Erdal KÜÇÜKER, Ahmet GÜRBÜZ

Türkiye’de uygulanan dış kaynaklı eğitim projeleri nasıl bir toplumsal dönüşümü hedefliyor?

Bu araştırma, Milli Eğitim Bakanlığınca yürütülen dış kaynaklı eğitim projelerinin eğitim sistemi ve toplum üzerindeki etkilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma, 1980 sonrası dünyada egemen olan yeni liberal politikaların dış kaynaklı eğitim projeleriyle birlikte toplumsal dönüşümü nasıl gerçekleştirdiğini incelemek açısından önemlidir. Eğitimin özelleştirilmesinde ve toplumsal dönüşümün gerçekleştirilmesinde Dünya Bankası, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Birliği gibi uluslararası örgütlerin dış kaynaklı eğitim projelerindeki rolleri de araştırmanın kapsamı içinde yer almaktadır. Çalışmada nitel bir araştırma modeli olan durum çalışması türlerinden durum analizi yöntemi kullanılmış, veri toplanması için alanyazın taraması yapılmıştır. Analiz edilen eğitim projeleri, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 1985–2010 yılları arasında tamamlanmış ve devam eden 21 proje ile sınırlı tutulmuştur. Araştırmada dış kaynaklı eğitim projelerinin, “piyasa yönelimli davranış” sergileyen kapitalist ideolojiyi benimseyen bireylerden oluşan toplumsal yapının oluşturulmasına yöneldiği sonucuna ulaşılmıştır.

What kind of a social transformation do the externally financed educational projects carried out in Turkey target at?

This study was realized in order to find out the effects of externallyfinanced educational projects carried out by the Ministry of National Education on educational system and society. The study is of great importance in terms of examining how recent liberal policies overwhelming all over the world since 1980 induced a social transformation along with externally-financed educational projects. The roles of some international organizations such as World Bank, International Monetary Fund, and the European Union on externally-financed educational projects are included within the scope of the study. In our study, we used status analysis method out of a number of status study sorts as a qualitative investigation model as well as reviewing the literature to obtain sufficient data. The educational projects analyzed were limited to 21 ongoing and compeleted projects which had been carried out between the years 1985-2010 by the Ministry of National Education. We reached to the conclusion that the externally- financed educational projects were likely to transform the society into such a structure in which consists of individuals adopting capitalist ideology with “market oriented behaviors”.

