MARMARİS'İN İÇMELER MEVKİİNDE YER ALAN BİR BAZİLİKA VE VAFTİZHANE ÜZERİNE İNCELEMELER

Muğla'nın Marmaris İlçesine bağlı İçmeler beldesindeki Martı Resort Otel'in bahçesinde bulunan kalıntıları bazilikal planlı bir kilise ve vaftizhane yapısı ile etrafa dağılmış mimari plastik eserler oluşturmaktadır.İki evreli olduğu anlaşılan kilisenin birinci evresi bazilikal planlı kilisedir. Orta Bizans dönemi içinde bazilikal yapının orta nefinin tek nefli bir yapıya dönüştürüldüğü mevcut duvar izlerinden anlaşılmaktadır. Ayrıca yine bu dönemde bazilikanın kuzey nefi içine bir de mezar yapısı eklenmiştir. Bazilikal yapının batısında narteks ile kaynaşık olarak yapılmış tetrakonkhos planlı bir vaftizhane yer almaktadır. Vaftizhanenin bazilikal planlı kiliseden sonra inşa edildiği düşünülmektedir. Yapı kalıntılarının içinde erken ve orta Bizans dönemlerine tarihlenen mimari plastik eserler dağınık olarak bulunmaktadır. Mevcut kalıntılar 5. yüzyılın ortalarından 13. yüzyılın ilk yarısına kadarki geniş bir dönem içinde uzun soluklu kullanıma işaret etmektedir.

Studies on a Basilica and Baptistery Located in İçmeler Section of Marmaris

Remains located at the garden of the Martı Resort Otel in the town of İçmeler, within the district of Marmaris / Muğla consists of a basilical church, a baptistery structure and architectural plastic artifacts spread around them. The first stage of the two-staged church has a basilical plan. The wall marks indicate that the middle nave of the basilical structure was turned into a single-nave structure in the Mid-Byzantine period. In addition, a tomb structure was included inside the north nave of the basilica at the same time. There is a tetraconch-planned baptistery constructed as inbuilt in the narthex on the west part of the basilical structure. The baptistery is thought to be constructed after the basilica-planned church. Architectural plastic artifacts, dated back to Early and Mid-Byzantine periods, are scattered inside the structure remains. Current remains indicate a longtermed use for many centuries beginning from the mid-5th century until the first half of 13th century.

___

Anabolu 1965 Anabolu, M., "Issız Bir Adacığın Koynunda Uyuyan Antik Şehir Kedreia", Belleten XXIX, 245-255.
Demertzh 2008 Palhowra MarwneiaV H Hnaskajh thV palaiocristia- nikhV VasilikhV kai iou mesbuzantinou oikismou, Kabala.
Asano 2010 Asano, K., The Island of St. Nicholas Excavation and Survey of The Gemiler Island on Mediterranean Coast of Turkey, Osaka. Barsanti - Alessandra 2010
Barsanti, C. - G. Alessandra, The Sculptures of the Ayasofya Müzesi in İstanbul, İstanbul.
Bayburtluoğlu1983 Bayburtluoğlu, C., "Arykanda Kazıları", KST 5, 175-181.
Bean 2000 Bean, G.E., Eskiçağ'da Menderes'in Ötesi (çev. P. Kurtoğlu), İstanbul.
Beckwith 1979 Beckwith, J., Early Christian and Byzantine Art, London.
Buchwald 1979 Buchwald, H., "Lascarid Architecture", JÖB 28, 263-296.
Butler 1913 Butler, H.C., "Fourth Preliminary Report On The American Excavations at Sardes in Asia Minor", AJA 17/ 4 , 471-478.
Büyükkolancı 2008 Büyükkolancı, M., "Quelques exemples de plaques de parapet des VII- XII siècles provenant de Saint Jean a Ephese", Journal of the British Archeological Association, La Sculpture byzantine VII- XII siecles 2000 Athens, 71-80.
Cecchelli 1954 Cecchelli, C., Il Trionfo della Croce. La Croce e i Santi Segni Prima e Dopo Constantino, Roma.
Ceylan 2005 Ceylan, B., "Spolia: Geç Antik Dönemde Yapılar ve Yapı Elemanlarının İkinci Kullanımları", Eskiçağ'ın Mekanları Zamanları İnsanları (ed. L. Özgenel), İstanbul, 74-84.
