İlköğretim öğrencilerinin gıda tercihlerinde televizyonun etkisi

Adıyaman Merkez ve Kâhta ilçesinde 266 ilköğretim öğrencisiyle televizyon ve televizyon reklamlarının gıda tercihlerine olan etkisi araştırılmıştır. Televizyon reklamlarının çocukların tüketim eğilimlerini önemli ölçüde etkilediği saptanmıştır. Ancak eğilimlerin doğru beslenmeden çok yanlış beslenmeye yönlendiren en çok reklamı yapılan ürünlerde yoğunlaşması, televizyonun olumsuz etkisini gösteren önemli bir bulgudur. Televizyon karşısında uzun süre oturan çocukların genellikle günlük gereken düzeyden daha fazla yiyecek tüketmektedirler. Çocukların süt, meyve suyu veya ayran benzeri yararlı içecekler yerine büyüklerin algısına yönelik çay, kahve gibi içeceklere yönelmiş olmaları yanlış beslenmenin bir göstergesidir. Bu nedenle televizyondan kaynaklı olumsuzlukları azaltmak için önlemler alınması gerekmektedir. Ancak bu önlemlerin yasaklar biçiminde değil akılda kalıcı ve dikkat çekici televizyon programları ile gerçekleştirilmesi çocukların davranışlarında daha etkin olumlu sonuçlar doğuracaktır.

The effect of television on food preferences of primary school children

The effect of television and television commercials on 266 primary school student’s food preferences are investigated in Adıyaman and Kahta towns. Television commercials found to be notably effective on children’s consumption trend. However, the intensification of trends towards mostly advertised products which orient to wrong feeding habits rather than healthy nutrition was an important outcome evidently showing televisions negative effect. Children staying for a long time in front of television consume more food than the daily requirement. Children’s orientation to more adult oriented items such as tea and coffee instead of more nutritious milk, fruit juice or watered yogurt is an indicator of wrong feeding habit. Thus, precautions should be undertaken to prevent from negative effects originated from television. However, the precautions should be realized not for banning but with catchy and attention grabbing programs which will result in more efficient positive effects on children behaviors.

