J. Spencer Trimingham, İslâm dünyasındaki tarikatler hakkında çığır açan araştırmasında tarikatlerin tarihinin toplumsal tarih ile yakından bağlantılı olduğunu ve dört farklı evreden geçtiğini ileri sürmüştü. Bu makalede Trimingham’ın tertibini Mevlevi tarikatına uygulayarak bu tarikatın nasıl da kurucusunun şahsi ruhaniyetinden kaynak alan birinci evreden ikinci evrede ayrı bir ibadet biçimine, sonra da Trimingham’ın onbeşinci yüzyıla yerleştirdiği tam teşekküllü hiyerarşik bir kuruma doğru geliştiğini göstereceğim. Bu noktada, kentsel kolların üstünlüğüyle erken dönemdeki çatallaşma, yani gruplara ayrılma sona ermiş ve Osmanlı hanedanı ile kenetlenme, organizasyon yapısında ve vakıflarda aşikar hale gelmiştir. Son olarak, Sufi tarikatleri ondokuzuncu yüzyılda bir reform döneminden geçmiştir ki, bu dönemde Mevleviler’in devletle yakın ilişkisi çok önemli olmuştur