20271

ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİ’NDEKİ TOPLUMSAL DEĞİŞİMİ POSTA PULLARI ÜZERİNDEN OKUMAK

Türkiye Cumhuriyeti yeni bir siyasi anlayış ve yönetim tarzı ile birlikte yeni bir kültür ve yeni bir toplum yaratma projesidir. Bu büyük dönüşüm projesi ekonomik, siyasi, kültürel ve toplumsal yaşamın her alanında köklü değişiklikleri beraberinde getirmiştir. Toplumsal değişimlerin gerçekleştirilmesi kadar yaşatılması da ayrıca önemlidir. Bu nedenle Batılı ve modern bir ülke yaratmayı amaçlayan yeni ulus devletin kurucu lideri Mustafa Kemal ve arkadaşları, kültürel ve hukuki modernleşme biçiminde tasarladıkları dönüşümü kendi halkına ve dünya kamuoyuna anlatmaya büyük önem vermiştir. Bu amaç doğrultusunda hayatın her alanı hem bu değişimden doğrudan etkilenmiş hem de değişimin benimsetilmesinde araç olarak kullanılmıştır. Dönem koşullarında yaygın dolaşımı ve koleksiyon niteliği taşımasıyla her eve girebilen posta pulları toplumsal değişimin yansıtıldığı araçlardan biridir. Zira pullar kültürel mirasın tanıtılmasında kullanılan “minik temsilciler” ve “kâğıt büyükelçiler" olarak ülkeler için önemlidir. Bu çalışma, erken Cumhuriyet döneminde yeni ülkenin kurucu elitinin yaşanan büyük değişimin kamuoyuna ve tüm dünyaya anlatılmasında minik temsilciler olarak pulları nasıl kullandığı ile ilgilidir. Bu kapsamda 1923-1938 yılları arasında yayımlanan dönem pulları içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Analizler sonucunda posta pullarında işlenen konuların dört ana tema etrafında kurgulandığı tespit edilmiştir. Bu temalar; Batılı, modern ve kurtarıcı lider figürü, kökleri Orta Asya Türklüğü’ne ve Anadolu’daki kadim uygarlıklara dayandırılan bir tarih bilinci, yeni Türk devletinin kadına bakışı ve kadının toplumsal hayattaki yeri, ekonomik alanda hayata geçirilen ağır sanayi hamlesi ve tarımsal modernizasyon şeklinde sıralanmaktadır. Böylece bu çalışma ile hayatın olağan akışındaki radikal kırılma anlarını barındırmasıyla âdeta bir laboratuvar niteliği taşıyan bu on beş yıllık süreç, farklı bir mecra üzerinden yeni ve özgün bir değerlendirmeye kavuşmaktadır.

Reading Social Change in the Early Republican Period through Postage Stamps

The Republic of Turkey was an ambitious project aimed at creating a new culture and a new society alongside a new political system. This enormous project of transformation brought with it radical changes in all aspects of economic, political, cultural and social life. The preservation of these massive social changes was just important as their introduction. Therefore, Mustafa Kemal, the founding leader of the new nationstate, and his colleagues (who were trying to create a Western and modern country), attached great importance to explaining the transformation they designed in the form of cultural and legal modernization, to their people and the world public opinion. Every aspect of life was directly affected by this process of change and was at the same time utilized to promote further changes. Postage stamps are one of the tools that reflect social change as they can enter every house due to their widespread circulation and collectible quality. Stamps are important for countries as “small representatives” and “paper ambassadors” used to promote cultural heritage. This article deals with how the founding elite of the early Republican period used stamps as tiny representatives in explaining to the public and to the whole world the massive transformation that the country was going through. I analyze the stamps issued in Turkey between 1923 and 1938 using the content analysis method. This research has revealed that the subjects covered in the postage stamps were structured around the following four main themes: the Western, modern and liberating leader figure; a historical consciousness based on the nation’s Central Asian Turkish origins and the ancient civilizations in Anatolia; the perspective of the new Turkish state on women and the place of women in social life; and the heavy industry move in the economic field and agricultural modernization. Thus, this fifteen-year process, which had the characteristics of a laboratory with the moments of radical ruptures in the usual flow of life, has gained a new and unique evaluation through a different medium.