PDF

___

American Academy of Pediatrics, Committee on Communications. (2006). “Policy Statement; Children, adolescents and advertising”, Pediatrics; 118: 2563-9.
ANONYMOUS. (2001). “Committee on Public Education Media violance”, American Academy of Pediatrics.108 (5):1222-6.
ARNAS, Yaşare A. (2006). “The effects of television food advertisement on children’s food purchasing requests”, Pediatrics International, 48,138–145.
http://www. saglikvakfi.org.tr/ k2a.asp.newsid. “Okul sütü ve okul beslenme programlarının önemi”. Perihan Arslan (2005), 24 Mart 2011.
BANNET, G.G., WOLİN, K.Y., WİSVANATH, K. et al. 2006. “Television viewingand pedometerdetermined physical activity among multieth-nic residents of low-income housing”, American Journal of Public Health, 96: 1681-5.
BARON, M.E. (2000). “The effects of television on child health: implications and recommendations”, Archieves Disease in Childhood, 83:289-92.
BİLGİLİ Can, AKBULUT, Nesrin Tan (2008). Medya Eleştirileri; Küreselleştirme Makinesi: Medya, Beta Yayınları, İstanbul.
BİR, A.A., SOHODOL , Ç. (2005). “Türkiye’de çocukların reklamlara karşı tutumları. 2. uluslararası çocuk ve iletişim kongresi “iletişimin çocuğa etkisi”, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi, İstanbul.
BLASS, E.M., ANDERSON, D.R., KİRKORİAN, H.L., PEMPEK, T.A., PRİCE, I., KOLEİNİ, M. (2006). “On the road to obesity: Television viewing increases intake of high-density foods”, Physiology & Behavior, 88 (4-5), 597-604.
BOUTELLE, K.N., BİRNBAUM, A.S. LYTLE, L.A. MURRAY, D.M. AND STORY. M. (2003). “Associations between per-ceived family meal environment and parent intake of fruit, vegetables, and fat”, Journal of Nutrition Education and Behavior, 35:24-29.
BROWN, J.D. et al. (2002). “The mass media and American adolescents’ health”,Journal of Adolescents Health, 31:153-170.
CESUR, S. VE PAKER, O. (2007). “Televizyon ve Çocuk: Çocukların TV Programlarına İlişkin Tercihleri”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Kış -2007 6(19), 106-125.
CONKLİN, M.T. AND PARKS, S.C. (2005). “Marketing strategies can maximize food and nutrition professionals effectiveness with children”, Topıcs In Clınıcal Nutrıtıon, 20; 54- 63.
CRESPO, C.J., SMİT, E., TROİANO, R.P., BARTLETT, S.J., MACERA, C.A., ANDERSEN, R.E. (2001). “Television watching, energy intake, and obesity in U.S. children: results from the Third National Health and Nutrition Examination Survey, 1988–1994”, Archieves Pediatric Adolescent Medicine, 155: 360–65.
DİKMEN, D. 2006. İlköğretim okulu öğrencilerinin beslenme davranışları ve televizyon reklamları (üç ilköğretim okulu örneği–Keçiören). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara.
DİETZ, W.H., GORTMAKER, S.L. (1985). “Do we fatten our children at the television set? Obesity and television viewing in children and adolescents” Pediatrics, 75: 807–812.
ERDOĞAN, İrfan (2002), İletişimi Anlamak, Erk Yayınları, Ankara.
FİSKE, J., 1987. Television Culture, Routledge Publisher, London.
FOLTA, S. C. GOLDBERG, J. P. ECONOMOS, C. BELL, R. MELTZER, R. (2006). Food advertising targeted at school-age children: A content analysis. Journal of Nutrition Education and Behavior. 38, 244- 248.
GİAMPİETRO, O., VİRGONE, E., CARNEGLİA, L., et al. 2002. “Anthropometric indices of school children and familiar risk factors”, Preventive Medicine, 35 (5): 492-498.
GORE, S. A, FOSTER, J. A. DİLİLLO, V. G. KİRK, K. and SMİTH WEST, D. (2003). “Television viewing and snacking”, Eating Behaviors, 3:399-405.
GORELY, T., MARSHALL, S.J., BİDDLE, S.J.H. (2004). “Couch kids: correlates of television viewving among youth”, International Journal of Behavioral Medicine, 11:152-63.
GORTMAKER, S.L., MUST, A.,SOBOL, A.M., PETERSON, K., COLDİTZ, G.A., DİETZ, W.H. (1996). “Television viewing as a cause of increasing obesity among children in the US. 1986- 1990”. Archieves Pediatric Adolescent Medicine,150:356-362.
GÖKSEL, A.B. (1993). Reklam Kampanyaları ve Medya Planlaması. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları, İzmir.
HALL, S., (1998). “Yerel ve Küresel: Küreselleşme ve Etniklik”, Kültür, Küreselleşme ve Dünya Sistemi içinde, Anthony D.King (der.)” Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
HANCOX, R.J., MİLNE, B.J., POULTON, B. (2004). “Association between childand adolescent television viewing and adult health: a longitu-dinal birth cohort study”, Lancet, 364: 257-62.
HORKHEİMER, M., ADORNO, T. W. (1976). The culture industry: Enlightenment as mass deception. [Exerpts] In Dialectic of enlightenment 120- 124, 154-167: Continuum International Publishing Group.
HU, F.B., Lİ, T.Y., COLDİTZ, G.A., et al. (2003). “Television watching and other sedentary behaviours in relation to Risk of obesity and type 2 diabetes mellitus in women”, JAMA, 289:1785-1791.
JOHNSON, R.K., FRARY, C., WANG, M.Q. (2002). “The nutritional consequences of flavored-milk consumption by school-aged children and adolescents in the United States”, Journal of the American Dietetic Association, 102(6): 853-856.
JORDAN, A. B., HERSEY, J. C. MCDİVİTT, J. A. AND HEİTZLER, C. D. (2006). “Reducing children’s television-view-ing time: A qualitative study of parents and their children”, Pediatrics, 118 (5): 1303-10.
