The significance and compatibility of the traditional clothing-finery culture of women in kutahya in terms of sustainability

Giyim, bir kültür ürünüdür. Giyim davranışı, sözsüz iletişim aracı olarak insanın yaşam bi çimini belirten göstergelerden biridir. Bir toplumdaki veya sosyal gruptaki giyim kuşam tarzını belirleyen önemli faktörler arasında törensel kutlamalar ve eğlenceler vardır. Eğlenceler gün delik yaşamdan farklı bir zaman dilimi ve biçim arz eder. Bu nedenle eğlencenin türüne göre de giyim davranışı şekillenir ve çeşitlenir. İnsan yaşamının en önemli değişiklik gösterdiği dönem ler, şüphesiz geçiş dönemi diye adlandırdığımız doğum, evlilik ve ölümdür. Eğlence bağlamında giyimi inceleyeceğimizden “ölüm” dönemini ele almadık. Tüm halk kültürlerinde evlilik döne minde özellikle bayanların giyim davranışı çok ilgi çekicidir. Kütahya’nın yerlisi diye bilinen aileler geleneksel kıyafetlere sıkı sıkıya bağlıdır. Kütahya’nın geleneksel kadın kıyafetleri bu aileler arasında zengin bir çeşitliliğe sahiptir. Özellikle kına gecelerinde giyilen gösterişli elbiseler aynı zamanda sözsüz iletişim aracı olarak zenginlik, yerlilik, damat ya da kız yengesi olma, bekâret gibi bazı anlamlar da kodlamaktadır. En yeni halkbilimi modeli yaşayan bir geleneğin, eğer tehlikedeyse, sürekliliği için kültürel üretim için gerekli şartları desteklemeyi istemekte dir. Halkbilim araştırmacılarının görevi somut olmayan eserleri sadece derlemek ve kaydetmek değil, aynı zamanda bütün sistemi yaşayan bir varlık olarak sürdürmektir. Kütahya’da, giyim kültürünün birçok taşıyıcısı, aktarıcısı ve şekillendiricisi vardır. Onlar geleneksel kıyafetleri eski özellikleriyle birlikte modern yaşama aktarmaktadırlar. Böylece yerli halk hem geleneksel kıyafetleri hem de modern olanı giymektedir. Bu nedenle çalışmamızın temelini, Kütahya ilinde kadınlara ait tarihi/törensel giysi parçalarının geçiş dönemi eğlencelerindeki kullanım şekli, mo derne aktarma ve güncelleme oluşturacaktır.

Kütahya'da geleneksel kadın giyim-kuşam kültürünün sürdürülebilirlik açısından uyum ve anlamlılığı

Clothing is a product of a culture. Clothing behavior is one of indicators which is indicating the human life as a means of nonverbal communication. Ceremonial celebrations and enterta inments in a society or social group are important factors in determining the style of clothing. Celebrations, entertainments and recreations would supply a different time zone and format from daily life. Therefore, clothing behavior is shaped and varied by the types of time and format. Birth, marriage and death are the most important periods of human life and, called as transition periods. As we will examine the clothing in the context of ceremonial celebrations and entertain ments, “death” period was not considered. In marriage period, especially women’s clothing beha vior is very interesting in all folk cultures. The native families of Kutahya are strictly devoted to traditional costumes. The traditional women’s clothing has a rich variety among these families. The flashy clothes which are worn especially in the henna nights, are encoding means of wealth, nativeness, being an aunt of the groom or bride, virginity etc. as a means of non-verbal commu nication also. The most recent model of folklore seeks to sustain a living tradition, if endangered, supporting the conditions necessary for cultural reproduction. Folklorist’s task is not only to re cord or collect intangible artefacts, but sustain the whole system as a living entity also. If we seek an urban sustainability, we have to sustain “bearers” and “transmitters” of tradition. We need to do this for sustainability of cultural life of a region. In Kutahya, there are many bearers, trans mitters and designers of clothing culture. They transfer the traditional costumes to the modern life with their old features. So, the native people wears traditional and modern costumes both. The historic and traditional women’s clothes which are used in the transition period entertain ments in Kutahya and transfering to modern, actualization will constitute the basis of our study.