Darrouzes 1981 Darrouzes, J., Notitiae Episcopatum Ecclesiae Constantinopolitanae, Institut Français D'Etudes Byzantines, Paris.
Degasperi 2013 Degasperi, A., Die Marienkirche in Ephesos. Die Bauskulpture aus frühchristlicher und byzantinischer Zeit, OAI, Heft 14, Wien.
Deichmann 1954 Deichmann, F.W., "Cella trichora", RAC II, 944-954.
Deichmann 1975 Deichmann, F.W., Die Spolien in der Spätantiken Architektur, Munich.
Delvoye 1966 Delvoye, C., "Baptisterium", RBK I, 460-496.
Diehl - Cousin 1886 Diehl, C.H. - G. Cousin, "Villes Inconnues du Golfe Ceramique: Kedreai et Idyma", BCH X, 423-428.
Diler - Özcan 2012 Diler, A. - H.Ö. Özcan, "Byzantine Period in Kedreai (Sedir Island): Churches", OLBA 20, 454-492.
Doğan 2004 Doğan, S., "Alanya Müzesi'ndeki Bizans Dönemi Taş Eserleri", AST 22/2, 71-77.
Elton - Schneider - Wannagat 2007 Elton, E. - E. Schneider - D. Wannagat, Temple to Church, the transformation of religious sites from Paganism to Christianity in Cilicia, İstanbul.
Eroğlu 1939 Eroğlu, Z., Muğla Tarihi, İzmir.
Eyice 1980 Eyice, S., Son Devir Bizans Mimarisi, İstanbul.
Fraser - Bean 1954 Fraser, P.M. - G.E. Bean, The Rhodian Peraea and Islands, London.
Grabar 1979 Grabar, A., Sculptures Byzantines Du Moyen Age II, Paris.
Harrison 1963 Harrison, A., "Churches and Chapels of Central Lycia", AnatStud 13, 47-151.
Hellenkemper - Hild 1986 Hellenkemper, H. - F. Hild, Neue Forschungen in Kilikien, Wien.
Hill 1996 Hill, S., The Early Byzantine Churches of Cilicia and Isauria.
Ivison 2008 Ivison, E.A., "Middle Byzantine Sculptors at Work: Evidence from the Lower City Church at Amorium", Journal of the British Archeological Association, La Sculpture byzantine VII- XII siecles 2000 Athens, 487-514.
Kautzsch 1936 Kautzsch, R., Kapitellstudien Beiträge zu e. Geschichte d. spätantiken Kapitells im Osten vom 4. bis ins 7. Jahrhundert, Berlin-Leipzig.
Khatchatrian 1962 Khatchatrian, A., Les baptiseres paleochretiens, Paris.
Koch 2007 Koch, G., Erken Hıristiyan Sanatı (çev. A. Aydın), İstanbul.
Krautheimer 1975 Krautheimer, R., Early Christian and Byzantine Architecture, London.
Le Quien 1958 Le Quien, M.R.P.G., Oirens Christianus in Quatuor Patriarchatus Digestus, I, Graz.
Lurker 1985 Lurker M., Wörterbuch der Symbolik, Stuttgart.
Masuda 1995 Masuda,T., "Church I on Gemiler Ada", The Survey of Early Byzantine Sites in Ölüdeniz Area Lycia (ed. S. Tsuji), Osaka, 56-61.
Mango1963 Mango, C., "Antique Statuary and Cristian Beholder", DOP 17, 55-75.
Mango 2006 Mango, C., Bizans Mimarisi (çev. M. Kadıroğlu), İstanbul. Mansel 1978 Mansel, A.M., Side, Ankara.
Mansi 1901-1927 Mansi, G.D., Sacrrum conciliorum nova et amplissima collectio, Paris.
Mercangöz 1990 Mercangöz, Z., "Bafa Gölü Kirselikteki Manastır Kilisesi", Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji ve Sanat Tarihi Dergisi 5, 117-138.
Mercangöz 1992 Mercangöz, Z., "Kapıkırı Adasındaki Manastır Kilisesi Üzerine Düşünceler", Ege Üniversitesi Sanat Tarihi Dergisi 5, 73-90.
Milanova 2008 Milanova, A., "La production d'un atelier de sculpture en Bulgarie byzantine lá fin du X ou au début du XI siècle", Journal of the British Archeological Association, La Sculpture byzantine VII-XII siecles 2000 Athens, 163-182.
Müller-Wiener 2001 Müller-Wiener, W., İstanbul'un Tarihsel Topografyası, İstanbul.