KARACA, Y., PEKYAMAN, A., GÜNEY, H. (2007). “A study on parents’ ethical perceptions of the effect TV advertising contents on children”, Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2): 234-249.
KURUGÖL, Z., YENİGÜN, A., KUSİN, N., ÖZGÜR, T. 1994. “3-12 yaş grubun çocuklar üzerine televizyonun etkileri ve ailelerin televizyon hakkında düşünceleri”, Türk Pediatri Arşivi, 29: 23-8.
LOBSTEİN, T., DİBB, S. (2005). “Evidence of a possible link between obesogenic food advertising and child overweight”, Obesity Reviews, 6:203-208.
MAHİROĞULLARI, A. (2011). Küreselleşmenin Kültürel değerler Üzerine Etkisi, http.//iibf.kou.edu.tr/ceko/ssk/kitap50/.pdf (Erişim: 1 Mart 2011)
MUTLU, E., (2005). Globalleşme, Popüler Kültür ve Medya, Ütopya Yayınları, Ankara,172s.
NİCKLAS, T.A., BAO, W., WEBBER, L.S., BERENSON, G.S. (1993). “Breakfast consumption affects adequacy of total daily intake in children”, Journal of the American Dietetic Association, 93: 886-891.
NİCKLAS, T.A. 2003. “Calcium intake trends and health consequences from childhood through adulthood”, Journal of the American College of Nutrition, 22 (5): 340-356.
ÖNGÖREN, M.T. (1972). Televizyona Açılan Pencere, Gazeteciler Cemiyeti Yayınları, Ankara.
ÖZDİRENÇ, M., ÖZCAN, A., AKIN, F., GELECEK, N. (2005). “Physical fitness in rural children compared with urban children in Turkey”. Pediatrics International, 47: 26-31.
ÖZTORA, S. (2005). İlköğretim çağındaki çocuklarda obezite prevalansının belirlenmesi ve risk faktörlerinin araştırılması, Sağlık Bakanlığı Bakırköy Dr. Sadi Konuk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, (Yayımlanmamış Uzmanlık tezi), İstanbul.
POSTMAN, N. (1994). Televizyon: Öldüren Eğlence, Ayrıntı Yayınları, Çev. Osman Akınhay,İstanbul.
RAMPERSAUD, G.C., PEREİRA, M.A., GİRARD, B.L., ADAMS, J., METZL, J.D. (2005). “Breakfast Habits, Nutritional Status, Body Weight, and Academic Performance in Children and Adolescents”, Journal of the American Dietetic Association, 105(5), 743-760.
ROBİNSON, T.N. (2001). “Television viewing and childhood obesity”, Pediatric Clinics of North America, 48: 1017–25.
RTÜK, (2006). İlköğretim Çocuklarının Televizyon İzleme Alışkanlıkları, 69s. www.rtuk.org.tr/sayfalar/ IcerikGoster.aspx?icerik_id=0ea5ca91-8f6a.(Erişim Tarihi: 05.04.2011)
RTÜK, (2011). Medya Hizmet Sağlayıcılarına Önemli Hatırlatma. Basın bildirisi, A.01.1.RTÜ.0.01.00- 621.02/013/2275.
SASSEN, S.(1998). Globalization and Its Discontents, New York: The New York Press. STRASBURGER, V.C., DONNERSTEİN, E. (1999). “Children, adolescents, and the media: issues and solutions”, Pediatrics, 103: 129-139.
STRASBURGER, V. C. (2004). “Children, adolescents and the media”, Current Problems in Pediatric and Adolescent Health Care, 34, 54–113.
STROEBELE, N., DE CASTRO, J.M. (2004). “Television viewing is associated with an increase in meal frequency in humans”, Appetite, 42(1): 111–3.
SUR, H., KOLOTOUROU, M., DİMİTRİOU, M., KOCAOĞLU, B., KESKİN, Y., HAYRAN, O., MANİOS, Y. (2005). “Biochemical and behavioral indices related to BMI in schoolchildren in urban Turkey”. Preventive Medicine, (41): 614-621.
THOMAS, N. ROBİNSON, M.D. (2001). “Televısıon vıewıng and chıldhood obesıty”, Pediatric Clinics of North America, 48 (4), 1017-1025.
TUR, J.A., PUİQ, M.S., BENİTO, E., PONS, A. (2004). “Associations between sociodemographic and lifestyle factors and dietayqualityamong adolescents in Palma de Mallorca”, Nutrition, 20:502-508.
UTTER, J., NEUMARK-SZTAİNER, D., JEFFERY, R., STORY, M. (2003). “Couch potatoes or French fries: are sedentary behaviors associated with body mass index, physical activity, and dietary behaviors among adolescents”, Journal of the American Dietetic Association, 103(10): 1298–305.
VANÇELİK, S., ÖNAL, S.G., GÜRAKSIN, A. (2006). “Atatürk Üniversitesi Öğrencilerinde Beden Ağırlığı Durumu Ve İlişkili Bazı Faktörler”, TAF Preventive Medicine Bulletin. 5 (2): 72-82.
VAN DEN BULCK, J., VAN MİERLO, J. (2004). “Energy intake associated with television viewing in adolescents, a cross sectional study”, Appetite, 43(2): 181–4.
VANDEWATER, E.A., SHİM, M., CAPLOVİTZ, A.G. (2004). “Linking obesity and activity level with children’s television and video game use”, Journal Adolescent, 27: 71-85.
YAĞLI, S., (2006). “Gündelik hayatımızda Akıl Tutulması: Medya Uygulamalarında Tüketim ideolojisinin İzlerini Sürmek”, Gündelik Hayat ve Medya içinde, Ebabil Yayınları, Ankara.
YALÇIN, S.S., TUĞRUL, B., NAÇAR, N., TUNCER, M., YURDAKÖK, K. (2002). “Factors that affect television viewing time in preschool and primary school children”, Pediatrics International. 44: 622–627.
YILDIRIM, M., AKYOL, A., ERSOY, G. (2008). Şişmanlık (obezite) ve fiziksel aktivite, enerji dengesinin aktivite yönüne bir bakış, Ankara. 20 s.
WHO, (2007). Multicentre Growth Reference Study Group. WHO Child Growth Standards: Head circumference- for-age, arm circumference-for-age, triceps skinfold-for age, subscapular skinfold-for-age.Geneva:WHO, www.who.int/childgrowth/standards/second_set/technical_report_2/en/index.html
WOODWARD, D.R., CUMMİNG, F.J., BALL, P.J., WİLLİAMS, C., HORNSBY, H., BOON, J.A. (1997). “Does television affect teenagers’ food choices?”, Journal of Human Nutrition and Dietetics, 10: 229–35.