contrapuntal radio” with reference to counterpoint, common during the Baroque Period. His ideas on media and technology, despite their ostensible incoherence, are still valid after years. Both “contrapuntal radio” and his philosophical approach are related to his “eccentricity” promoted by Columbia Records and to the contemporary intellectual atmosphere of Canada. This study analyzes this approach, which also influenced Gould’s music, considering McLuhan’s “global village”, Adorno’s “culture industry”, and Gadamer’s “ecstasy”. This approach considered as “contrapuntal” is discussed in relation with the contemporary perception of Canadian-ness to identify the relationship between music, technology and nationalism.

PDF

___

Adorno, Theodor W. (1976). Introduction to the Sociology of Music. New York: Seabury.

Adorno, Theodor W. (2002). Essays on Music. Richard Leppert (Ed.). USA: University of California Press.

Bach, Johann Sebastian. (1955). The Goldberg Variations, BWV 988 [Glenn Gould]. New York: Columbia Masterworks Records.

Bach, Johann Sebastian. (1981). The Goldberg Variations, BWV 988 [Glenn Gould]. New York: Sony Classical.

Berki, Türev. (2017). Gould, Girard’la Buluşuyor. Çağhan Adar (Ed.). VIII. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu Tam Metin Kitabı, s. 435-439. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.

Cavell, Richard. (2003). McLuhan in Space: A Cultural Geography. Toronto, Buffalo & London: University of Toronto Press.

Çakmur, Can. (2017). Glenn Gould Üzerine, Andante, 134, s. 54-56.

Fyre, Northrop. (1982). Divisions on a Ground: Essays on Canadian Culture. Toronto: Anansi.

Gadamer, Hans-Georg. (2006). Truth and Method. London: Continuum. Gâzîmihal, Mahmut Râgıp. (2014). Mahmut Râgıp Gâzîmihal’den Seçme Müzik Makaleleri-1: Biyografiler. Cansevil Tebiş & Bahattin Kahraman (Ed.). Ankara: Müzik Eğitimi Yayınları.

Girard, François (Dir.). (1993). Thirty Two Short Films about Glenn Gould. Canada: Rhombus Media.

Gould, Glenn. (1962). Let’s Ban Applause, Musical America (February 1962), s. 245-247.

Gould, Glenn. (1966). The Prospects of Recording, High Fidelity, 16, s. 46-63.

Gould, Glenn. (1974). Glenn Gould Interviews Glenn Gould about Glenn Gould, High Fidelity, 24, s. 72-85.

Gould, Glenn. (1989). The Glenn Gould Reader. Tim Page (Ed.). New York: Alfred A Knopf. Gould, Glenn. (1968/2001). Glenn Gould. Concert Dropout. In Conversation with John McClure, Glenn Gould, 7/2, s. 46-60.

Hamlin, Cynthia L. (2016). An Exchange between Gadamer and Glenn Gould on Hermeneutics and Music, Theory, Culture and Society, 33/3, s. 103-122.

Hecker, Tim. (2008). Glenn Gould, the Vanishing Performer and the Ambivalence of the Studio, Leonardo Music Journal, 18, s. 77-83.

Horkheimer, M. & Adorno, T. W. (1972). Dialectic of Enlightenment (John Cumming, Çev.). New York: Continuum.

Karadeniz, İsmet. (2017). Dış Merkezli Bir Sıra Dışılık: Eksantrisite. Çağhan Adar (Ed.). VIII. Uluslararası Hisarlı Ahmet Sempozyumu Tam Metin Kitabı, s. 272-279. Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi.

Kroker, Arthur. (1985). Technology and the Canadian Mind. New York: St. Martins Press.

Mantere, J. Marcus. (2012). The Gould Variations: Technology, Philosophy and Criticism in Glenn Gould’s Musical Thought and Practice. Frankfurt am Main: Peter Lang.

McLuhan, Marshall. (1964). Understanding Media. New York: New American Library.

Merriam-Webster Online Dictionary. Erişim: 10.01.2018. goo.gl/gbgRpi Oxford Living Dictionaries. Erişim: 10.01.2018. goo.gl/NUWM9u

Payzant, Geoffrey. (1992). Glenn Gould, Music and Mind. Toronto: Key Porter Books.

Roberts, J. P. L. & Guertin, G. (1992). Glenn Gould: Selected Letters. Toronto: Oxford University Press.

Said, Edward. (1991). Musical Elaborations. New York: Columbia University.

Said, Edward. (2008). Music at the Limits: Three Decades of Essays and Articles on Music. London: Bloomsbury.

Théberge, Paul. (1986). Counterpoint: Glenn Gould and Marshall McLuhan, Canadian Journal of Political and Social Theory, 10/1-2, s. 109-127.