Nakajima 1995 Nakajima, M., "The Baptistery and Chronology of Construction of the Karacaören Ada Basilica Complex", The Survey of Early Byzantine Sites in Ölüdeniz Area Lycia (ed. S. Tsuji), Osaka, 93-103.
Nakatani 2010 Nakatani, K., 'Graveyard', The Island of St. Nicholas Excavation and Survey of the Gemiler Island on Mediterranean Coast of Turkey (ed. K. Asano), Osaka, 141-147.
Niewöhner 2005/6 Niewöhner, P., "Spaetantike Reliquienkapellen in Lykien", Jahrbuch für Antike und Christentum 48-49, 77-113.
Niewöhner 2007 Niewöhner, P., Aizanoi, Dokimion und Anatolien, Wiesbaden.
Niewöhner 2008 Niewöhner, P., "Mittelbyzantinichen Templananlagen aus Anaolien die Sammlung des Archäologichen Museums Kütahya und ihr Kontext", IstMitt 58, 285-345.
Ostrogorsky 1981 Ostrogorsky, G., Bizans Devleti Tarihi (çev. F. Işıltan), Ankara.
Özcan 2010 Özcan, Ö.H., "Muğla İli ve İlçelerindeki Arkeoloji Müzelerinde Bulunan Bizans Dönemine Ait Taş Eserler", AST 27/2, 337-354.
Özcan 2011a Özcan, Ö.H., "Muğla, Milas ve Bodrum Arkeoloji Müzesi'nde Bulunan Erken Hıristiyanlık ve Bizans Dönemi'ne Ait Taş Eserler Üzerine İncelemeler", AST 28/1, 389-400.
Özcan 2011b Özcan, Ö.H., "Examples of Architectural Sculpture with Figurative and Floral Decoration of the Byzantine Period at Muğla, Bodrum and Milas Archaeological Museums", OLBA XIX, 389-415.
Özcan 2012a Özcan, Ö.H., "Muğla, Bodrum ve Milas Arkeoloji Müzeleri'ndeki Orta Bizans Dönemine Ait Bir Grup Litürjik İşlevli Taş Eser", OLBA XX, 427-452.
Özcan 2012b Özcan, Ö.H., "Kıyı Karia'da Erken Hıristiyan Dönemine Genel Bir Bakış", XV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, Anadolu Üniversitesi Eskişehir, II, 587-602.
Özcan 2013 Özcan, Ö.H., "A New Basilical Church Uncovered at Akyaka in Caria", Orientalia Christiana Periodica, 113-137.
Özet 2008 Özet, A., "Excavations in The Torba Monastery", Halicarnassin Studies (ed. P. Pedersen), Vol. V, 9-40.
Özgümüş 1992 Özgümüş, F., "Knidos'daki Bizans Eserleri", Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi XI, 5-19.
Ötüken 1996 Ötüken, Y., Forschungen im Nordwestlichen Kleinasien, İstMitt Beiheft 41, Tübingen.
Parman 1993 Parman, E., "Bizans Sanatında Tavus Kuşu İkonografisi", Sanat Tarihinde İkonografikAraştırmalar. Günel İnal'aArmağan, 387-389.
Parman 2002 Parman, E., Ortaçağ'da Bizans Döneminde Figya ve Bölge Müzelerindeki Bizans Dönemi Taş Eserleri, Eskişehir.
PAZAPAS 1988 PAZAPAS, Q., ANAGLFES SAKOFAGOI KAI EPITAFIES PLAKES THS MESHS KAI USTERHS BUZANTINHS PERHODU STHN ELLALA, AQHNA. Pillinger - Kresten 1999
Pillinger, R. - O. Kresten, Efeso Paleocristiana e Bizantina, Wien.
Ramsay 1961 Ramsay, W.M., Küçük Asya'nın Tarihi Coğrafyası (çev. M. Pektaş), İstanbul.
Raynaud 2008 Raynaud, M.P., Corpus of The Mosaics of Turkey, Xanthos, Part 1, The Eat Basilica, I, Istanbul.
Ristow 1998 Ristow, S., Frühchristliche Baptisterien, JbAC erg.Bd. 22.
Robert 1937 Robert, L., Études Anatoliennes, Paris.
Ruggieri 2003 Ruggieri, V., Il golfo di Keramos: dal terdo- antico al medioevo bizantino, Rubbettino.
