Bazı yabancı ülkelerde siyasi partilerin mali denetimini yapan kurumlar ve Türkiye açısından bir değerlendirme

Siyasi partilerin mali denetiminin hangi kurum tarafından yapılması gerektiği konusu üzerinde tartışmalar yapılmaktadır. Bu tartışmalar yeni anayasa yapımı sürecinde daha da artmıştır. Ülkemizde siyasi partilerin mali denetimi Anayasa Mahkemesinin yetkisi altındadır. Bu yetkinin Anayasa Mahkemesine verilmesi literatürde çeşitli nedenlerle eleştiri konusu yapılmaktadır. Bu çalışmada söz konusu eleştirilerin gerekçeleri ele alınacak, siyasi partilerin mali denetimini yapan kurumlara ilişkin bazı yabancı ülkelerdeki uygulamalar incelenecek ve bu suretle ülkemiz açısından siyasi partilerin mali denetimi yetkisinin Anayasa Mahkemesinden alınarak başka bir kuruma verilip verilmemesi konusunda mukayeseli bir değerlendirme yapılarak bazı önerilere yer verilecektir.

The institutions responsible for financial audit of the political parties in some foreign countries and an evaluation for Turkey

There have been debates on which institution should be responsible for financial audit of the political parties. These debates have increased in “new constitution” making process. In our country, the financial audit of the political parties is under the authority of Turkish Constitutional Court. In literature, the mentioned authority of Constitutional Court over the political parties has been criticised for various reasons. The aim of this study is to reveal the reasons behind the critics and to explore the institutions in some foreign countries that are in charge of the financial audit of the political parties thereby making a comparative analysis for Turkey and presenting some proposals regarding whether or not the existing financial audit authority of constitutional court over political parties are to be transferred to another institution.

___

Adalet Bakanlığı (2011), Federal Almanya Cumhuriyeti Anayasası, _____http://www.adalet.gov.tr/duyurular/2011/eylul/anayasalar/ulkeana/pdf/08- ALMANYA%20209-276.pdf> (10/3/2012)

Alemann, U.V. (2007), Monitoring and Supervision of the Financing of Political Parties, _____http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GR32 %20Workshop/GR32%20Workshop%20-%20presentation%20Ulrich%20von %20Alemann%20-%20Monitoring%20.pdf> (11/3/2012)

Australian Government (2012), Commonwealth Electoral Act 1918, _____http://www.comlaw.gov.au/Details/C2007C00589> (10/3/2012)

Avrupa Komisyonu, Türkiye 2011 Yılı İlerleme Raporu, _____http://www.abgs.gov.tr/files/AB_Iliskileri/AdaylikSureci/IlerlemeRaporlari/201 1_ilerleme_raporu_tr.pdf> (12/3/2012)

Baş, H. ve Özer, H. (1997), “Siyasi Partilerin Mali Denetiminin Sayıştayca Yapılıp Yapılamayacağı” Sayıştay Dergisi, 25, 60-62.

Bundeskanzleramt (2012), Federal Act on the Functions, Financing and Election Campaigning of Political Parties _____http://www.ris.bka.gv.at/ Dokument.wxe?Abfrage=Erv&Dokumentnummer=ERV_1975_404> (9/3/2012)

CNCCFP (2012), CNCCFP-France's National Commission for Campaign Accounts and Political Financing, _____http://www.cnccfp.fr/presse/kit/cnccfp_en.pdf> (1/3/2012)

Council of Europe (2001), Parliamentary Assembly, Recommendation 1516 Financing of political parties, _____http://assembly.coe.int/Documents/AdoptedText/ ta01/erec1516.htm> (3/3/2012)

Demirel, S. (2011), “Siyasi Partilerin Mali Denetimi”, Dış Denetim Dergisi, 3, 212-219.

European Commission for Democracy Through Law (Venice Commission) (2012),

Federal Law On Political Parties of The Russian Federation, Strasbourg, _____http://www.venice.coe.int/docs/2012/CDL-REF(2012)001-e.pdf> (15/3/2012)

Federal Election Commission (2012a), About the FEC, _____http://www.fec.gov/about.shtml> (17/3/2012)

Federal Election Commission (2012b), Filing a Complaint, _____http://www.fec.gov/pages/brochures/complain.shtml#early_res> (17/3/2012)

Gençkaya, Ö.F. (2000), “Siyasetin Finansmanında Kaçak Alanlar Şeffaflık ve Denetim”, Görüş Dergisi, 24-27. _____http://www.bilkent.edu.tr/~genckaya/ GORUS.pdf> (5/3/2012)

German Bundestag (2012), Act On Political Parties, _____http://www.bundestag.de/ htdocs_e/documents/legal/politicalparties.pdf> (1/3/2012)

Government Offices Of Sweden (2012), Act on State Financial Support to Political Parties, _____http://www.sweden.gov.se/content/1/c6/10/78/60/b7508720.pdf> (12/3/2012)

GRECO (2008a), Third Evaluation Round Evaluation Report on Netherlands Transparency of Party Funding (Theme II), Strasbourg _____http://www.coe.int/t/ dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(2007)8_Netherlands_Tw o_en.pdf> (16/3/2012)

GRECO (2008b), Third Evaluation Round Evaluation Report on Luxembourg Transparency of Party Funding (Theme II), Strasbourg _____http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(20 07)6_Luxembourg_Two_EN.pdf> (16/3/2012)

GRECO (2009a), Third Evaluation Round Evaluation Report on Sweden Transparency of Party Funding (Theme II), Strasbourg, _____http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(20 08)4_Sweden_Two_EN.pdf> (16/3/2012)

