KUAFÖRDE İNŞA EDİLEN GÜZELLİK SÖZLEŞMESİ: ANKARA ÖRNEĞİ

Nitel araştırma yöntemine dayalı gerçekleştirilen bu çalışma, Ankara’nın farklı semtlerinde seçilen kadın kuaförleri ile kuaförün müşterisi olan kadınlar üzerinedir. Araştırma; düşük, orta ve üst sosyo-ekonomik düzeylerine göre kadın müşterilerin kadınlık imajlarının kuaförlerde nasıl farklılaştığına odaklanmaktadır. Farklı semtlerde ikamet eden ve farklı sosyal pozisyonlara sahip 50 kadın ile 15 kuaför çalışanı ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiş ve kuaförün kadınların dünyasındaki anlamı ve önemi sorgulanmak istenmiştir. Çalışmada, kuaförlerin farklı sosyo-ekonomik düzeydeki kadınlar için imaj ve kimlik açısından giderek zaruri bir hizmete dönüştüğü ancak kuaför hizmeti alma biçiminin sınıfsal konumlara göre değişiklik gösterdiği keşfedilmiştir. Bulgular ışığında kuaförler, kadınların kullanım amaçlarına ve işlevlerine göre kategorize edilmeye çalışılmıştır. Sosyo-ekonomik açıdan daha alt düzeyde olan kadınlar kuaförleri evin uzantısı olarak kullanma eğiliminde iken daha üst düzeylerde kuaförün araçsal açıdan kullanma eğilimin arttığı gözlemlenmiştir. Araştırma sonucunda kuaförlerin kadınların hayatında çift yönlü işlevler gösterdiği açığa çıkartılmıştır. Kadınların imaj yapılandırılmasında, sosyalleşmesinde, psikolojik destek görmesinde, kendini güçlü hissetmesinde olumlu işlevler gösteren kuaförler; toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin yeniden üretilmesi ve gösterişin piyasalaşması açısından ise olumsuz işlevler üstlenmektedirler. Güzellik imajı konusunda kadınlar arasında göze çarpan rekabet bir “güzellik sosyalleşmesi” meydana getirmektedir. Söz konusu imaj rekabeti ortamında tüm aktörlerin biçimsel pratikler sergilemesi ve asgari müştereklerde buluşması bizi sürekli güncellenen ve genişleyen “güzellik sözleşmesi”ne götürmektedir. 

THE STRUCTURING BEAUTY CONTRACTS AT THE HAIRDRESSERS –SAMPLE OF ANKARA-

This study based on qualitative research method is about the hairdressers in different districts of Ankara and their female customers. It focuses how the femininity images of female customers differ according to their lower, middle and upper socio-economic levels in the hairdresser saloon. A detailed interview with 50 women and 15 hairdresser workers residing in different districts and having different social positions was made for understanding the meaning and importance of hairdressers in the female world. It was understood that visiting hairdressers has increasingly turned into a necessary service for the women having different socio-economic levels in terms of their image and identity; but that the way of getting this service changes according their status of class. In consideration of the findings, the hairdressers were categorized according to their functions and women’s purpose of use. It was also observed that while the women of lower socio-economic levels are liable to use the hairdressers as the extension of their houses, the tendency of using them instrumentally increases for the ones of the upper levels. As a result of the study, the hairdressers were released as having dual functions in the lives of women. The hairdressers having positive functions for women in their image combination, socialization, psychological support and strong feeling has negative functions in terms of reproducing gender inequalities and creating a marketable appearance. The competition on the image of beauty between women creates a “beauty socialization”. We reach a continually updated and widened “beauty contract” with the formal practices of the whole actors and their meeting on a common ground in the mentioned competition area of image. 

