DOKTRİNER DÜŞÜNCE VE DİN EĞİTİMİ: ANLAMLI ÖĞRENME VE BİREYSEL MANEVİ TECRÜBE BAĞLAMINDA BİR DEĞERLENDİRME

Bu çalışmanın amacı günümüz toplumlarında giderek din ve eğitimi ile özdeşleşt irilen bir olgu haline gelmeye başlayan doktriner düşünceyi İslam bilgi ve eğitim anlayışı açısından ele alıp doktriner düşünüşe yol açmayacak bir din eğitimi anlayışının temel nitelikleri olarak anlamlı öğrenme ve bireysel manevi tecrübenin din eğitimindeki yerini tartışmaktır. Bu bağlamda anlamlı öğrenme için bilişsel yapılandırmacı öğrenme geleneğinin bir parçası olarak David Ausubel'in tanımladığı çerçeve; bireysel manevi tecrübe için ise hümanist ve benötesi psikoloji geleneğinin kurucusu Abraham M aslow 'un doruk deneyimler ve Charles Glock 'un dini tecrübe kavramsallaştırmaları referans alınmıştır. Din öğretimi süreçlerinde bu iki hususun ön plana çıkartılmasının doktriner dini düşünce oluşumuna etkisi psikoloji ve eğitim bilimsel açıdan değerlendirilmiş ve sonuç itibariyle din eğitiminde anlamlı öğrenme ve bireysel dini tecrübeyi dikkate almanın doktriner düşünce gelişimini önlemede işlevsel olabileceği kanaatine varılmıştır.

Doctrinaire Thinking and Religious Education: An Evaluation in the Context of Meaningful Learning and Individual Spiritual Experience

The aim of the article is to discuss the role of meaningful learning and individual spiritual experience as basic characteristics of a sense of religious education which will not lead to doctrinal thinking by handling doctrinal thinking that started to become a phenomenon increasingly identified with religious education in the today's society in the terms of Islamic knowledge and sense of education. In this context, we have referred to framework defined by David Ausubel as a part of a cognitive constructive learning tradition for meaningful learning and for individual spiritual experience, the concept of peak experiences of Abraham M aslow as the founder of the transpersonal and humanist psychology tradition and Charles Glock's concept of religious experience. The impact of highlighting two aspects in the religious education process to the formation of doctrinaire religious thinking has been evaluated with respect to psychology and educational science perspective and as a result we have concluded that taking meaningful learning and individual religious experience in religious education into consideration can be functional for preventing the development of doctrinaire thought.

