Sultan Abdülmecid’in ilk memleket gezisi (26 Mayıs-12 Haziran 1844)

Osmanlı sultanları ilk defa XIX. yüzyılda memleket gezileri yapmaya başlamışlardır. İlk memleket gezisine çıkan padişah II. Mahmud olmuştur. Bu gezilerin temel amacı idarî, malî ve sosyal alanlarda yapılan yeniliklerin yansımalarını görmektir. Aynı zamanda, gezilerde tebaanın durumu yakından görülmüş, şikâyetleri dinlenmiş ve ihtiyaçları karşılanmıştır. Sultan Abdülmecid dört memleket gezisi yapmıştır. Bu çalışmada, Sultan Abdülmecid’in 26 Mayıs 1844 tarihinde başlayan ve 17 gün süren İzmid, Bursa, Çanakkale, Midilli ve Gelibolu’ya yaptığı ilk gezisi ele alınacaktır. Ziyaret edilen şehirlerde Müslim ve gayrimüslim fakirlere yardım edilmiştir. Mülkî ve askerî erkân ile din adamlarına ihsanlarda bulunulmuş, hil‘atler giydirilmiştir. Sultan Abdülmecid seyahat esnasında giydiği batılı kıyafetlerle halka örnek olmuştur. Mehter yerine kurulan Muzıka-ı Hümâyûna konserler verdirilerek, halkın yeni müziğe alıştırılması sağlanmıştır. Abdülmecid’in gittiği şehirlerde merasimlerle karşılanmıştır. Sultanı görmek isteyen ahali yollara toplanmış ve sevinç gösterişlerinde bulunmuştur. Abdülmecid’in ziyaret ettiği şehirlerde Cuma selamlığı alayları da yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Çanakkale

First county trip of Sultan Abdülmecid (May 26

Ottoman sultans began to make visits in their lands in the 19th century. Mahmud II was the first sultan who made such trips. The main objective of these visits was to see reflections of administrative, financial, social reforms in place. At the same time, the problems of people were observed closely, their complaints were listened and needs were met. Sultan Abdülmecid made four visits in the country. In this study Sultan Abdulmecid’s first trip (İzmid, Bursa, Çanakkale, Midilli and Gelibolu) will be examined, which started on May 26 in 1844 and lasted for 17 days. Both Muslim and non-Muslim people were helped in these towns visited. He granted some awards and gifts to civil and military administrators and religious men and dressed them with hil‘ats (gowns). Sultan Abdulmecid himself was a model for the people with his Western clothes. Concerts were organized by Muzıka-ı Hümâyûn (The Imperial Band), established in the place of the Mehter in order to familiarize people with this new music. Abdulmecid was welcomed with ceremony in those cities he visited. People who wanted to see the sultan came together along the roads and showed their joy. Parade of Friday Prayer was also held in these cities

Keywords:

Canakkale,

PDF

___

BAŞBAKANLIK OSMANLI ARŞİVİ (BOA)

İrade, Dâhiliye, 4335, 4382, 4385, 4399; İrade Mesâil-i Mühimme, 2485,2491, 2494.

Gazete

Takvim-i Vekayi, Def’a 67, (9 Cemaziye’l-Evvel 1249); Def’a 140, (11 N 1252); Def’a, 271 ( 6 Cemaziye’l- Ahir 1260); Def’a 286, ( 23 Rebi’ü’l- Ahir 1261); Def’a 302 (14 Cemaziye’l Ahir 1262); Def’a 303, ( 27 Receb 1262); Def’a 426, ( 8 Şaban 1266).

Kaynak Eserler ve İncelemeler

Ahmet Lütfi Efendi, Vaka’nüvis Ahmet Lütfi Efendi Tarihi, Cilt 6-7-8, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 1999.

Ahmet Lütfi Efendi, Vak’a-nüvis Ahmet Lütfi Efendi Tarihi, Cilt 9, Yayınlayan Münir Aktepe, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1984.

Çadırcı, Musa, “Tanzimat’ın Uygulanmasında Karşılaşılan Bazı Güçlükler”, Tanzimat’ın 150. Yıldönümü Uluslararası Sempozyumu, Ankara, 31 Ekim-3 Kasım 1989, TTK Yay., Ankara 1994.

Engelhard, Edouard, Tanzimat ve Türkiye, Çev. Ali Reşad, Kaknüs Yayınları, İstanbul 1999.

Karal, Enver Ziya, Osmanlı Tarihi, Cilt V, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1995.

Karateke, Hakan T, Padişahım Çok Yaşa! Osmanlı Devletinin Son Yüz Yılında Merasimler, Kitap Yayınevi, İstanbul 2004.

Küçük, Cevdet, “ Abdülmecid” Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt, 1 İstanbul 1988.

Ongunsu, A.H, “ Abdülmecid” İslam Ansiklopedisi, Cilt 1, MEB Yay., Eskişehir 1997.

Sakaoğlu, Necdet, “Sultan Abdülmecid’in Rumeli Seyahati”, Toplumsal Tarih, Sayı 145, Ocak 2006.

Stanford J. Shaw-Ezel Kural Shaw, Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, II. Cilt, Çev. Mehmed Harmancı, E Yayınları, İstanbul 1983.

Turan, Şerafettin, “II. Mahmud’un Reformlarında İtalyan Etki ve Katkısı”,Sultan II. Mahmud ve Reformları Semineri, 28–30 Haziran 1989, Bildiriler, İstanbul Ünv. Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1990.

Ünver, Metin, Tanzimatın Midilli Adası’nda Tatbiki, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 2006.