Ruggieri 2005 Ruggieri, V., La Caria Bizantina: topografia, archeologia ed arte, Rubbettino.
Schultze 1926 Schultze, V., Altchrictliche Städte und Landschaften II. Kleinasiens, Gütersloh.
Schwartz 1927 Schwartz , E., Acta Conciliorum oecumenicorum (ed. E.), Berlin.
Serin 2005a Serin, U., "Iasos'daki Erken Hıristiyan ve Bizans Kiliseleri", Eskiçağ'ın Mekanları Zamanları İnsanları (ed. L. Özgenel), İstanbul, 56-73.
Serin 2005b Serin, U., "Some Observations On The Middle Byzantine Church Outside The East Gate At Iasos", Iasos e la Caria (ed. Macchiaroli), La Parola del Passato-Rıvısta di Studi Antich XL, 156-178.
Serin 2004 Serin, U., Early Christian and Byzantine Churches at Iasos in Caria: An Architectural Survey, Monumenti di Antichita Cristiana, seri II. XVII. Citta del Vaticano: Pontificio Istituto di Archeologia Cristiana.
Serin 2013 Serin, U., "Karya'daki Geç Antik ve Bizans Dönemi Yapı ve Yerleşimleri Üzerine Bazı Gözlemler", METU JFA 1, 191-211.
Severin - Grossmann 2003 Severin, H.G. - P. Grossmann, Frühchristliche umd Byzantinische Bauten im Südöstlichen Lykien, IstForsch Band 46, Tübingen.
Stanzl 1979 Stanzl, G., Längsbau und Zentralbau als Grundthemen der frühchristlichen Architektur, Wien.
Steppan 1995 Steppan, T., Die-Athos Lavra und der Trikonchale Kuppelnaos in der Byzantinischen Arkhitectur, München.
Stollmayer 1999 Stollmayer, J., 'Spatantake Trikonkhoskirchen Ein. Baukonzept', Jahrbuch für Antike und Christentum Jahrgang 42, 116-157.
Tezcan 1989 Tezcan, H., Topkapı ve Çevresinde Bizans Devri Arkeolojisi, İstanbul.
Testini 1980 Testini, P., Archeologia Cristiana, Bari.
Thierry - Donabedian 1988 Thierry, J.B. - P. Donabedian, Armenian Art, New York.
Tunay 1984 Tunay, İ., Bizans Mimarisinde Taş ve Tuğla Tekniğine Göre Tarihleme (İstanbul Üniversitesi Yayınlanmamış Doktora Tezi) İstanbul.
Ulbert 1969/70 Ulbert, T., "Untersuchungen zu den byzantinischen Reliefplatten des 6. bis 8. Jahrhunderts", IstMitt 19/20, 339-449.
Umar 1999 Umar, B., Karia, Bir Tarihsel Coğrafya Araştırması ve Gezi Rehberi, Istanbul.
Vemi 1989 Vemi, V., Les chapiteaux ioniques á imposte de Gréce á l'époque paléochrétienne, Paris.
Vryonis 1971 Vryonis, S., The Decline of Medieval Hellenism in Asia Minor and the Process of Islamization from the Eleventh though the Fifteenth Century, University of California Press, Berkeley, Lon Angeles, London.
Westphalen 2000 Westphalen, S., "The Byzantine Basilica at Priene", DOP 54, 275-280.
Yalçın 1996 Yalçın, A.B., "Alcune osservazioni sul decoro scultoreo e musivo dele chiese protobizantine de Cnido in Caria", Bisanzio e l'Occidente: arte, archeologia, storia Studi in onore di Fernanda de' Maffei, 106-123, Roma.
Yalçın 2008 Yalçın, A.B., "İstanbul ve Boğaziçi Üniversitelerinde Bulunan Bazı Bizans Mimari Plastik Eserleri", Işın Demirkent Anısına, 299-312.
Zäh 2003 Zäh, A., Zur Typologie kirchlicher Architektur im südwestlichen Kleinasien, Maintal.
Zimmermann 2011 Zimmermann, N., "Ephesos Geç Antik ve Bizans Dönemleri Resim Sanatı", Bizans Döneminde Ephesos (ed. F. Daim - S. Ladstätter), İstanbul, 115-162.
Zollt 1994 Zollt, Th., Kapitellplastik Konstantinopels von 4. bis 6. Jahrhundert n. Chr., Asia Minor Studien 14, Bonn.