PDF

___

Ağaoğulları, M. Ziya ve M. Bülent Pabuçcuoğlu. Türk Pulları ve Antiyeleri Katoloğu: 1863- 2010. İstanbul: Doğan Ofset Yayıncılık ve Matbaacılık, 2010.
Akman, Şefik Taylan. “Türk Tarih Tezi Bağlamında Erken Cumhuriyet Dönemi Resmî Tarih Yazımının İdeolojik ve Politik Karakteri”. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi 1(1), 2011:80-109.
Aktulum, Kubilay. “Halk Kültürünün Posta Pullarında Yansıtılma Biçimleri”. Folklor ve Metinlerarasılık. Konya: Çizgi Kitabevi. 2013.
Akyol, Pınar Kasaoğlu. “Kültürel Miras Aktarıcısı Posta Pullarını Ulusal Kimlik Bağlamında Okumak”. III. Uluslararası Dil, Kültür ve Edebiyat Sempozyumu, Antalya. 2017: 60-77.
Anameriç, Hakan. “Stamps as an Information Source in the National Library of Turkey”. Library Collections, Acquisitions & Technical Services 30 (1-2), 2006:117-127.
As, Efdal. “Cumhuriyet Dönemi Ulaşım Politikaları (1923-1960)”. Yayımlanmamış doktora tezi. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, 2006.
Bakacak Gelgeç, Ayça. “Cumhuriyet Dönemi Kadın İmgesi Üzerine Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi 44, 2009:627-638.
Berelson, Bernard. Content Analysis in Communication Research. Glencoe: Free Press. 1952. Bilgin, Nuri. Sosyal Bilimlerde İçerik Analizi. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2006.
Brunn, Stanley D. “Stamps as Messengers of Political Transition”. The Geographical Review 101 (1), (January 2011):19-36.
Child, Jack. “The Politics and Semiotics of the Smallest Icons of Popular Culture: Latin American Postage Stamps”. Latin American Research Review 40 (1), (February 2005):108- 137.
Deans, Phil and Hugo Dobson. “Introduction: East- Asian Postage Stamps as Socio-Political Artefacts”. East Asia 22 (2), (Summer 2005):3-7.
Dobson, Hugo. “Japanese Postage Stamps: Propaganda and Decision Making”. Japan Forum 14 (1), 2002:21-39.
Duverger, Maurice. Siyaset Sosyolojisi. Çeviren: Şirin Tekeli, İstanbul: Varlık Yayınları. 2002.
Düzenli, Şükran ve Tamer Kavuran. “Cumhuriyet Konulu Anma Serisi Posta Pulları Katologu (1933-1993) ve Grafik Çözümlemeleri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 5 (2), 2005:201-244.
Düzenli, Şükran ve Tamer Kavuran. “Görsel İletişim Aracı Olan Pulun Tarihi Gelişimi ve Grafik Ürün Olarak Önemi”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 28 (2), 2004:187-204.
Fırat, Melek. “Yunanistan’la İlişkiler”. Türk Dış Politikası. Editör: Baskın Oran. İstanbul: İletişim Yayıncılık. 2001:325-356.
Göle, Nilüfer. “Modernleşme Bağlamında İslami Kimlik Arayışı”. Türkiye’de Modernleşme ve Ulusal Kimlik”. Editör: Sibel Bozdoğan ve Reşat Kasaba. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1999:70-81.
Göle, Nilüfer. Modern Mahrem. İstanbul: Metis Yayınları, 2010.
Jones, Robert A. “Heores of the Nation? The Celebration of Scientists on the Postage Stamps of Great Britain, France and West Germany”. Journal of Contemporary History, 36(3), 2001: 403-422.
Hammett, Daniel. “Envisaging the Nation: The Philatelic Iconography of Transforming South African National Narratives”. Geopolitics 17, 2012:526-552.