GRECO (2009b), Third Evaluation Round Evaluation Report on Denmark Transparency of Party Funding (Theme II), Strasbourg _____http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(20 08)9_Denmark_Two_EN.pdf> (18/3/2012)

GRECO (2009c), Third Evaluation Round Evaluation Report on Norway Transparency of Party Funding (Theme II), Strasbourg _____http://www.coe.int/t/dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(20 08)6_Norway_Two_EN.pdf> (19/3/2012)

GRECO (2009d), Third Evaluation Round Evaluation Report on Spain Transparency of Party Funding (Theme II), Strasbourg _____http://www.coe.int/t/ dghl/monitoring/greco/evaluations/round3/GrecoEval3(2008)3_Spain_Two_EN. pdf> (22/3/2012)

Intosai Working Group on IT Audit (2012), Act XXXVIII of 1989 on the State Audit Office, _____http://www.intosaiitaudit.org/mandates/mandates/Mandates/ Hungary.html> (1/4/2012)

Kaya, M.O. (2006), “Siyasi Partilerin Mali Denetiminin Sorunu; Mevcut Durumun Eleştirisi ve Çözüm Önerileri”, Turhan, M. ve Tülen, H. (der.) Anayasa Yargısı İncelemeleri-1, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları, 585-607.

Mehter, H. (1991), “Siyasi Partilerin Mali Denetimi”, Anayasa Yargısı, Cilt 8, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları No:21, 441-468.

Mutlu, L. (2006), “Mevzuat ve Uygulama Çerçevesinde Siyasi Partilerin Mali Denetimi”, Turhan, M. ve Tülen, H. (der.) Anayasa Yargısı İncelemeleri-1, Ankara: Anayasa Mahkemesi Yayınları, 551-584.

Ntvmsnbc (2007), “Yeni Anayasa Taslağı (Tam Metin 4)”, _____http://arsiv.ntvmsnbc.com/news/419863.asp> (9/3/2012)

Office for Democratic Institutions and Human Rights (2007), Swiss Confederation Federal Elections 21 October 2007, Warsaw _____http://www.osce.org/odihr/ elections/switzerland/26212> (2/3/2012)

Office for Democratic Institutions and Human Rights (2008), Swiss Confederation Federal Elections 21 October 2007, Warsaw _____http://www.osce.org/odihr/ elections/switzerland/31390> (2/3/2012)

Radikal Gazetesi (2007), İşte Anayasa Taslağının Tam Metni (8), _____http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=232703> (1/4/2012)

Susmuş, T. (2002), “Bir Kamuoyu Eğilim Araştırması Çerçevesinde Türkiye’deki Siyasi Partilerin Denetim ve Saydamlık Açısından Muhasebe Sisteminin Değerlendirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, 60, _____http://www.ismmmo.org.tr/ htmldergikonu.asp?id=2359&did=63&dad=MAL%C4%B0%20%C3%87%C3% 96Z%C3%9CM%20DERG%C4%B0S%C4%B0%20Say%C4%B1:60%20TEM MUZ%20A%C4%9EUSTOS%20EYL%C3%9CL%202002> (16/3/2012)

Tacar, P. (1997), Siyasetin Finansmanı, Ankara: Doruk Yayıncılık.

Teziç, E. ve Yüzbaşıoğlu, N. (2001), Siyasi Partiler ve Milletvekili Seçim Kanunlarına İlişkin Görüşler, İstanbul: TÜGİAD Raporu.

The Electoral Commission (2012), Who We are and What We Do _____http://www.electoralcommission.org.uk/__data/assets/pdf_file/0009/99099/Wh o-we-are-2011-v1.pdf> (17/4/2012)

The National Archives (2012), Political Parties, Elections and Referendums Act 2000, _____http://www.legislation.gov.uk/ukpga/2000/41/section/45> (17/4/2012)

The UN Refugee Agency (2012), Act C of 1997 on Electoral Procedure, _____http://www.unhcr.org/refworld/topic,4565c2252,4565c25f47,4c3465ed2,0,,,.ht ml> (114/4/2012)

Tikves, Ö. (1972), “Anayasa Mahkemesinin Partilerin Gelir ve Giderlerini Denetlemesi”, İstanbul Üniversitesi Mukayeseli Hukuk Araştırmaları Dergisi, 6(9), 41-60.

TÜSİAD (2001), Türkiye’ de Demokratikleşme Perspektifleri ve AB Kopenhag Siyasal Kriterleri – Görüşler ve Öncelikler, No 1: Siyasal Partiler, Yayın No:

TÜSİAD-T/2001-06/314, İstanbul, Lebib Yalkın Yayımları ve Basım İşleri AŞ. Universiteit Leiden (2012), Act of 27 June 1997 on Political Parties, _____www.partylaw.leideuniv.nl> (15/3/2012)

Uzun, C.D. (2009), “Anayasa Hukuku Açısından Siyasi Partilerin Finansmanı”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.

Uzun, C.D. (2011), “Anayasa Önerilerinde Siyasi Partilerin Finansmanı ve Yeni Bir Öneri”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 94, s.235-258.

Yüce, M. (2009), “Siyasetin Finansmanı Sorunu ve Çözüm Önerileri”, _____http://www.siyasaliletisim.org/pdf/siyasetinfinansmanisorunuvecozumonerileri. pdf> (4/3/2012)

Yücekök, A.N. (1972), “Siyasi Partilerin Masraf Denetimi”, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 27 (2), 65-81.