PDF

___

Acar, Mustafa, "Radikal Selefi Zihniyete Bir Reddiye", Muhafazakâr Dü- şünce, 2 (6), 2005, s. 164 - 196.
Ahmed b. Hanbel eş Şeybânî, Müsned, İstanbul: Çağrı Yayınları, t.y. Andrew Wright, Spirituality and Education, London: Routledge Falmer, 2000.
Armstrong, Karen, The Battle For God, New York: Alfred A. Knopf, 2000.
Ausubel, David, P. The Acquisition and Retention of Knowledge: A Cognitive View, ABD: Springer Science+Business Media Dordrecht (e-book version), 2000.
Aydınalp, Halil, İntihar Eylemleri Ekseninde Din ve Terör İlişkisi, Marmara Üniversitesi SBE, Doktora Tezi, İstanbul, 2008.
Ayverdi, İlhan, Misalli Büyük Türkçe Sözlük 1-4, Kubbealtı Neşriyat, C.1, İstanbul 2005.
Bilgin, Beyza, "Çocuğun Manevi Eğitimi", Din Öğretimi Dergisi, Ankara: Milli Eğitim Basımevi, 1986, s. 29-35.
Buhari, Camiu's Sahih, Kahire: Matbaatu's Selefiye, 1400(h) Fabretti, Valeria, "Rethinking Religious Education Sociologically: A Contribution to the European Debate and Comprasion", (ed.) K. Stoeckl, In The Future of Religious Education ın Europe, Italy: ReligioWest, 2015, s. 19-26.
Fığlalı, Ethem Ruhi, "Hariciler", T.D.V. İslam Ansiklopedisi, C.16, İstanbul 1997, s. 169-175.
Glock, Charles Y. "On The Study of Religious Commitment", Religious Education: The Official Journal of The Religious Eduction Association, 57 (4), 1962, s. 98-104.
Görmez, Mehmet, TRT Haber Televizyonu, Canlı Yayın, Tarih: 14.01.2016, saat: 20: 30-21: 30.
Hay, David, Kate Hunt, Understanding The Spirituality Of People Who Don't Go To Church, A report on the findings of the Adults' Spirituality Project at the University of Nottingham, 2000.
(http://www.churchofscotland.org.uk/ data/assets/pdf_file/0006/3678/ understanding_ spirituality_report.pdf) adresinden 05.12.2014 tarihinde edinilmiştir.
Hökelekli, Hayati, Din Psikolojisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1998.
Hökelekli, Hayati, "Editörün Sunuşu", Dindarlık Olgusu (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri) içinde (9-10), Bursa: Kurav Yayınları, 2006.
Köktaş, M. Emin, 2005, "Avrupa Birliği Sürecinde Din ve Müslümanlar ", (Ed.) Kadir Canatan, Avrupa'da İslam içinde 11-37, İstanbul: Beyan Yayınları.
Maslow, Abraham, İnsan Olmanın Psikolojisi, (Çev.) Okhan Gündüz, İstanbul: Kuraldışı Yayınları, 2015.
Maslow, Abraham, Religions Values and Peak Experiences, Penguin Books Limited, (PDF version by: D33k0n57r0k7'd), 1964.
Mayer, Richard E. "Rote Versus Meaningful Learning", Theory Into Practı- ce, 41(4), 2002.
Meydan, Hasan, "Dinin Öngördüğü Ahlakı Yaşamada Ahlaki Tefekkür ya da Hikmet Arayışının Önemi: Külli Kaidelerin Ayaklarını Yere Bastırmak", Akademide Felsefe Hikmet ve Din İçinde, (Ed.) B. Ali Çetinkaya, Ankara: Bülent Ecevit Üniversitesi Yayınları, 2014, s. 307 - 319.
Meydan, Hasan, Din Eğitiminde Manevi Boyut, İstanbul: Dem Yayınları, 2015.
Novak, Joseph D., "A Theory Of Educatıon: Meaningful Learning Underlies The Constructive Integratıon Of Thinking, Feeling, And Acting Leading To Empowerment For Commitment And Responsibility", Meaningful Learning Review, 1(2), s. 1-14, 2011.
OSCE, Toledo Guiding Principles On Teaching About Religions And Beliefs In Public Schools, Poland: Sungraf, 2007.
Robert Jackson, 2015, "Inclusive Study of Religions of Other Worldviews In Publicly Funded Schools In Democratic Societies", (ed.) K. Stoeckl, In The Future of Religious Education ın Europe, Italy: ReligioWest, s. 7-18.
Salihi, Azmi M. ve Mustafa Öz, "Hariciler: Kültür ve Edebiyat", T.D.V. İslam Ansiklopedisi, C.16, İstanbul, 1997, s. 175-179.
Stoeckl, Kristina, "Knowledge About Religion, And Religious Knowledge In Secular Societies: Introductory Remarks To The Future of Religious Education In Europe", (Ed.) K. Stoeckl, The Future of Religious Education In Europe, Italy: ReligioWest, 2015. s. 1-6.
Tekin, Mustafa, "Dindarlık Bağlamında Amel-i Sâlih Kavramına Sosyolojik Bir Yaklaşım", Dindarlık Olgusu (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri) içinde, Bursa: Kurav Yayınları, 2006, s. 49-63.
Tirmizi, Muhammed bin İsa, Sünen, (thk.) N. El Albânî, Riyad: Mektebetü'l Maarif, 1997.
Tosun, Cemal, Din eğitimi Bilimine Giriş, 7. Baskı, Ankara: Pegem Akademi, 2012.
Vahid, Yusuf, "İslam Eğitim Felsefesi Mutlaka Doktriner Düşünceye Yol Açar mı?", (çev.) A. Kemerli, İslami Sosyal Bilimler Dergisi, 3 (4), 1995, s. 59-68.
Walach, Harald, Secular Spirituality The Next Step Towards Enlightenment, Switzerland: Springer International Publishing, 2015.
Willems, Joachim, "Religious Education and The Student's Fundamental Right to Freedom of Religion -Some Lessons And Questions From Germany", (ed.) K. Stoeckl, In The Future of Religious Education ın Europe, Italy: ReligioWest, 2015, s. 27-38.
Yavuz, Yunus Vehbi, "Açılış Konuşmaları", Dindarlık Olgusu (Sempozyum Tebliğ ve Müzakereleri) içinde (17-20), Bursa: Kurav Yayınları, 2006.
Zernûcî, Burhaneddin, Tâlimü'l Müteallim, (Trc.) Yunus Vehbi Yavuz, İstanbul: Feyiz Yayınları, 2010.