___

  • ADORNO, Theodor W. (2007). Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi. (Çev.: Elçin Gen, Nihat Ülner, Mustafa Tüzel). 2.Baskı, İstanbul:İletişim.
  • ATAY, Tayfun. (2017). Görünüyorum O Halde Varım /“Meşhuriyet Çağı”nda Kültür ve İnsan, İstanbul: Can.
  • BOURDIEU, Pierre. (2015). Ayrım: Beğeni Yargısının Toplumsal Eleştirisi. (Türkçe Söyleyenler: Derya Fırat Şannan, A. Günce Berkkurt), Ankara: Heretik.
  • CRESWELL, John W. (2013). Nitel Araştırma Yöntemleri-Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni. (Ed.Çev.:Mesut Bütün, Selçuk Beşir Demir), Ankara:Siyasal Kitap.
  • DEBORD, Guy (2006). Gösteri Toplumu ve Yorumlar. (Çev.:Ayşen Ekmekçi, Okşan Taşkent). 2.Baskı, İstanbul: Ayrıntı.
  • ELIAS, Norbert (2013). Uygarlık Süreci-I. (Çev.:Ender Ateşman). 7.Baskı, İstanbul: İletişim.
  • FERRY, Luc. (2012). Homo Esteticus: Demokrasi Çağında Beğeninin İcadı. (Çev.:Devrim Çetinkasap), İstanbul: Pinhan.
  • GIDDENS, Anthony. (1999). Toplumun Kuruluşu: Yapılaşma Kuramının Ana Hatları. (Çev.:Hüseyin Özel), Ankara: Bilim ve Sanat.
  • GÜRBİLEK, Nurdan. (2016). Vitrinde Yaşamak: 1980’lerin Kültürel İklimi. 8.Baskı, İstanbul: Metis.
  • GOFFMAN, Erving. (2009). Günlük Yaşamda Benliğin Sunumu. (Çev.: Barış Cezar). İstanbul: Metis.
  • HABERMAS, Jürgen. (2001). İletişimsel Eylem Kuramı. (Mustafa Tüzel, Çev). İstanbul: Kabalcı.
  • HAN, Byung-Chul. (2015). Yorgunluk Toplumu. (Çev.:Selim Yalçın), İstanbul: Açılım.
  • KOZANOĞLU, Can. (2001). 1980’lerden 90’lara Türkiye ve Starları: Cilalı İmaj Devri. İstanbul: İletişim.
  • MERTON, Robert K. (1968). Theory and Social Structure. Enlarged Edition, New York: The Free Press.
  • MORRIS, Desmond. (1980). Sevmek Dokunmaktır. (Çev.: Engn Darıca). 2. Baskı, İstanbul: Sander.
  • SCHUTZ, Alfred. (2018). Fenomenoloji ve Toplumsal İlişkiler. (Türkçe Söyleyenler: Adnan Akan, Seyda Kesikoğlu,). Ankara:Heretik.
  • SIMMEL, Georg. (2009). Bireysellik ve Kültür. (Çev.: Tuncay Birkan), İstanbul: Metis.
  • ŞENEL, Burcu. (2017). “İçeriden Dışarıya, Dünden Bugüne: Mahalleye Açılan Kapı Olarak Kuaför Salonu”. (Der.:F. Şenol Cantek). Aynanın Önünde Cımbızın Ucunda: Kuaför Kitabı İçinde (ss.111-145), İstanbul: İletişim.
  • ÜSTÜNER, Tuba ve THOMPSON, Craig J. (2012). “How Marketplace Performance Produce İnterdependent Status Games and Contested Forms of Symbolic Capital”. Journal of Consumer Research. Vol.38, Pp.796-814.
  • WILLIAMS, Raymond. (1961). The Long Revolution, London: Chatto And Windus.
  • VIGARELLO, Georges. (2013). Güzelliğin Tarihi; Rönesans’tan Günümüze Beden ve Güzelleşme Sanatı. (Çev.: Erkan Ataçay), Ankara: Dost.
  • YUMUL, Arus. (2004). “Kadın Kuaförlerinin Gündelik Hayattaki Yeri: İstanbul Örneği”. (Ed.: Emine Gürsoy Naskalı). Saç Kitabı içinde (ss.165-174), İstanbul: Kitabevi.