Türk müziğinin kaynaklarının başında gelen âşıklar canlı bellek olarak; sözlü kültür geleneği içinde birçok türde yaşadıkları dönemin sosyal, kültürel ve tarihsel yönlerini aktarmışlardır. Âşıkların telinde ve dilinde günümüze kadar gelen türkü, destan, ağıt vb. ürünlerin tarihe kaynaklık etmeleri birçok araştırmacı tarafından ortak kabûl görmüştür. Tarihçi incelediği konuları açıklığa kavuşturmak için tarihi kaynakların yanı sıra dinî inançları, destanları, efsaneleri, evliya menkıbelerini, hadisleri vb. kullanmıştır. Destanlar; söylendiği dönemin sosyal yapısını, halkın psikolojisini, düşünüşünü, yaşayışını, inançlarını, duygularını yansıtmaları yönüyle sosyal tarihe kaynaklık etmişlerdir. Toplumu derinden etkileyen göç, deprem, savaş, kahramanlık vb. konuları işleyen destanlar eski ve yeni kültür arasında bir bağ görevi görmüştür. Destanla- rın anlam dünyasında yer alan tarihsel izler âşıkların telinde ve dilinde söz ve ezgi olarak günümüze kadar gelmiştir. Sözlü ortam içinde hafıza aracılığı ile oluşturulan ve devamı sağlanan metinler söz ve ezgi bağla- mında kalıplar aracılığı ile yaratıcı, aktarıcı ve icracı özelliklere sahip olan âşıklar tarafından aktarılmış; bu aktarımda tarihe kaynaklık etme özelliği taşıyan hafıza temelinde söz, ezgi ve ritim organizasyon bütünü yer almıştır. Kars’ın işgalini ve kurtuluşunu bizzat yaşamış olan Âşık Kahraman’ın olaya tanık olmasıyla destanları aktarması oldukça önemlidir. Bu çalışmada Âşık Şeref Taşlıova’nın Kars’ın işgali ve kurtuluşu ile ilgili olarak Âşık Kahraman’dan aktardığı destanlar sözlü tarih metni bağlamında ele alınacaktır. Tarihin yardımcı kaynakları durumunda aktarılan destanlar hafıza (bellek), sözlü ortam yaratıcılığındaki oluşumu ve bünyesindeki söz, ritm, ezgi ve kalıbın önemi dikkate alınarak incelenecektir. Anahtar Kelimeler

ABSTRACT Minstrels as primary sources for the root of the Turkish music are like living memories of the culture and they witness and transmit the social, cultural and historical aspects of their era within the frames of oral tradition. It has been accepted by many researchers that products such as folksongs, legends, agits which are found in the stringed instrument wires and words of minstrels have been transferred to now and are sources of history. They transmit the historical aspects with legends. The historical aspect that found in legends reaches us with minstrel music and lyrics. In this article the legends about the invasion and liberation of Kars, which is told by Minstrel Şeref Taşlıova, will be analysed as an oral history text. Legends, which are the secondary historical sources, will be examined regarding the importance of its words, rhythm, music and pattern. The historian uses religious beliefs, legends, myths, saint legends and hadiths along with historical resources in order to clarify the topic at hand. Legends have been the sources of social history in terms of reflecting the social structure, psychology of the public, their thinking, lifestyle, beliefs and feelings. Legends about such topics as immigration, earthquake, war and bravery that have deeply affected a society have got the function of linking the old and new culture. Historical traces found in the meaning world of legends have been taken to now as words and melodies in the stringed instruments and wordings of minstrels. Texts that are formed and continued through memory within verbal environment have been transmitted by minstrels who have creative, transmitter and performer features via patterns in the context of word and melody: and word, melody and rhythm organization whole are found in the basis of memory that has the quality of being a source of history. It is very important that Minstrel Kahraman, who personally witnessed the occupation and liberation of Kars, transmitted the legends. In this study, the legends that Minstrel Şeref Taşlıova transmitted from Minstrel Kahraman regarding witnessed the occupation and liberation of Kars will be analysed in the context of oral history text. Legends transmitted as the supplementary sources of history will be examined by considering memory, its formation within oral environment and the importance of wording, rhythm and patterns included.