-ENORMOUS SOURCES OF THE OTTOMAN CULTURAL HERITAGE: JUDICIAL RECORDS

The Ottoman Empire was a huge empire that hosted many different nations for centuries. The Ottoman State, that successfully implemented the concept of dynasty, left a lot economically, socially, culturally and politically to the communities that lived after it. It is not possible to directly identify these elements transferred from the Ottoman Empire to the present day. It is only possible to determine them indirectly through some written sources from the Ottoman Empire to the present day. One of these sources Judicial Records, which are used as data sources in many studies even today, are among the rare archive sources that enable scientists to firmly put their feet on the ground while commenting on the past. The aim of this study was to transfer to the reader what we can find about the Ottoman Empire in the Judicial Records, which are the enormous sources of the Ottoman cultural heritage, through examples. A randomly selected register was used, and all records in this register were categorized in a certain way. The extent to which this study guides the future studies to be conducted using the Judicial Records, the more it will achieve its aim and success.

Osmanlı Kültür Mirasının Muazzam Kaynakları: Şer’iyye Sicilleri

Osmanlı İmparatorluğu yüzyıllarca pek çok farklı milleti topraklarında barındırmış devasa bir imparatorluktur. Hanedanlık kavramını başarıyla uygulayan Osmanlı, kendinden sonra yaşayan topluluklara ekonomik, sosyal, kültürel ve siyasi açıdan çok şey bırakmıştır. Günümüze Osmanlı’dan aktarılan bu unsurları doğrudan tespit etmek mümkün değildir. Dolaylı olarak tespit edebilmek ise ancak Osmanlı’dan günümüze kalan bazı yazılı kaynaklarla mümkün olabilmektedir. Bu kaynaklardan, günümüzde dahi pek çok çalışmada veri kaynağı olarak kullanılan şer’iyye sicilleri geçmiş hakkında yorum yaparken bilim insanlarının ayaklarını yere sağlam basmasını sağlayan nadir arşiv kaynaklarındandır. Bu çalışmanın amacı; Osmanlı kültür mirasının muazzam kaynakları olan şer’iyye sicillerinin muhtevasında Osmanlı’ya dair neler bulabileceğimizi örnekler vasıtasıyla okuyucuya aktarmaktır. Aktarım işlemi yapılırken rastgele seçilen bir defter kullanılmış olup kullanılan bu defterde yer alan tümkayıtlar belli bir kategorizasyona tabi tutulmuştur. Yapılan bu çalışma şer’iyye sicilleri kullanılarak yapılacak olan sonraki çalışmalara ne ölçüde rehberlik ederse, o ölçüde amacına ulaşmış ve başarıyı yakalamış olacaktır.

PDF

___

“İstanbul Kadi Sicilleri”, http://www.kadisicilleri.org, date of access: 08.09.2020.

Akgündüz, Ahmet, Şer’iye Sicilleri Cilt 1,Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı Yay., İstanbul 1988.

Aydın, Bilgin ve Tak, Ekrem, “İstanbul Kadı Sicilleri Üsküdar Mahkemesi 1 Numaralı Sicil (H. 919 – 927 / M. 1513 – 1521)”, ed. Coşkun Yılmaz, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi Yay., İstanbul 2008, pp. 101-436.

Aydın, M. Akif, Kadı Sicillerinde İstanbul,İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM) Yay., İstanbul 2011.

Binark, İsmet, Başbakanlık Osmanlı Arşivi Katalogları Rehberi, T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yay., Ankara 1995.

Duman, Ali, “Kadı Defterleri (Şer’iyye Sicilleri), Mahiyetleri, Muhtevaları ve İslâm Hukuku Açısından İncelenmelerinin Önemi”, EKEV Akademi Dergisi, 33/11, 2007, pp. 139-156.

Faroqhi, Suraiya, “Onaltıncı ve Onyedinci Yüzyıl Kadi Sicillerinde Kaydolunan Ev Satışlarıyla İlgili Belgelerin Şekil Açısından Değişimi”, Tarih Boyunca Paleografya ve Diplomatik Semineri, 30 Nisan – 2 Mayıs 1986 Bildiriler, Edebiyat Fakültesi Basımevi, İstanbul 1988, pp. 201-210.