PDF

___

Adıgüzel, E. (2010).Eğitimde Yapısal Dönüşüm, Fonlanmış Eğitim Projeleri ve Bıraktığı İzler. Eleştirel Pedagoji, sayı:9
Akgün, Ö. E., Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Demirel, F. ve Karadeniz, Ş.(2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (7. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayın Dağıtım.
Apple, M. W. (2004). Neoliberalizm ve Eğitim Politikaları Üzerine Eleştirel Yazılar. Fatma Gök vd.(Çev.). Ankara: Eğitim Sen Yayınları.
Aydoğanoğlu, E. (2008). Eğitim Sisteminde Yeniden Yapılanma ve Özelleştirme Adımları. Memleket Siyaset Yönetim, 3 (6), 166-187.
Çeken, H., Ökten, Ş. & Ateşoğlu, L. (2008). Eşitsizliği Derinleştiren Bir Süreç Olarak Küreselleşme ve Yoksulluk. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 9 (2), 79-95.
Doğan, C. (2008). 1980’ler Türkiyesi’nde Devlet, Toplum ve Piyasa İlişkisine Dayanan Bir Dönüşüm Projesi: Liberalizm. Mersin: Mersin Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sosyoloji Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi.
Ercan, F. (1998). Eğitim ve Kapitalizm. İstanbul: Bilim Kitapları Yayınları.
Ercan, F. (1999). 1980’lerde Eğitim Sisteminin Yeniden Yapılanması: Küreselleşme ve Neoliberal Eğitim Politikaları. 75 Yılda Eğitim. İstanbul: Tarih Vakfı.
Ercan, F. (2009). Toplumlar ve Ekonomiler (5. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Gıroux, H. A. (2007). Eleştirel Pedagoji ve Neoliberalizm. Barış Baysal (Çev.). İstanbul: Kalkedon.
İnsan Kaynaklarının Mesleki Eğitim Yoluyla Geliştirilmesi Projesi (İKMEP).(2011). adresinden 25.03.2011 tarihinde alınmıştır.
İnal, K. (2010). Eğitimdeki Neoliberal Dil. Eleştirel Pedagoji, sayı:11 Kaymak, M. (2010). Ortaöğretimde Piyasalaşma Örneği Olarak Anadolu Lisesi Uygulaması. Eleştirel Pedagoji, sayı:12
Kazancı, M. (2006). Althusser, İdeoloji ve İdeoloji İle İlgili Son Söz. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 24.
Keskin, N. E. & Demirci, A. G. (2003). Eğitimde Çürüyüş. Ankara: KİGEM Özelleştirme Değerlendirmeleri.
Keskin, N. E. (2003). Eğitimde Reform. Kamu Yönetimi 1. Ulusal Kurultayı. 18-19 Aralık 2003. Malatya. adresinden 20 Aralık 2010 tarihinde alınmıştır.
Küçüker, E. (2010). “Türkiye’de Eğitim Planlaması Neyi Hedefliyor”,İnternational Conference on New Trends in Education and Their İmplications, 11-13 November 2010, Antalya
Lunneblad, J. (2010). Okullar Arası Rekabet. Kadir Asar & Asena Coşkun ( Çev.). Eleştirel Pedagoji, sayı:11
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2006). Mesleki Eğitim Ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi, Öğretim Programları ve Modüler Öğretim Uygulama Kılavuzu. Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2010). Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı 2010-2014 Stratejik Planı. . adresinden 15 Kasım 2010 tarihinde alınmıştır.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2011). Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı. adresinden 28 Nisan 2011 tarihinde alınmıştır.
Nartgün, Ş. S. (2001). Milli Eğitimi Geliştirme Projesine İlişkin Bir Çözümleme. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eğitim Yönetimi ve Planlaması Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Doktora Tezi.
Orta Öğretim Projesi (OÖP).(2011). adresinden 2 Mayıs 2011 tarihinde alınmıştır.
Özden, Y. (2000). Eğitimde Yeni Değerler (3. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık
Özuğurlu, S. B. (2008). Yönetişim. Ekonomik Kurumlar ve Kavramlar Sözlüğü Eleştirel Bir Giriş. (Editörler: Fikret Başkaya, Aydın Ördek). Ankara: Özgür Üniversite Yayınları
Resmi Gazete(RG), 8 Temmuz 1985, sayı:18805
Resmi Gazete(RG), 21 Mart 1987, sayı:19407
Resmi Gazete(RG), 10 Temmuz 1990, sayı: 20570
Resmi Gazete(RG), 1 Ağustos 1998, sayı:23420
Resmi Gazete(RG), 28 Nisan 2006, sayı:26152
Sayılan, F. (2006). Küresel Aktörler(DB ve GATS) ve Eğitimde Neo-Liberal Dönüşüm. TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Haber Bülteni, 2006/4. adresinden 20 Aralık 2010 tarihinde alınmıştır.
Sezen, S. (1999). Devletçilikten Özelleştirmeye Türkiye’de Planlama. Ankara: TODAİE Yayınları
Soydan, T. (2006). Türkiye’de Kamu Reformu Sürecinde Uygulanan Eğitim Politikalarının Çözümlenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Yayınlanmamış Yüksek lisans Tezi.
Şaylan, G. (2003). Değişim, Küreselleşme ve Devletin Yeni İşlevi (2. Baskı). Ankara: İmge Kitabevi
Tezcan, M. (1985). Eğitim Sosyolojisi (4. Baskı). Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.
Tural, N. K. (2002). Eğitim Finansmanı. Ankara: Anı Yayıncılık
Tural, N. K. (2011). Eğitimde Standartlaşma: İlköğretim Kurumları Standartlarının Eleştirisi. adresinden 21.06.2011 tarihinde alınmıştır.
Türk Dil Kurumu (TDK). (2011).Sözlükler. http://www.tdk.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster adresinden 06 Ocak 2011 tarihinde alınmıştır.
Yüksel, F. (2007). Sosyal Devletin Dönüşüm Sürecinde Yerel Yönetimlerin Yeni İşlevleri. Ankara Ü. SBF Dergisi, 62 (1), 279-298.