PDF

___

ÇOBANOĞLU, Özkul. Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Ankara: Akçağ, 1999.

DAVIS, Fred. Moda, Kültür ve Kimlik, (Trans. Özden Arıkan), İstanbul: YKY, 1997.

DUNDES, Alan. “Halk Kimdir?” (Trans. Metin Ekici), Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar, Ankara: Milli Folklor Yayınları, 2003, pp.1-30.

DUNDES, Alan. Interpreting Folklore, Indi ana (Bloomington): Indiana University Press, 1980.

EKER ÖĞÜT, Gülin. “Türk Düğün Geleneği İçinde Karakeçili Türk Düğünü” (unpub lished dissertation), Ankara, Hacettepe Üniversitesi, 1998.

EKİCİ, Metin. “Third Dimension in Folklore Studies”, Milli Folklor, S.60, Ankara: 2003, pp.72-77.

EKİCİ, Metin. “An Evaluation on Actualizing Traditional Culture”, Milli Folklor, S. 80, Ankara: 2008, pp.33-38.

ESİN, Emel. Türk Kozmolojisine Giriş, İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2001.

HAVILAND, William A. Kültürel Antropoloji, (Trans. Hüsamettin İnaç-Seda Çiftçi), İstanbul: Kaknüs, 2002.

HAVILAND, William A.-PRINS, Harald E.L.- WALRATH, Dana-McBRIDE, Bunny. The Essence of Anthropology, Belmont: Wad sworth Cengage Learning, 2010.

KIRSHENBLATT-GIMBLETT, Barbara. “In tangible Heritage as Metacultural Pro duction”, Museum International, V.56, N.1-2, 2004, pp.52-65.

KOÇ, Adem. “Kütahya Merkezinde Giyim- Kuşam Kültüründeki Değişmelerin Çözümlenmesi”, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. (unpublished dissertation), 2006.

KOÇ, Adem. “The Analysis of Transformation within the Culture of Clothing and Wear ing in Kutahya Center”, The Journal of International Social Research, V.2, I.9, 2009, pp.243-269.

OĞUZ, M. Öcal. Somut Olmayan Kültürel Mi ras Nedir?, Ankara: Geleneksel Yayınları, 2009.

ÖZDEMİR, Nebi. Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü, Ankara: Akçağ, 2005.

ÖZEL, Mehmet. Folklorik Türk Kıyafetleri, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1992.

ÖZKER, Muazzez. Kütahya Geleneksel Düğün Giysileri ve El İşlemeleri, Kütahya, 1997.

SEVİM, Erdoğan. Kutahya’da Giyim-Kuşam, Türküler, Yemekler, Kütahya, 2000.

TANSUĞ, Sabiha. Türklerde Çiçek Sevgisi ve “Sümbülname”, Ankara, 1998.

YODER, Don. “Folk Costume”, Folklore and Folklife (Ed. M. Richard Dorson), The University of Chicago and London, Chi cago, 1972.

UNESCO. Intangible Heritage, last up dated 27 January 2010, _____http://portal. unesco.org/culture/en/ev.php-URL_ ID=34325&URL_DO=DO_TOPIC&URL_ SECTION=201.html>

UNESCO. Safeguarding Intangible Cultural Heritage, _____http://www.unesco.org/cul ture/ich/index.php?lg=EN&pg= home>

UNESCO. Text of the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heri tage, _____http://www.unesco.org/culture/ich/ index.php?lg=en&pg=00006>

UNESCO. Encouraging transmission of ICH: Living Human Treasures, _____http://www. unesco.org/culture/ich/index.php?lg= en&pg=00061>

UNESCO. Guidelines for the Establishment of National “Living Human Treasures” Systems, _____http://www.unesco.org/culture/ ich/doc/src/00031-EN.pdf>

UZUNÇARŞILIOĞLU, İsmail Hakkı. Küta hya Şehri, İstanbul, 1932.