Hirwade, Mangala Anil and Ujwala Anil Nawlakhe. “Postage Stamps and Digital Philately: Worldwide and Indian Scenario”. The International Information & Library Review 44 (1), 2012:28- 39.
Kahraman, Hasan Bülent. Türk Siyasetinin Yapısal Analizi-II 1920-1960. İstanbul: Agora Kitaplığı, 2010.
Karpat, Kemal. Türk Demokrasi Tarihi. İstanbul: Timaş Yayınları, 2010.
Katoğlu, Murat. “Cumhuriyet Türkiyesi’nde Eğitim, Kültür, Sanat”. Yakınçağ Türkiye Tarihi 1908- 1980. Hazırlayan: SinaAkşin. İstanbul: Milliyet Kitaplığı, Tarih yok:415-520.
Kış, Salih. “Pul Para Oldu Osmanlı Devleti Hazinesine Kaynak Arayışında Antika Posta Pulları”. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10 (9), 2015:321-340.
Koçak, Cemil. “Siyasi Tarih (1923-1950)”. Yakınçağ Türkiye Tarihi 1908-1980. Hazırlayan: Sina Akşin. İstanbul: Milliyet Kitaplığı, Tarih yok:125-211.
Özdoğan, Günay Göksu. “Turan”dan “Bozkurt”a: Tek Parti Döneminde Türkçülük. İstanbul: İletişim Yayınları, 2001.
Posnansky, Merrick. “Propaganda for the Millions Images from Africa”. African Arts 37 (2), (Summer 2004):53-94.
Raento, Pauliina and Stanley Brunn. “Visualizing Finland: Postage Stamps as Political Messengers”. Geografiska Annaler Series B Human Geography 87 (2), (June 2005):145-164.
Reid, Donald M. “The Symbolism of Postage Stamps: A Source for the Historian”. Journal of Contemporary History 19 (2), 1984:223-249.
Rowley, Alison. “Miniature Propaganda: Self- Definition and Soviet Postage Stamps, 1917- 41”. Slavonica 8 (2), 2002:135-157.
Sander, Oral. Siyasi Tarih 1918-1994. Ankara: İmge Kitabevi, 1996.
Scott, David and Leo Hoek. “Philately and the Avant-Garde: Dutch Postage Stamp Design, 1920-1950”. The Journal of Decorative and Propaganda Arts 20, 1994:58-77.
Taggart, Paul. Popülizm. Çeviren: Barış Yıldırım. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 2004.
Tunçay, Mete. Türkiye Cumhuriyeti’nde Tek Parti Yönetimi’nin Kurulması 1923-1931. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2005.
Yazıcı, Kubilay. “Tarih Öğretiminde Posta Pullarının Kullanılabilirliğine Bir Örnek ‘100 Posta Pulu İle Türk Tarihinden Bir Kesit -1863-1950 Yılları Arası-’’. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi 5(16), 2014:176-199.
Yellice, Gürhan. “Erken Cumhuriyet Döneminde Türk Kadınını Modernleştirme Girişimleri, Türk ve Dünya Basını (1926-1934)”. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı 24, 2018:321-368.
Yıldırım, Ali ve Hasan Şimşek. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi. 1999.
Yılmaz, Hale. Becoming Turkish: Nationalist Reforms and Cultural Negotiations in Early Republican Turkey, 1923-1945. New York: Syracuse University Press, 2013.
Yılmaz, Mustafa. “Kültürel Dönüşüm Aracı Olarak Halkevleri ve İnan Dergisi”. Karadeniz İncelemeleri Dergisi 11, 2011:93-106.
Yılmaz, Mustafa. “Mavi Anadolu Hareketive Modernleşmenin Yeni Ufukları”. 1946’dan Günümüze Medya ve Siyaset. Editör: TolgaYazıcı. Kocaeli: Volga Yayıncılık, 2015:195-208.
Yılmaz, Mustafa. “Ulus İnşası Sürecinde Türk Basınında Makbul Vatandaş”. International Symposium on Language and Communication: Research Trends and Challenges. İzmir. 2012:1217-1228.