Ankara Çengel Han’ın Müze Olarak Yeniden Kullanımının Koruma Yaklaşımları Bakımından Değerlendirilmesi

Bu çalışmada; yeniden kullanıma uyarlamada “yapı-yeniden kullanım ilişkisi”nde yapının yeniden kullanımın gereksinimlerini karşılayıp karşılamadığı, “yapı-yeniden kullanım müdahaleleri ilişkisi” ile yapının kapasitesinin zorlanıp zorlanmadığının ve özgün değerlere etkisinin belirlenmesi, “yeniden kullanımın tarihi yapıya etki değerlendirme” (YKTED) adı verilen raporlama yöntemi ile olumlu veya olumsuz etkilerin sayısallaştırılarak ölçülebilir hale getirilip bir irdeleme yapılması hedeflenmiştir. Söz konusu YKTED raporu Ankara İç Kale Tarihi Hanlar Bölgesindeki Çengel, Çukur ve Safran Han’a uygulanmıştır. Bu makalede Çengel Han’ın yeniden kullanım müdahalelerine uygulanması ve sonuçları sunulmaktadır.

ASSESSMENT ON THE ADAPTIVE REUSE OF ANKARA ÇENGEL HAN AS A MUSEUM IN TERMS OF CONSERVATION APPROACHES

This study aims to investigate whether the structure meets the needs of the adaptive reuse in “the relation between the structure and adaptive reuse”, whether the capacity of the structure is surpassed by “the relation between the structure and the reuse interventions”, and its impacts on the original values of the structures in adaptation to reuse by means of the report “Impact assessment of adaptive reuse on historical structures” (YKTED) which makes the positive and negative impacts measurable by digitizing them. The aforementioned report (YKTED) has been implemented on Çengel, Çukur and Safran Han in the Historical Inns (Hans) Area of Ankara Citadel. This study presents the implementation and the results of adaptive reuse interventions on Çengel Han.

PDF

___

Ahunbay, Z. (1996). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: Yem Yayınları.

Aksoy, Z. (2010). Kentsel Alanda Vakıf Taşınmazlarının Dönüşümü: Başkentlik Sürecinde Ankara Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.

Altınoluk, Ü. (1998). Binaların Yeniden Kullanımı. İstanbul: Yem Yayınevi.

Bakırer, Ö., Madran, E. (1984). Ankara Kent Merkezinde Özellikle Hanlar ve Bedesten’in Ortaya Çıkışı ve Gelişimi. E.Yavuz ve Ü. N. Uğurel (Derleyenler). Tarih İçinde Ankara Eylül 1981 Seminer Bildirileri. Ankara. ODTÜ, s.107-130

Bullen, P. A. (2007). “Adaptive reuse and sustainability of commercial buildings”. Facilities, 25(1/2), s.20–31.

Bullen, P., Love, P. (2011). “Adaptive Reuse of Heritage Buildings”, Structural Survey, Vol. 29 No. 5, s.411-421.

Conejos, S., Langston, C., Smith, J. (2013). “AdaptSTAR model: A climate-friendly strategy to promote built environment sustainability”, Habitat International, 37, s.95–103.

Çoşkun, B.S. (2012). İstanbul’daki Anıtsal Yapıların Cumhuriyet Dönemindeki Koruma ve Onarım Süreçleri Üzerine Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Douglas, J. (2006). Building Adaptation. Edinburg, UK: Heriot-Watt University.

Engin, E.H. (2009). Tarihi Yapıların Yeniden Kullanımında İç Mekâna Etkilerin İncelenmesi İçin Bir Yöntem Önerisi; İstanbul Endüstri Yapıları Örneği, Yayımlanmamış Doktora Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.

Erder, C. (1977), “Venedik Tüzüğü Bir Anıt Gibi Korunmalıdır”, O.D.T.Ü, Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 2, s.172-173.

Ergenç, Ö. (1973) 1600-1615 Yılları Arasında Ankara İktisadi Tarihine Ait Araştırmalar. Türkiye İktisat Tarihi Semineri. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

Ersoy, B. (1991a). “Ankara Çengel Han”, Türkiye İş Bankası, Kültür ve Sanat Dergisi, Halk Kültürü Özel Sayısı, Eylül, Yıl:3, Sayı:11, s.56-59.

Ersoy, B. (1991b). “Osmanlı Şehir-İçi Hanları-Plan Tasarımı ile Cephe ve Malzeme Özellikleri”, Sanat Tarihi Dergisi, Cilt:7, Sayı:7, s. 75-98.

Fielden, M.B. (2003). Conservation of Historic Buildings. Rome:International Centre for the Study of the Preservation and the Restoration of Cultural Property (ICCROM).

Kuban, D. (2000). Tarihi Çevre Korumanın Mimarlık Boyutu, Kuram ve Uygulama. İstanbul: Yapı Endüstri Merkezi Yayınları.

Ongan, H. (1957). “Ankara’nın Eski Esnafını Açıklayan Bir Vesika”, Türk Etnoğrafya Dergisi, Sayı 2., s. 56-61.

Öney, G. (1971). Ankara’da Türk Devri Yapıları. Ankara: Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Yayınları, s.137-138.

Özdemir, R. (1986). XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Ankara, (Fiziki, Demografik, İdari ve SosyoEkonomik Yapısı) 1785-1840, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 694, Kültür Eserleri Dizisi: 59, s. 30-37-35.

Pekol, B. (2010), İstanbul’da Yeni İşlevlerle Kullanılan Tarihi Yapıların Üslup Sorunsalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.

Pinto, M., R., De Medici, S., Senia, C., Fabbricatti, K. ve De Toro, P. (2017). “Building reuse: multi-criteria assessment for compatible design”, International Journal of Design Sciences and Technology, Vol.22, No. 2, s.165.

Plevoets, B., Cleempoel, K. Van. (2011). “Adaptive reuse as a strategy towards conservation of cultural heritage: a literature review”, WIT Transactions on The Built Environment, Vol 118, s.155-164.

Taş, H. (2006). XVII. Yüzyılda Ankara. Ankara. TTK. s.199.

Yaldız, E. (2013). Anıtsal Yapıların Kullanım Sürecinde Değerlendirilmesine Yönelik Bir Model Önerisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.

İnternet: The Nara Document on Authenticity (1994) International Council on Monuments and Sites. Web: https://www.icomos.org/charters/nara-e.pdf, 12 Ekim 2019’da alınmıştır.

İnternet: Özel Müzeler ve Denetimleri Hakkında Yönetmelik, 22.01.1984 tarih ve 18289 sayılı Resmî Gazete, Web: http://www.mevzuat.gov.tr/Metin. Aspx?MevzuatKod=7.5.15817&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch= 12 Ekim 2019’da alınmıştır.

İnternet: Taşınmaz Kültür Varlıklarının Gruplandırılması, Bakım ve Onarımları (660 nolu İlke Kararı), Kültür ve Turizm Bakanlığı, Web: http://www.korumakurullari.gov.tr/ Eklenti/18338,660-nolu-ilke-kararipdf.pdf?0, adresinden 12 Ekim 2019’da alınmıştır.

Resim 1: Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, 1992.

Resim 2: Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, 1992.

Resim 3: Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, 1992.

Resim 4: Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, 1992.

Resim 7: Promim İç Mimarlık Tasarım Restorasyon İnşaat San. ve Tic.Ltd. Şti Arşivi, 2007.