GELENEKSEL KAZAKİSTAN KOLAN DOKUMA MOTİFLERİNİN YENİ TASARIMLARDA KULLANILMASI

Geleneksel kolan ve çarpana dokumacılığı gün geçtikçe eski işlevini, hem de önemini kaybetmeye başlamıştır. Dolaysıyla kolan ve çarpana dokumacılığı zanaatını günlük hayatımıza uygun bir şekilde geliştirmemiz gerekmektedir. El sanatların en önemli öğesi, duygu, istek ve düşüncelerini kelimesiz dile getiren motiflere sahip olmasıdır. Motifler, bir milletin milli kültürüne belli bir anlam yükleyen somut nesnesidir. Bu çalışmanın amacı, kaybolmaya yüz tutmuş kolan ve çarpana dokumacılığını araştırmak, Kazak kolan dokumalarında bulunan motifleri inceleyerek, çarpana dokumalarında uygulamak ve değişik malzemelerle birleştirilerek yeni tasarımlara dönüştürmektir. Bu çalışmada Kazak kültüründe yer alan kolan dokuma motifleri incelendikten sonra, bu motifler kullanılarak çarpana dokuma için desen raporları hazırlanmıştır. Bu rapora göre dokunan çarpanalar, keçe ve tüllerle birleştirilerek dört parçalık bir koleksiyon hazırlanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

çarpana dokumaları, motif, Kazakistan, kolan dokumaları, motif

USE OF TRADITIONAL KAZAKHSTAN GIRTH WEAVING MOTIFS IN NEW DESIGNS

Traditional “girth” (kolan) and “card or tablet weaving” (çarpana) have begun to lose their old purpose of usage and importance as well. Therefore, they need to be adapted and improved so as to meet current conditions of life and expectation of people. The most important element of handicrafts is that it has motifs that expresses emotions, wishes and thoughts without words. Motifs are the concrete object of a nation that has a certain meaning to the national culture. The aim of the study was to investigate girth and card weaving that have been vanishing, and find a way to apply motifs used in Kazakh’s weaving into girth and card weaving, and transform them into new design by combining with different motifs. Therefore, in this study, weaving motifs used in Kazakhs culture were examined and then tablet weaving patterns were prepared. Based on the weaving pattern, tablet weavings was combined with felt and tulle and a collection consisting of four pieces was prepared.

Keywords:

Kazakhstan, girth weaving, multiply weaving, motif,

PDF

___

Yazılı Kaynakça1 AKPINARLI, Hatice Feriha ve diğerleri (2012). Şanlıurfa El Sanatları ve Sözlü Kültür Malzemeleri. Ankara: Şurkav Yayınları
2 ALP, Özlem (2009). Orta Asya’dan Anadolu’ya Kültürel Sembollere Giriş. Ankara: Eflatun
3 ARSLAN YÜCEER, Halime (2014). Kolan Dokumanın Giysi Tasarımında Kullanılması. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi. Sayı 1, s.123-139
4 AYTAÇ, Ahmet (2010). Kırgızistan’da Çarpana ve Kolan Dokumacılığından Örnekler. Milli Folklor, Yıl 22, Sayı 87. s.191-195
5 ERBEK, Güran (1980). Çarpana Dokumaları. Türkiyemiz, Cilt.10, Sayı.30. s.7-11
6 ERİNÇ, Sıtkı (1995). Kültür ve Sanat. İstanbul
7 KASİMANOV, Sadık (1995). Qazaqtyn Qol Öneri. Almatı: Qazaqstan (ҚАСИМАНОВ, Садық (1995). Қазақтың Қол Өнері. Алматы: Қазақстан. Қазақтың Қол Өнері. Алматы: Қазақстан )
8 KOSSWİG, Leonore (1970). Çarpanacılık ve İstanbul Topkapı Saray Müzesinde Bulunan Çarpana Dokumaları. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Basımevi
9 NAZARBAYEV, Nursultan (2017). Ulu Bozkır Öğütleri. Çev. Yercan Kerimbekov. Ankara, Merkez Repro Ltd. Şti.
10 SARIOĞLU, Halide ve diğerleri (2000). Çarpanalı Dokumalar. Ankara Yapa Yayınları.
11 SÖNMEZ, Tuna Demir (1995). El Dokumacılığı ve Çarpana Dokuma. Ankara: T.H.K. Basımevi
12 ÜLGER, Nihal (1997). Afyon – Emirdağ – Örenköy Çarpana Dokumalarından Örnekler ve Yeni Uygulamaları. Türkiye’de El Sanatları Geleneği ve Çağdaş Sanatlar İçindeki Yeri Sempozyumu Bildirileri. s.86-89
13 ZHANİBEKOV, Özbekali (1991). Eho... Po Sledam Legendy O Zolotoy Dombre. Almatı: Öner (ЖӘНІБЕКОВ, Өзбекәлі (1991). Эхо... По Следам Легенды О Золотой Домбре. Алматы: Өнер)
14 ZHANİBEKOV, Özbekali (1995). Zolaiyryqta. Almatı: Rauan (ЖӘНІБЕКОВ, Өзбекәлі (1995). Жолайрықта. Алматы: Рауан)