Tılsımlı Gömlekler ve Kam Kıyafetleri Bağıntısı

Geçmişten günümüze pek çok kültüre, sanata, topluluğa ev sahipliği yapmış olan Türk coğrafyası kendi sanatsal ve kültürel repertuarını çeşitli sembolik değerlerle oluşturmuştur. Türk sanatı sanat ve zanaatta üretimde beceri gerektiren ve ihtiyaç anında kullanılmak üzere ortaya çıkarılan çeşitli sanat nesneleri sunar. Bu nesneler sanat ve zanaat nesnesi olmasının dışında, mistik, gizil ve tılsımlı olma özelliklerini de taşımıştır. Tılsımını, totem ve tabu olarak sağaltımında ve hekimliğinde kullanan Şaman/Kamdır. Osmanlı padişahları, dua, şifalanma, korunma ve kem gözlerden arınma amaçlı önemli günlerinde ve savaşlarına çıkarken tılsımlı gömleklerini kullanırlardı. Kam elbisesi ve tılsımlı gömlekler bu noktada aynı amaçla kullanılmışlardır. Bu çalışmada Osmanlı döneminde kullanılmış olan Tılsımlı Gömleklere, bu gömleklerde yer alan sembollere, Kam kıyafetlerine ve tılsımlı gömleklerle benzerliklerine yer verilerek incelemelerde bulunulacaktır.

TALISMANIC SHIRTS AND THE RELATIONSHIP OF THE SHAMANIC DRESSES

Having hosted many cultures, arts and communities from past to present, Turkish geography has created its own artistic and cultural repertoire with various symbolic values. Turkish art offers a variety of art objects that require skill in production in arts and crafts and have been created for use when needed. These objects, besides being objects of art and crafts, have the characteristics of being mystical, mysterious and talisman. It is Shaman / Kam who uses her talisman as a totem and taboo in her treatment and medicine. The Ottoman sultans used their talismanic shirts in their important days and wars for prayer, healing, protection and purification. Kam dress and talisman shirts were used for the same purpose at this point. In this artical, examinations will be made by including the Talismanic Shirts used in the Ottoman period, the symbols in these shirts, their Kam clothes and their similarities with the talismanic shirts.

PDF

___

Bayram, S. (1991). “İstanbul Vakıf Hat Sanatları Müzesinde Bulunan Tılsımlı İki Gömlek ve Kültürümüzdeki Yeri”. Vakıflar Dergisi, Sayı: 21, s.255-364.

Çelebi, İ. (1977). “Havas İlmi Maddesi”. Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi. Ankara: Diyanet Vakfı Yayınları. s. 517-521.

Eliade, M. (1999). Şamanizm. (çev.İ.Birkan). (1. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi.

Gibson, C. (2009). Semboller Nasıl Okunur ? resimli Sembol Okuma Rehberi. (çev. C. Alpan). İstanbul: Yem Yayın.

Gökyay, O. Ş. (1977). “Tılsımlı Gömlekler”. Türk Folklor Araştırma Yıllığı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.

Hoppal, M. (2015). Şamanlar ve Semboller Kaya Resmi ve Göstergebilim. (1. Basım). (çev. F. Sel). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi II. Cilt. (5. Baskı). Ankara: Türk Tarih Kurumu.

Schwarz, F. (1997). Kadim Bilgeliğin Yeniden Keşfi. (çev. A. M. Aslan). İstanbul: İnsan Yayınları.

Stewart, E. G. (1986). “The Turkish Connection of the Dene and Na-Dene”. Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Bülteni, Sayı: 4, s. 6-8.

Tezcan, H. (2011). Topkapı Sarayı Müzesi Koleksiyonunda Tılsımlı Gömlekler. İstanbul: Timaş Yayınları.

Görsel 1: (https://xxi.com.tr/uploads/2016/04/fa84b1d7d837e44a1e84ca024941f766. jpg) (erişim: 10.04.2020).

Görsel 2: (https://www.sancakmuzayede.com/wp-content/uploads/2019/09/280.jpg) (erişim: 10.04.2020).

Görsel 3: (https://im.haberturk.com/2012/07/23/ver1343032035/761095_detay.jpg) (erişim: 10.04.2020).

Görsel 4: (https://img-s3.onedio.com/id-55b8717229a3f2c3738e8e25/rev-0/w-900/h1386/f-jpg/s-aa434d90928e6efa771f7b1f25afdbc959ff1093.jpg) (erişim: 10.04.2020).

Görsel 5: (https://pbs.twimg.com/media/CqsRpv-XgAAPYeN.jpg) (erişim: 10.04.2020).