BEPS ÇERÇEVESİNDE VERGİYİ DOLANMA YOLLARI İLE MÜCADELE ve TÜRKİYE

Öteden beri; mükellefler vergiyi ödememe, devletler ise vergiyi tahsil etme çabaları içindedirler. Bu doğrultuda mükellef vergi ödememek için, devlet mükelleften vergiyi almak için çeşitli yöntemler geliştirmiştir. İçinde bulunduğumuz yüzyılda; mükelleflerin birden fazla ülkede örgütlenmesi, dijital dünyanın hayatımızın her anına hükmetmesi sonucu ülkelerin sadece iç hukuklarında düzenlemeler yapması mükelleflerin vergi ödememe çabalarını engel olmamaktadır. Bunu sorunu önleyebilmek adına OECD, kısaca BEPS olarak adlandırılan “Base Erosion and Profit Shifting/Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı eylem planlarını hazırlamış ve bu soruna devlet açısından değil; üye ülkeler açısından bakmak istemiştir. Bu çalışmada OECD-BEPS çerçevesinde matrah aşındırma ve kâr aktarımı ile ilgili alınan önlemler sıralanarak açıklanmıştır. Her bir eylem planı ile ilgili Türkiye’nin uyum süreci ve attığı adımlar incelenerek genel bir değerlendirme yapılmıştır.

IN THE FRAMEWORK OF BEPS, THE FIGHT AGAINST BYPASSING TAX AND TURKEY

Since before now, taxpayers do not pay the tax; states are making efforts to collect the tax. In this direction, while taxpayer are trying not to pay taxes, the state has developed various methods for collecting taxes from the taxpayer. In the present century; Due to taxpayers are organized in more than one country and the digital world dominates every moment of our lives, making regulations only in the domestic laws of the countries does not prevent taxpayers from paying taxes. In order to prevent this, OECD prepared BEPS (Base Erosion and Profit Shifting) action plans and wanted to look at this problem from the point of view of member countries instead of a single state. In this study, the measures taken regarding base erosion and profit transfer are listed and explained within the framework of OECD-BEPS. A general evaluation was made by examining Turkey’s harmonization process and the steps taken regarding each action plan.

