Derya ÇIKILI SOYLU, Deniz DAĞSEVEN EMECEN, Ahmet YIKMIŞ

Zihinsel Yetersizliği olan Öğrencilere Fen Konularının Öğretiminde Doğrudan Öğretim Yöntemi ile Şematik Düzenleyiciyle Öğretim Yönteminin Karşılaştırılması

Bu araştırmanın genel amacı; hafif derecede zihinsel yetersizliği olan öğrencilere Fen konularının (İskelet ve Solunum Sistemi) kazandırılmasında ve kalıcılığında doğrudan öğretim yöntemi ile şematik düzenleyici ile hazırlanan öğretim programlarının etkililiğinin belirlenmesidir. Araştırma deneklerini, 2015-2016 öğretim yılında ‘Şeyh Şamil Ortaokulu’ özel eğitim sınıfında yer alan öğrenciler arasından belirlenen bir kız, bir erkek öğrenci oluşturmuştur. Araştırmada tek denekli araştırma modellerinden, uyarlamalı dönüşümlü uygulamalar modeli kullanılmıştır. Her iki denek; İskelet Sistemi ve Solunum Sistemi konularının doğrudan ve şematik düzenleyiciler ile hazırlanan öğretim planının öğretimi ve sunumu sonunda, iskelet ve solunum sistemi konularını kazanmışlardır. Aynı zamanda her iki denek için; İskelet Sistemi ve Solunum Sistemi konularının öğretiminde şematik düzenleyiciler ile doğrudan öğretim yönteminin etkililik açısından farklılaşmadığı izlenimi edinilmektedir. Doğrudan öğretim ve şematik düzenleyiciler ile yapılan öğretimden, 15 ve 25 gün sonra, öğrenilen İskelet ve Solunum Sistemi konularının kalıcılığını devam ettirmesi açısından farklılık göstermediği izlenimi edinilmektedir.

Comparison of Direct Teaching Method and Graphic Organizers Method on Teaching Science to Children with Intellectual Disability

The general aim of the research is to determine the effectiveness of the curriculum prepared with the direct method and schematic organizers in teaching science subjects (Skeletal and Respiratory System) to the students with intellectual disabilities. Research subjects are one girl and one boy, who are students in special education classroom of Şeyh Şamil Secondary School in 2015-2016 academic year. Interchangeably adaptive applications model, which is one of the single subject experimental designs, is used in the research. Both subjects have learned skeletal and respiratory topics at the end of the prepared teaching plans designed to teach skeletal system and respiratory system with direct and schematic teaching. Also for both subjects, it is thought that schematic and direct teaching methods did not differ significantly in terms of the effectiveness on teaching skeletal and respiratory system topics. After 15 and 25 days, it is thought schematic and direct teaching methods did not differ significantly in terms of long lasting on teaching skeletal and respiratory system topics.

