İlköğretim sosyal bilgiler eğitimi öğretme-öğrenme durumlarıyla ilgili temel çalışmalar

Bu çalışmanın temel amacı; ilköğretim sosyal bilgiler öğretiminde 2000 yılından günümüze (2009) kadar geçen süreçte yapılan sosyal bilgiler eğitimi öğretme-öğrenme durumlarıyla ilgili araştırmaları belirleyerek bundan sonraki araştırmalara ışık tutmak ve öncelik verilmesi gereken sosyal bilgiler eğitimi öğretme-öğrenme durumlarıyla ilgili alanları tespit etmektir. Ayrıca, bu akademik çalışmaların amacını, uygulanan yöntemler ve sonuçları hakkında da araştırmacıları bilgilendirmektir. Bu araştırmaya veri teşkil eden unsurlar literatür taraması sonucu elde edilmiştir. Arşiv taraması sonucu 2000–2009 yılları arasında çoğu eğitim fakülteleri yayını olmak üzere 19 süreli yayın ve 2 ulusal kongrede sunulan bildiri kitapları incelenmiştir. Ayrıca belirtilen tarihler arasında sosyal bilgiler eğitimi öğretme-öğrenme alanında hazırlanan yüksek lisans ve doktora tezleri tespit edilmiştir. Daha sonra elde edilen veriler frekans, yüzdeleme ve içerik analizine tabi tutularak değerlendirilmiştir. Verilerin analizinde yayınlanan bildiri ve makaleler yayınlandıkları yer, tarih, yazar ve sayfa numaralarıyla, tezler ise yayınlandıkları üniversite, yazarları ve tarihlerine göre kodlanarak bu şekilde bir sınıflandırılmaya gidilmiştir.

Basic studies related with primary education social studies teaching education learning status

The fundamental aim of this study is to determine researches related with status of social studies education teaching-learning conducted in the process from 2000 to present-day (2009) in education of social studies in primary education to shed light to research hereafter and to determine fields related with status of education teaching-learning social studies required to be given priority. Besides, it is about informing researchers about aim, implemented methods and outcomes of these academic studies. The items constituting data to these researches have been obtained as a result of collection scanning. As a result of archive scanning, 19 periodical publications and paper booklets submitted in 2 national congresses, most of which are publications of education faculties have been examined for years between 2000-2009. Furthermore post-graduate and PhD theses prepared in education teaching-learning social studies has been determined between referred dates. The data obtained thereafter were made subject to frequency, percentage application and content analysis to evaluate. In the analysis of data, papers and articles were encoded with respect to place, date of their publication, author and page numbers, and theses with respect to university, authors and dates of publishing to resort to such classification.