PDF

___

Acinöroğlu, S. (2013). Vergiden Kaçınma ve Vergi Kaçakçılığıyla Mücadelede 1 Ocak 2013 Tarihli Son Eylem Planının Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası, 188-197.
Adanur, F. (2015). OECD Bünyesinde Gerçekleştirilen Agresif Vergi Planlaması Toplantılarında Ele Alınan Konuların Türk Vergi Sistemi Açısından Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası(408), 173-178.
Akçura, A. (2021). İki Sütunlu Yaklaşım ile Uluslararası Vergi Reformu’nun 2023 yılında Uygulamaya Geçirilmesi Planlanıyor. Erişim Adresi: https:// www.verginet.net/dtt/1/iki-sutunlu-yaklasim-vergi-reformu.aspx Erişim Tarihi: 09.01. 2022
Akçura, A. (2022). Dijital Ekonominin Vergilenmesinde Sütun-2 GloBE Kurallarına İlişkin OECD Raporu ve 2022 Yılının İddialı Takvimi. Eriim Adresi: https://www.verginet.net/dtt/1/dijital-ekonominin-vergilenmesi-oecdraporu- 2022.aspx Erişim Tarihi: 09.01.2022
Akel, Y. N. (2016). Vergi Hukukunda Yorum Yapan Kaynak Perspektifinde Değişim ve Agresif Vergi Planlaması Üzerine Bir Değerlendirme. Vergi Sorunları Dergisi(337), 91-109.
Ateş, L. (2013 ). FATCA Türkiye İçin Ne İfade Ediyor? Vergi Sorunları Dergisi(301), 65-72.
Baersch, S.-E. (2018). AB Vergiden Kaçınmaya Karşı Paket:OECD/G20 BEPS Eylem Planı İle Karşılaştırma. Dolaysız Vergilerin Dolanılmasıyla Mücadelede Türkiye ve Avrupa Birliği Arasında İşbirliği Stratejileriiçinde (G. Kapucu, Çev., s. 89-103). İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
Başaran Yavaşlar , F., ve Kahraman, A. (2018). Türkiye Bakımından Dolaysız Vergilerin Dolanılmasıyla Mücadelede Makul Strateji. Dolaysız Vergilerin Dolanılmasıyla Mücadelede Türkiye ve Avrupa Birliği Arasındaki İşbirliği Stratejileri içinde(s. 203-237). İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
Başaran Yavaşlar, F., Sevgin, M., ve Uyanık, N. K. (2016). Tax Avoidance Revisited: Exploring the Boundaries of AntiAvoidance Rules in the EU BEPS Context (Turkey’s National Report). Munich: European Association of Tax Law Professors. Erişim Adresi: https://www.eatlp.org/uploads/public/ Turkey%20(16%20Feb%202016).pdf Erişim Tarihi: 20.04. 2019
Batun, M. (2014). OECD Model Anlaşması Çerçevesinde İşyeri: İlişkili Şirketler ve Elektronik Ticaret. Vergi Dünyası Dergisi(393), 65-75.
Biçer, R., ve Erginay, M. (2015, Kasım ). OECD Matrahın Aşındırılması Eylem Planı ve Türkiye’ye Etkileri. Vergi Sorunları Dergisi(326), 54-68.
Bilici, N., ve Bilici, A. (2013). Kamu Maliyesi. Ankara: Seçkin Yayınevi.
Birinci, N., ve Eser, L. Y. (2017). Vergi Kayıp ve Kaçaklarıyla Mücadelede BEPS Eylem Planı ve Değerlendirilmesi. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(3), 447-459.
Bulut, S. (2015 ). Vergide Ülke Sınırlarını Aşmak: FATCA ve BEPS. Vergi Sorunları Dergisi(326), 31-43.
Çamurcu, Z. N. (2017). Vergi Cennetleri ile Mücadele Aracı Olarak Şeffaflık:OECD-BEPS 5 Numaralı Eylem Planı (2015 Nihai Raporu) Temelinde Bir Çalışma. International Journal of Public Finance, 2(2), 226- 244.
Demir, A. C. (2018). Çok Taraflı Sözleşme (MLI) Hükümlerine İlişkin Olarak Türkiye Tarafından Yapılan Bildirimlerin Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası(445), 91-96.
Demirci, A. (2017, Aralık ). Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımından Korunmak İçin Vergi Anlaşmalarıyla Bağlantılı Tedbirlerin Uygulanması Hakkındaki Çok Taraflı Anlaşma ve Türkiye’nin Mevcut Pozisyonu. Vergi Dünyası(436), 83-93.
Edizdoğan, N. (2008). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Yayınevi.
Edizdoğan, N., Çetinkaya, Ö. ve Gümüş, E. (2010). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Yayınevi.
Erdem, M., Şenyüz, D., ve Tatlıoğlu, İ. (2011). Kamu Maliyesi. Bursa: Ekin Yayınevi.
Erdem, T. (2017). Yeni Dünya Düzeni, Elektronik Ticaret ve Vergi. Mali Çözüm Dergisi(143), 13-41.
Ergin, N. E. (2022). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesinde Mutlu Son (Mu?). Vergi Dünyası(485), 100-108.
Gelir İdaresi Başkanlığı (2015). Erişim Adresi: https://www.gib.gov.tr/ node/102002 Erişim Tarhi: 20.05.2019
Gerçek, A., ve Uygun, E. (2018 ). OECD Ülkelerinde Agresif Vergi Planlamasını Önlemeye Yönelik Tedbirlerin Değerlendirilmesi. Vergi Sorunları Dergisi(360), 34-49.
Gökçe, Ö. (2017). Vergiden Kaçınma, Vergi Kaçırma ve Vergi Kaçakçılığıyla Mücadelede Avrupa Birliği’nin Eylem Planı & Milyonlarca Dolar Vergi Kaçırmakla Suçlanan Dev Şirketler. Vergi Dünyası(430), 13-19.
Gücüyener, G. (2015). BEPS Projesi Eylem Planı Kapsamında Transfer Fiyatlandırması Dokümantasyonu ve Ülke Bazlı Raporlama. Vergi Sorunları Dergisi(326), 69-76.
Gülgün, S. (2015). Vergiye Karşı Direnme Biçimlerinden Agresif Vergi Planlaması: Kavram, Terminoloji ve Unsurları. Vergi Sorunları Dergisi(327), 132-153.
Kara, M. C. (2018 ). G20/OECD Matrah Aşındırılması ve Kâr Kaydırma Projesi (BEPS) Çok Taraflı Enstürman (MLI). Vergi Dünyası(438), 45-54.
Kara, M. C., ve Öz, E. (2016, Şubat). Bir Küresel Vergi Uyumu Projesi: BEPS. Vergi Dünyası(414), 172-181.
OECD (a). (2021). OECD Erişim Adresi: https://www.oecd.org/tax/beps/ tax-challenges-arising-from-the-digitalisation-of-the-economy-global-antibase- erosion-model-rules-pillar-two.htm Erişim Tarihi: 09.01.2022
OECD (b). (2021). Erişim Adresi: OECD Web Sitesi: https://www.oecd. org/tax/beps/tax-challenges-arising-from-the-digitalisation-of-the-economy global-anti-base-erosion-model-rules-pillar-two.pdf Erişim Tarihi: 10.01.2022
Resmigazete (2016, 16 MArt). Erişim Adresi: T.C. Cumhurbaşkanlığı Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/03/20160316-1. pdf Erişim Tarhi: 20.05.2019
Saraçoğlu, F. (2015). G20 Antalya Liderler Toplantısı ve Matrah Aşındırma ve Kâr Aktarımı (BEPS) Eylem Planı. Mali Çözüm, 73-88.
Şenses, N. (2019 ). Dijital Dünyada İnternet Sitelerinin Vergisel Durumu. Vergi Dünyası Dergisi(450), 113-119.
Şenyurt, İ. (2015). BEPS Projesi ve Otomatik Bilgi Değişimi. Uluslararası Vergi Hukukunda Güncel Gelişmeler ve Türkiye’ye Etkileri (s. 177-196). İstanbul: Onikilevha Yayıncılık.
Tayfur, E. (2012). Avrupa Birliği’nin Vergi Kaçakçılığı ve Vergi Kaçırma Faaliyetlerine Karşı Mücadelesi. Vergi Dünyası(374), 119-126.
Turunç, S., ve Ünel, A. (2017, Ocak ). BEPS Sonrası Transfer Fiyatlandırmasında Belgelendirmeye İlişkin Yeni Kurallar. Vergi Dünyası(425), 27-36.
Uslu, Y. (2017). BEPS Projesi Eylem Planı 7: Daimi Müessese Statüsünden Kaçınmanın Önlenmesi ve Uluslararası Vergi Hukukuna Etkisi. Vergi Dünyası(435), 157-164.
Uyanık, N. K. (2015). Kontrol Edilen Yabanı Kurum Kazancı (KEYKK) Düzenlemelerinin Uygulanmasında Ortaya Çıkabilecek Sorunların Değerlendirilmesi. Vergi Dünyası(406), 115-122.
Yıldırım, H. Ö. (2017, Ekim ). ÇVÖA’da İşyeri Kavramı ile İlgili Öngörülen Değişiklikler. Vergi Dünyası Dergisi(434), 50-55.