MANİSA-SELENDİ İLÇESİNDE SAĞALTMA OCAKLARI

Selendi İlçesi, Manisa’nın merkezden uzak, kültürel değişikliklerin en az olduğu, geleneklerine sıkı sıkıya bağlı ilçeleri arasındadır. Bu nedenle ilçede geleneksel tedavi yöntemlerinin çokça uygulandığı görülmektedir. Selendi’nin özellikle köylerinde bir kişi rahatsızlık geçirdiğinde doktora gitmeden önce atalarından, büyüklerinden gördüğü tedavi yöntemlerini tercih etmektedir. Hasta olan kişi, önce geleneksel tedavi yöntemlerini denedikten sonra doktora gitmekte veya modern tıbbın çare bulamadığı durumlarda geleneksel yöntemlere başvurmaktadır. İlçe halkının başka nedenlerle de ocaklara veya halk hekimlerine başvurduğu görülmektedir. Bunların başında ekonomik nedenler, eğitimsizlik, çevredeki ocaklarda hastalığın iyileştiğine şahit olunması, bazı hastalıklarda modern tıbba ve doktora güvensizlik gibi sebeplere bağlı olarak halk hekimliği yöntemlerinden faydalanılmaktadır. Ocak kültürü kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar ulaşan önemli bir gelenektir. Selendi yöresinde de hastalara şifa veren ocaklar oldukça yaygındır. İlçede tespit edilen ocaklar, tek bir hastalığın tedavisi ile uğraştıkları gibi bazen birden fazla hastalığın da tedavisini yapmaktadırlar. Yaptığımız yazılı kaynak ve alan araştırmaları sonucunda Selendi yöresinde aktif olarak sağaltım yapan çok sayıda ocak olduğu görülmüştür. Bu nedenle ocakların hangi hastalıkları tedavi ettiği saha çalışması yapılarak tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Manisa, Selendi, kültür, ocak, tedavi

TREATMENT CENTERS IN SELENDI DISTRICT OF MANISA

Selendi District is among the Manisa’s districts, which are far from the city center, have least cultural alteration, and stick to their customs. Therefore, it is observed that traditional treatment methods are applied frequently. Especially in the villages of Selendi, when a person has a disorder, before seeing a doctor, s/he prefers treatment methods, which s/he learned, from his/her ancestors and elders. The person having a disorder sees a doctor after trying traditional treatment methods, or refers traditional methods in case of modern medicine finding no way. It is also observed that the district’s folk apply to centers or folk healers with other reasons. Foremost among them come financial reasons, uneducatedness, being witness to treatment of illness at surrounding centers, making use of folk medicine methods based on reasons such as distrust fullness to modern medicine and doctors for some of the illnesses. Center culture is an important custom which arrived today by being handed down from generation to generation. Centers, which treat patients, are quite common in Selendi region, too. Stated centers in the district are busy with only one illness’ treatment as well as several illnesses’ treatments. According to the research held by us, it is observed that the centers, which treat actively in Selendi region, are becoming rich. Therefore, the centers treat which illnesses are determined by doing a field study.

Keywords:

Manisa, Selendi, culture, center, treatment,

PDF

___

Acıpayamlı, Orhan (1969). “Türkiye Folklorunda Halk Hekimliği ve Özellikleri.” DTCF Dergisi, XXVI, 1-9.Acıpayamlı, Orhan (1989). “Türkiye Folklorunda Halk Hekimliğinin Morfolojik ve Fonksiyonel Yönden İncelenmesi.” Türk Halk Hekimliği Sempozyumu Bildirileri. Ankara: Kültür Bakanlığı MİFAD, 5.Alptekin, Ali Berat (2010). “Türk Halk Hikâyelerinde Halk Hekimliği.” Milli Folklor Dergisi, C. 11, S. 86, 5-19.Araz, Rıfat (1995). Harput’ta Eski Türk İnançları ve Halk Hekimliği. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.Ataman, Mustafa (1973). “Halk Hekimliği: Mamıza Yalamak Üzerine.” Türk Folklor Araştırmaları Dergisi, 15, 290, 6742.Boratav, P. N. (1994). 100 Soruda Türk Folkloru. İstanbul: Gerçek Yayınevi.http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56a544f2a430d2.35048479 (25.01.2016)İyiyol, Fatih (2012). “Bosna-Hersek’te Ocaklar: Živčić-Vukeljıći ve Mesudije Tekkeleri.” Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Velî Araştırma Dergisi, 63, 191.Karakaş, Ayhan (2015). “Osmaniye Halk Hekimliğinde Ocaklar ve Bunlara Bağlı Uygulamalar/Ocak sand Their Applications in Osmaniye Folk Medicine.” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,12.32, 321.Kumartaşlıoğlu, Satı (2015). “Fatma Ana Üzerine Anlatılan Efsaneler.” Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 6. 6, 106.Öger, Âdem (2010). “Tarsus ve Çevresinde Sağaltma Ocakları ve Bunlara Bağlı Uygulamalar.” Turkish Studies, 5/1, 1236.Öngel, Gülnur (1997). Denizli Halk Hekimliğinde Ocaklar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Eğitimi Anabilim Dalı.Özaslan, Ayşegül (2012). Halk Hekimliğinde Ocaklık Kurumu ve Araban (Gaziantep) İlçesi Örneğinde Kadın Ocaklılar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara.Polat, H. H. (1995). Sivas Ulaş’ta Halk Hekimliği Uygulamaları. Ankara: Ürün Yayınları.Türkdoğan, Orhan (1991). Kültür ve Sağlık-Hastalık Sistemi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.Türkyılmaz, Şuayip (2007). Selendi (Manisa) İlçe Merkezinin Coğrafi Etüdü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Coğrafya Anabilim Dalı, 2-3.Üçer, Müjgan (1973). “Ocaklar” Sivas Folkloru, 1: 3, 5-9.
Sözlü KaynaklarKK-1: Nazmi Kahraman, 57 yaşında, İlkokul Mezunu, Karabeyler Köyü.KK-2: Fadime Kahraman, 55 yaşında, İlkokul Mezunu, Karabeyler Köyü.KK-3: Selver Uslu, 68 yaşında, İlkokul Mezunu, Karabeyler Köyü.KK-4: Ahmet Kum, 72 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Mollaahmetler Köyü.KK-5: Mehmet Ali Karakuş, 59 yaşında, İlkokul Mezunu, Yıldız Köyü.KK-6: Hafize Ateş, 60 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Kınık Köyü.KK-7: Münevver İnce, 60 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Mıdıklı Köyü.KK-8: Tevfik Gürbüz, 80 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Karabeyler Köyü.KK-9: Burhan Ünal, 70 yaşında, İlkokul Mezunu, Emekli, Dumanlar Köyü (Babasından el almış).KK-10: Cennet Ataşman, 85 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Yakuplar Köyü.KK-11: Ayşe Kılıç, 83 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Mıdıklı Köyü.KK-12: İbrahim Kaçar, 64 yaşında, İlkokul Mezunu, Halılar Köyü.KK-13: Fatma Koşer, 66 yaşında, İlkokul Mezunu, Avlaşa Köyü.KK-14: Ahmet Kaygısız, 92 yaşında, Okuma-Yazma Yok, Dumanlar Köyü.