PDF

___

Akdeniz, A.R., Karamustafaoğlu, O. ve Keser, Ö.F.(2000). “Fizik Eğitim-Öğretiminde Güncel Araştırma Alanları”, IV. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Sempozyumu, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Aksoy, B., Sönmez, F., Merey, Z. & Kaymakçı, S. (2009). “Sosyal Bilgiler Eğitimi Alanında Yapılan Yüksek Lisans ve Doktora Tezlerinin Değerlendirilmesi”, IV. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Ata, B. . (2007). Sosyal bilgiler öğretim programı. Öztürk, C. (Edt.), hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım içinde (s.72–83). Ankara: PegemA Yayınları.
Büyüköztürk, Ş.,Çakmak, E., Akgün, Ö.,Karadeniz & Demirel, F. (2008). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Demircioğlu, İ.H. (2004). Öğretim stratejileri. Öztürk, C. ve Dilek, D.(Edt.), hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.136-168). Ankara: PegemA Yayınları.
Demirel, Ö. (2004). Eğitimde Program Geliştirme. Pegem Yayıncılık, Ankara.
Doğanay, H. (2002). Coğrafya Öğretim Yöntemleri. Aktif Yayınevi, İstanbul.
Doğanay, A. (2004). Sosyal bilgiler öğretimi. Öztürk, C. ve Dilek, D.(Edt.), hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.15-46). Ankara: PegemA Yayınları.
Karamustafaoğlu, O. (2009). “Fen ve Teknoloji Öğretiminde Temel Yönelimler”, Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, s.17(1), ss: 87–102.
Karasar, N. (1999). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
Karatekin, K. (2006). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yön ve Yön Bulma Yöntemleri Konusunun Çoklu Zekâ Kuramına Göre Öğretilmesinin Öğrenci Başarısına Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
MEB (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi (4. – 5. Sınıflar) Öğretim Programı. Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Ankara.
Öztürk, C. (2007). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinler arası bir yaklaşım. Öztürk, C. (Edt.), hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım içinde (s.22–50). Ankara: PegemA Yayınları.
Öztürk, C. (2009). Sosyal bilgiler: Toplumsal yaşama disiplinler arası bir yaklaşım. Öztürk, C. (Edt.), sosyal bilgiler öğretim içinde (s.2–31). Ankara: PegemA Yayınları.
Safran, M. (2008). Sosyal bilgiler öğretim programı. Tay, B. ve Öcal, A. (Edt.), özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.2-20). Ankara: Pegem Akademi.
Sözer, E. (1998). Sosyal bilimler kapsamında sosyal bilgilerin yeri ve önemi. Can, G. (Edt.), sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.3-13). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açık öğretim Fakültesi Yayınları.
Temur, H. (2004). Çoklu Zekâ Kuramını Temel Alan Etkinliklerin Hayat Bilgisi Dersinde Öğrenci Erişisine ve Kalıcılığa Etkisi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
Uysal, H. (2007). Öğrenme Stratejileri ve Yeni İlköğretim Programında Sosyal Bilgiler Programı 4. ve 5. Sınıflarda Öğrenme Stratejisi (Aktif Öğrenme),Yozgat İli Uygulaması, Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Niğde.
Ünlü, M. & Alkış, S. (2006). “Okulöncesi Öğretmenliği Programlarında Coğrafya Derslerinin Gerekliliğinin İncelenmesi”. Marmara Coğrafya Dergisi, s.14, ss: 17–28.
Yanpar, T. (2007). Etkili ve Anlamlı Bir Öğrenme İçin Kuramsal Yaklaşımlar ve Hayat Yapılandırmacılık. Öztürk, C. (Edt.), hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım içinde (s.85–110). Ankara: PegemA Yayınları.
Yel, S., Taşdemir, A. & Yıldırım, K. (2008). Sosyal bilgilerde öğretim strateji, yöntem ve teknikleri. Tay, B. ve Öcal, A. (Edt.), özel öğretim yöntemleriyle sosyal bilgiler öğretimi içinde (s.37- 90). Ankara: Pegem Akademi.
Yaşar, Ş. , Gültekin, M. (2007). Anlamlı Öğrenme İçin Etkili Öğretim Stratejileri.
Öztürk, C. (Edt.), hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi yapılandırmacı bir yaklaşım içinde (s.111- 134). Ankara: PegemA Yayınları.
Yeşiltaş, E. (2006). Sosyal Bilgiler Fiziki Coğrafya Konuları Öğretiminde Araç-Gereç Kullanımının Öğrencilerin Başarı Düzeylerine Etkisi, Kafkas Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Kars.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Seçkin Yayınevi, Ankara.
