Portekiz kaynaklarına göre Sefer Reis’in Hint okyanusu’ndaki faaliyetleri (1550-1565)

Pîrî Reis’in başarısız Hürmüz seferinden sonra onun Basra’da bıraktığı 15 kadırgayı Süveyş’e götürmekle görevlendirilen Seydi Âli Reis, 1554 yılında Basra limanından hareket etti. Maskat açıklarına geldiğinde karşısına 40 parça gemiden oluşan bir Portekiz donanması çıktı. İki taraf arasında cereyan eden deniz savaşında Seydi Ali Reis’in kadırgalarından altısı Portekizlilerce ele geçirildi. Geri kalan dokuz kadırganın da Gücerat limanlarında terk edilmesinden sonra Hint Okyanusu’nda boy gösterecek bir Osmanlı donanması kalmadı. O tarihlerde Moha kaptanı Sefer Reis, birkaç gemiyle Portekizlilerin hâkimiyeti altındaki denizlerde dolaşarak onlara karşı korsanlık faaliyetinde bulundu. Biz bu araştırmamızda Sefer Reis’in Portekizlilere karşı mücadelesini dönemin Portekizli tarihçisi Diogo do Couto’nun vekayinamesinden ve Portekizli modern araştırmacı Saturnino Monteiro’nun eserinden yararlanarak ayrıntılarıyla sunduk.

According to Portuguese sources Sefer Reis’ actions in the Indian ocean (1550-1565)

After Piri Reis’ unsuccesful Hormuz expedition, the six Ottoman galleys commanded by Seydi Ali Reis belonging to Suez fleet were captured in 1554 near Mascate by a Portuguese navy composed of 40 pieces. And the rest of the galleys were abandoned in Gücerat shore. So there was no left any Ottoman sea power in the Indian Ocean. It is interesting to note that Sefer Reis, the Captain of Mocha, soon after this event, captured with his small sea force several Portuguese warships in the Indian Ocean, controlled by them. Thus he demonstrated an admirable courage. In this study we present Sefer Reis’ actions against the Portuguese by using the chronicles of the Portuguese historian Diogo do Couto and also the works of the modern Portuguese investigator Saturnino Monteiro.

PDF

___

Carım, Fuad, Türklerin Denizciliği, Kanaat Matbaası, İstanbul, 1965.

Casale, Giancarlo L., “Sefer Reis: An Innovator in Otoman Oceanic Warfare”,

Uluslararası Türk Deniz Gücü Tarihi Sempozyumu, 16’ıncı ve 17’nci Yüzyıllarda Hint Okyanusu’nda Osmanlı Deniz Varlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayını, Aralık 2008, İstanbul.

Couto, Diogo do, Décadas da Asia, Déc. VII, Parte II, Livraria Sam Carlos, Lisboa, 1974.

Couto Lupi, Eduardo do, A Emprêsa Portuguesa do Oriente, Agéncia Geral Das Colónias, Lisboa, 1943.

Işıksal, Turgut, “Arşivlerimizde Osmanlıların Süveyş Tersanesi ve Güney Denizleri Politikasına İlişkin En Eski Belgeler”, Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, Cilt: 13-18, Sayı:18, İstanbul, 1969.

Monteiro, Saturnino, Batalhas e Combates da Marinha Portuguesa, cilt III, Livraria Sá da Costa Editora, Lisboa, 1992.

Özbaran, Salih, Yemen’den Basra’ya Sınırdaki Osmanlı, Kitap Yayınevi, İstanbul, 2004.

Tuchscherer, Michel , “Otoman Maritime Activities in the Red Sea/Gulf of Aden Area(16th-early 17th Centuries)”, Uluslararası Türk Deniz Gücü Tarihi Sempozyumu, 16’ıncı ve 17’nci Yüzyıllarda Hint Okyanusu’nda Osmanlı Deniz Varlığı, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Yayını, Aralık 2008, İstanbul.