PDF

___

Bay, M., Staver, J. R., Bryan, T. ve Hale, J. B. (1992). Science instruction for the mildly handicapped: Direct instruction versus discovery teaching. Journal of Research in Science Teaching, 6(29), 555-570.
Bayram, H. (2006). Az gören öğrencilere uyarlanmış doğrudan öğretim yaklaşımı kullanılarak kendini gözlemleme yoluyla sözlü problem çözme öğretiminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bringham F., Scruggs T. ve Mastropieri M. (1992). Teacher ethusiasm in learning disabilities calssrom: effects on learning and behaviour. Learning Disabilities Reseach and Practice, 7, 68-73.
Carninne D., Silbert J. ve Kameenui E. (1990). Direct instruction reading. NJ: Merill/Pearson.
Çelik, S. (2007). Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara kavram öğretiminde doğrudan öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililik ve verimliliklerin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çepni, S. ve Çil, E. (2013). Fen ve teknoloji programı ilköğretim el kitabı 1. ve 2. kademe öğretmen el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
Coşkun, İ., Gür, T. ve Aykutlu, H. (2014). Hafif düzey zihin engelli bireylerin okuduğunu anlama düzeyinin belirlenmesi ve yorumlanması amacıyla metin sonrası çizilen resimlerin incelenmesi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(14), 17-42.
Dağseven, D. (2001). Zihinsel engelli öğrencilere, temel toplama ve saat okuma becerilerinin kazandırılması, sürekliliği ve genellenebilirliğinde, doğrudan ve basamaklandırılmış öğretim yaklaşımlarına göre hazırlanan öğretim materyallerinin farklılaşan etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Dağseven-Emecen, D. (2008). Zihinsel yetersizlikten etkilenmiş öğrencilere sosyal becerilerin kazandırılmasında doğrudan öğretim ve bilişsel süreç yaklaşımları ile yapılan öğretimin etkililiklerinin ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Yayınlamamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Darch, C. ve Carnine, D. (1986). Teaching content area material to learning disabled students. Exceptional Children, 3(53), 240-246.
Darch, C., Carnine, D. ve Kameenui, E. J. (1986). The role of graphic organizers and social structure in content area instruction. Journal of Reading Behavior, 18(4), 275-294.
Davis, Z. T. (1994). Effects of prereading story mapping on elementary readers’ comprehension. Journal of Educational Research, 87(6), 353-360.
Dönmez, C., Yazıcı, K. ve Sabancı, O. (2007). Sosyal bilgiler derslerinde grafik düzenleyicilerin kullanımının öğrencilerin akademik bilgiyi elde etmelerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 437-459.
Duman N. ve Çifci-Tekinarslan, İ. (2007). Hikâye haritası yönteminin zihinsel engelli öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerindeki etkisinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 8(1), 33-35.
Ekergil, G. (2000). Zihin engelli çocuklara zıtlık kavramlarını öğretmede doğal dille uygulanan doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Eskişehir Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Eliçin, Ö., Dağseven-Emecen, D. ve Yıkmış, A. (2013). Zihinsel engelli çocuklara doğrudan öğretim yöntemiyle temel toplama işlemlerinin öğretiminde nokta belirleme tekniği kullanılarak yapılan öğretimin etkililiği. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 37(37), 118-136.
Gardill, M. ve Jitendra, A. (1999). Advanced story map instruction: effects on the reading comprehension of students with learning disabilities. The Journal of Special Education, 33(1), 2-17.
Griffin, C. C., Malone, L. D. ve Kameenui, E. J. (1995). Effects of graphic organizer instruction on fifth-grade students. The Journal of Educational Research, 89(2), 98-107.
Griffin, C., Simmons, D. C. ve Kammenui, E. J. (1991). Investigating the effectiveness of graphic organizer instruction on the comprehension and recall of science content by students with learning disabilities. Journal of Reading, Writing & Learning Disabilities International, 7(4), 355-376.
Grünke, M., Wilbert, J. ve Stegemann, K. C. (2013). Analyzing the effects of story mapping on the reading comprehension of children with low intellectual abilities. Learning Disabilities: A Contemporary Journal, 11(2), 51-64.
Gurganas S., Janas M. ve Schmitt L. (1995). Science instruction: what special edcucation teacher need to know and what sole they nees to play. Teaching Excepional Children, 27(4), 7-9.
Güzel-Özmen, R. (2012). Zihinsel engellilerde öğretmenlik uygulaması. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Güzel-Özmen, R. (2011). Zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin bilgi veren metinlerdeki bilgileri hatırlamalarında şematik düzenleyicilerin iki farklı sunum şeklinin karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 773-793.
Güzel-Özmen, R. (1999). Öykü yapısı ve öykü yapısının okuduğunu anlama öğretiminde kullanılması. Bilig, 11, 105-117.
Güzel-Özmen, R. (1998). Alt özel sınıflardaki öğrencilerin sesli okudukları öyküyü anlama becerilerini kazanmalarında doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan bireyselleştirilmiş okuduğunu anlama materyalinin etkililiği. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Halcombe, A. ve Wolery, M. (1994). Comparative single – subject research: description of designs and discussion of problems. Topics in Early Childhood Special Education, 14(1),119-145.
Horton, S., Lovitt, T. ve Bergerud, D. (2001). The effectiveness of graphic organizers for three classification of secondary students in content area classes. Journal of Learning Disabilities, 23(1), 12-29.
Hudson, P., Lignugaris-Kraft, B. ve Miller, T. (1993). Using content enhancements to improve the performance of adolescents with learning disabilities in content classes. Learning Disabilities Research & Practice, 8(2), 106-126.
İlik, Ş. Ş. (2009). Hafif düzeyde öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerde doğrudan öğretim yönteminin fen ve teknoloji dersine ilişkin kavramların öğretiminde etkililiğinin değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kahyaoğlu, F. (2010). Zihin engelli bireylere ikişerli ve üçerli atlayarak sayma becerisinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kırcaali-İftar, G., Birkan, B. ve Uysal, A. (1998). Comparing the effects of structural and natural language use during direct instruction with children with mental retardation. Education and Training in Mental Retardation and Developmental Disabilities, 33(4), 375-385.
Kroesbergen, E. H. ve Van Luit, J. E. H. (2003). Mathematics interventions for children with special educational needs. Remedial and Special Education, 24(2), 97-114.
MEB. (2005). İlköğretimde fen ve teknoloji dersi öğretim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
MEB. (2005). İş okulu eğitim programı. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Mercer, C. D. ve Snell, M. E. (1977). Learning theory research in mental retardation. implications for teaching. Ohio: A Bell & Howell Company.
Polloway E., Serna L., Patton J. ve Bailey J. (2013). Strategies for teaching learners with special needs. NJ: Pearson.
Sazak-Pınar E. ve Merdan F. (2013). Otizmli öğrencilere fen bilgisi kavramlarının öğretiminde sabit bekleme süreli öğretim yöntemiyle sunulan grafik düzenleyicilerin etkililiği. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 111-131.
Sazak-Pınar E. (2014). Özel gereksinimi olan öğrenciler için öğretim stratejileri. Ş. Yücesoy-Özkan, (Ed.), Özel gereksinimi olan öğrenciler için öğretim stratejileri (10. baskı) içinde (241-263). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Sindelar, P. T., Rosenberg, M. S. ve Wilson, R. J. (1985). An adapted alternating treatments design for instructional research. Education and Treatment of Children, 8(1), 67-76.
Schug M. C., Tarver, S. G. ve Western R. D. (2001). Direct instruction and the teaching of early reading. Policy Reseacrh İnstitute, 14(2), 5-21.
Şahbaz, Ü. (2005). Zihin engelli öğrencilere çarpım tablosunun öğretiminde sabit bekleme süreli öğretimin hata düzeltmesiz ve hata düzeltmeli uygulamalarının karşılaştırması. Yayınlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tekin, E. (2000). Karşılaştırmalı-tek denekli araştırma modelleri. Özel Eğitim Dergisi, 2, 1-12.
Tekin-İftar, E. ve Kırcaali-İftar, G. (2004). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tobin, K. (1986). Student task: involvement and achievement in proces-oriented science activities. Science Education, 70(1), 61-72.
Watkins, C. (1995). Follow through: why didn’t we? www.darkwing.uregon.edu.tr
Wolery, M., Gast, D. L. ve Hammond, D. L. (2010). Comparative intervention designs. D. L. Gast, (Ed.), Single subject research methodology in behavioral sciences, 181-202. New York: Routledge Publish.