Welton, D.A. & Mallan, (1999). Children and Their World / Strategies for Teaching Social Studies. Houghton Mifflin Company, Newyork.
http://ilkogretim-online.org.tr/vol6say2.html, “İşbirlikli Öğrenme Yöntemi “Birleştirme İ” Tekniğinin Sosyal Bilgiler Derslerinde Öğrenci Başarısına Etkisi”, Züleyha AVŞAR ve Seçil ALKIŞ, 3 Ocak 2010.
http://www.kefdergi.com/pdf/Cilt-15-No2-2007Ekim/bcayci.pdf, “Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirliği Dayalı Öğrenme İle Kavram Öğretimi”, Barış ÇAYCI, M. Kaan DEMİR, Mustafa BAŞARAN, Metin DEMİR, 3 Ocak 2010.
http://www.gefad.gazi.edu.tr//window/dosyapdf/2007/3/2007-3-239-255-239-255.pdf, “Buluş Sunuş Metodu Ve Grup Rehberliğinin Duygusal İçerikli Olumlu Sosyal Kavramları Kazandırması Üzerine Etkisi”, Sırrı AKBABA, Hakkı YAZICI, Osman SAMANCI, 5 Ocak 2010.
http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2005_cilt3/sayi_4/471-485.pdf, “Hayat Bilgisi Ve Sosyal Bilgiler Öğretiminde Probleme Dayalı Öğrenme İçin Problem Durumları Oluşturma”, Zehra Nurdan BAYSAL, 5 Ocak 2010.
http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2004_cilt2/sayi_4/495-509.pdf, “İlköğretim Okulu Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularının Öğretiminde Hikâye Anlatım Yönteminin Etkililiği” , Ahmet ŞİMŞEK, 5 Ocak 2010.
http://www.gefad.gazi.edu.tr//window/dosyapdf/2004/3/2004-3-39-70-3-hilmidemirkayaturhancetin- haliltokcan.pdf, “İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerine Yön Kavramı Öğretiminde Kullanılabilecek Metotlar”, Hilmi DEMİRKAYA, Turhan ÇETİN, Halil TOKCAN, 6 Ocak 2010.
http://www.edam.com.tr/kuyeb/tr/onceki_sayilar.asp?act=detay&ID=22, “İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Proje Tabanlı Öğrenmenin Öğrenme Ürünlerine Etkisi”, Mehmet GÜLTEKİN, 7 Ocak 2010.
http://ilkogretim-online.org.tr/vol1say1/v01s01a.pdf, “İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Kapsamında Beşinci Sınıf Öğrencileriyle Yürütülen Ekiple Proje Tabanlı Öğrenme Üzerine Bir Çalışma”, Mukaddes ERDEM, Buket AKKOYUNLU, 8 Ocak 2010.
http://www.marmaracografya.com/pdf/18.12.pdf, “Sosyal Bilgiler Dersi Tarih Konularının Çoklu Zekâ Kuramına Göre İşlenişi”, Ali YILMAZ, 9 Ocak 2010.
http://ilkogretim-online.org.tr/vol7say2/v7s2m14.pdf, “Sosyal Bilgiler Dersinde Kolb’un Deneyimsel Öğrenme Kuramına Dayalı Eğitimin Tutum, Akademik Başarı Ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi”, İlke EVİN GENCEL, 9 Ocak 2010.
http://www.ksef.gazi.edu.tr/dergi/dergi.htm, “Sosyal Bilgiler Dersinde Oluşturmacı Yaklaşımda Öğrencilerin Etkinlik Dosyalarını Yordayan Değişkenler”, Tuğba YANPAR, 9 Ocak 2010.
http://www.edam.com.tr/kuyeb/tr/onceki_sayilar.asp?act=detay&ID=14, “Oluşturmacı Yaklaşımın Sosyal Bilgiler Dersinde Bilişsel Ve Duyuşsal Öğrenmeye Etkisi”, Tuğba YANPAR ŞAHİN, 10 Ocak 2010.
http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/173/173/06.pdf, “Öğrenme Stratejilerinin Hayat Bilgisi Ve Sosyal Bilgiler Öğretimi Dersinde Akademik Başarıya Etkisi”, Bayram TAY, 10 Ocak 2010.
http://www.kefdergi.com/pdf/cilt-16-no1-2008Mart/061.pdf, “İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Haritası Kullanımının Öğrenci Akademik Başarısı Üzerindeki Etkisi”, Gülşen ALTINTAŞ, S. Uğur ALTINTAŞ, 11 Ocak 2010.
http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/163/yasar.htm, “İlköğretim Sosyal Bilgiler Derslerinde Görsel Materyal Kullanımı İle Coğrafya Konularının Eğitim Ve Öğretimi”, Okan YAŞAR, 11 Ocak 2010.
http://marmaracografya.com/pdf/18-7-(134-148)-, “Sosyal Bilgiler Dersinde Marmara Ve Ege Bölgeleri Konularının Öğrenilmesi Ve Öğretilmesinde Yakından Uzağa İlkesi Ve Diğer Faktörlerin Etkisi”, Hülya KAYALI, 11 Ocak 2010.
http://ilkogretim-online.org.tr/vol6say1/v6s1m6.pdf, “Sosyal Bilgiler Dersinde Beyin Temelli Öğrenmenin Akademik Başarıya Ve Öğrenmenin Kalıcılığına Etkisi”, Tuba ÇENGELCİ, 11 Ocak 2010.
http://ebd.marmara.edu.tr/arsiv_makale_detay.php, “İlköğretimdeki Hayat Bilgisi Ve Sosyal Bilgiler Derslerinde Kullanılacak Bir Öğretim Etkinliği Olarak Resim Çizimi Yoluyla Empati”, Yücel KABAPINAR, 12 Ocak 2010.