Faroqhi, Suraiya, Orta Halli Osmanlılar: 17. yüzyılda Ankara ve Kayseri’de Ev Sahipleri ve Evler, Türkiye İş Bankası Kültür Yay., İstanbul 2014.

Gedikli, Fethi, “Osmanlı Hukuk Tarihi Kaynağı Olarak Şer’iyye Sicilleri”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3/5, 2005, pp. 187-213.

Gerber, Haim, Economy and Society ın an Ottoman City: Bursa, 1600 – 1700, Phd Thesis, The Hebrew University of Jerusalem, Institute of Asian and African Studies, Jerusalem 1988.

Günay, Ramazan, “Şer’iye Sicillerinde Mülk Alışverişleri: Kullanılan Usul ve Dil”,SDU Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, Vol. 27, 2012, pp. 15-24.

İnalcık, Halil, “Osmanlı Tarihi Hakkında Mühim Bir Kaynak”, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/26/1262/14505.pdf, date of access: 02.09.2020.

Jennings, C. Ronald, “Kadi, Court and Legal Procedure in 17th C. Ottoman Kayseri: The Kadi and Legal System”, Studia İslâmica, No: 48, 1978, Jstor Veri Tabanı, date of access: 27.08.2020.

Jennings, C. Ronald, “Limitations of the Judicial Powers of the Kadi in 17th C. Ottoman Kayseri”, Studia İslâmica, No: 50, 1979, Jstor Veri Tabanı, date of access: 27.08.2020.

Jennings, C. Ronald, “Loans and Credit in Early 17th Century Ottoman Judicial Records: The Sharia Court of Anatolian Kayseri”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, No: 16, 1973, Jstor Veri Tabanı, date of access: 27.08.2020.

Jennings, C. Ronald, “Women in Early 17th Century Ottoman Judicial Records: The Sharia Court of Anatolian Kayseri”,Journal of the Economic and Social History of the Orient, No: 18, 1975, Jstor Veri Tabanı, date of access: 27.08.2020.

Jennings, C. Ronald, “Zimmis (Non- Muslims) in Early 17th Century Ottoman Judicial Records : The Sharia Court of Anatolian Kayseri”, Journal of the Economic and Social History of the Orient, No: 21, 1978, Jstor Veri Tabanı, date of access: 27.08.2020.

Kaya, Sülayman, “Mahkeme Kayıtlarının Klavuzu: Sakk Mecmuaları”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 3/5, 2005, pp. 379-416.

Kütükoğlu, S. Mübahat,Osmanlılarda Narh Müessesesi ve 1640 Tarihli Narh Defteri, Enderun Kitabevi, İstanbul 1983.

Redhouse Türkçe / Osmanlıca – İngilizce Sözlük, “Akçe”, Redhouse Yayınevi, İstanbul 2011.

Şahin, Demirbaş İ, “Şer’iyye Sicillerinin Önemi ve Çanakkale Şer’iyye Sicilleri”, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 3/3, 2005, pp. 137-155.

Tak, Ekrem, Diplomatik Bilimi Bakımından XVI. – XVII. Yüzyıl Kadi Sicilleri ve Bu Sicillerin İhtiva Ettiği Belge Türlerinin Form Özellikleri ve Tanımlanması,Phd Thesis, Marmara Üniversitesi,Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2009, pp. 105-260.

Uğur, Yunus, “Mahkeme Kayıtları (Şer’iyye Sicilleri): Literatür Değerlendirmesi ve Bibliyografya”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 1/1, 2003, pp. 305 – 344.

Uğur, Yunus, “Şer'iyye Sicilleri”, İslâm Ansiklopedisi, Vol. 39, TDV Yay., İstanbul 2010, p. 8. Uzunçarşılı, İ. Hakkı, “Şer’i Mahkeme Sicilleri”, Ülkü Halkevleri Dergisi, 5/29, 1935, pp. 365-368.

Yediyıldız, Bahaeddin, XVIII. Yüzyılda Türkiye’de Vakıf Müessesesi: Bir Sosyal Tarih İncelemesi, TTKBasımevi, Ankara 2003.