Öğretmen Adaylarının Bakış Açısıyla Adalet Değeri

İnsanlar gereksinimlerini karşılamak ve çeşitli tehlikelerden korunabilmek amacıyla yaşamlarını bir toplum içinde sürdürme gereksinimi duymuşlardır. Toplumsal yaşam ise birtakım kuralları zorunlu kılmaktadır. Bu toplumsal kurallar içinde yaptırım gücü en yüksek olan hukukun yansıttığı adalet aynı zamanda ahlaki bir değerdir. Bu araştırmanın amacı öğretmen adaylarının adalet değerine ilişkin algılarını ve adalet değerinin kazandırılmasına ilişkin görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmada tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmanın verileri açık ve kapalı uçlu sorulardan oluşan veri toplama aracı ile toplanmıştır. Araştırmanın katılımcılarını 2016-2017 bahar döneminde bir devlet üniversitesinde öğrenim gören Okulöncesi Öğretmenliği, Sınıf Öğretmenliği ve Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programlarına devam eden 3. sınıfta öğrenim gören öğretmen adayları oluşturmaktadır. Verilerin analizinde betimsel istatistik, ki-kare ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının adaleti hakkaniyetli davranmak ve haklı ile haksızı birbirinden ayırmak biçiminde ele aldıkları görülmüştür. Öğretmen adayları tarafından adalete ilişkin olarak oluşturulan metaforlar düzenleyici, denkleştirici, dağıtıcı, hakkaniyet, toplumsal ve adaletsizlik duygusu kategorileri altında toplanmıştır. Yapılan ki-kare analizinde verilen değişkenlerle oluşturulan kategoriler arasında ilişki bulunmamıştır. Öğretmen adaylarına göre adalet değerinin kazandırılmasında öğretmenlerin davranışları ve öğretme-öğrenme süreci önem taşımaktadır. Öğretmenlerin öğrencilere eşit davranması adalet değerinin kazandırılmasında önemli görülmüştür. Öğretmen adayları adalet değerinin kazandırılmasında en fazla drama yöntemini önemserken, süreçte örnek olaylardan yararlanılması gerektiğini vurgulamaktadır.

The Value of Justice from the Viewpoint of Pre-service Teachers

Human beings need to live in a society to meet necessities and protect themselves from various dangers. Society life makes them obey some rules which regulate the daily life. Law is the most important tool which reflects justice to the social life. Justice reflected by the law is also a moral value. The main purpose of the present study is to determine preservice teachers’ views regarding the value of justice, and how they will teach justice in their professional life. Survey model was used in the study. Data of the study were collected through a questionnaire which consists of open ended and closed ended questions. Participants of the study were third grade pre-service teachers attending programs in Preschool Education, Primary School Education and Social Studies Education in a state University in 2016-2017 spring term. Descriptive statistics, chi-square test, and content analysis were used to analyze data. Results of the research revealed that pre-service teachers define justice as being fair and discriminating between right and wrong. Metaphors created by teacher candidates for justice were grouped under categories of regulatory, counterbalance, distribution, fairness, social and sense of injustice. In the Chi-Square analysis, there was no statistically significant relationship between the variables and created categories. Pre-service teachers stated that teachers’ behaviors and teaching-learning process are important in teaching the value of justice. While teacher candidates recommended most drama method for teaching the value of justice, they emphasized that case studies should be taken into account in the process.

___

  • Aral, V. (2012). Hukuk felsefesinin temel sorunları (3. baskı). İstanbul: XII Levha Yayıncılık.
  • Aydın, M. ve Çelik, T. (2017). Ortaokul öğrencilerinin etkin yurttaşlık ve hukuk kuralları kavramlarına yönelik metaforik algılarının incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(42), 29-43.
  • Burke, A. S. ve Bush, M. D. (2013). Service learning and criminal justice: an exploratory study of student perceptions. Educational Review, 65(1), 56-69.
  • Bursa, S. ve Ersoy, A. F. (2016). Social studies teachers’ perceptions and experiences of social justice. Eurasian Journal of Educational Research, 64, 319-340.
  • Chory-Assad, R. M. (2002). Classroom justice: perceptions of fairness as a predictor of student motivation, learning and agression. Communication Quarterly, 50(1), 58-77.
  • Chory-Assad, R. M. ve Paulsel, M. L. (2004). Classroom justice: Student aggression and resistance as reactions to perceived unfairness. Communication Education, 53(3), 253-273.
  • Chory, R. M. (2007). Enhancing student perceptions of fairness: The relationship between instructor credibility and classroom justice. Communication Education, 56(1), 89-105.
  • Çağlayandereli, M., Arslan, D. A. ve Ünal, R. N. (2016). Adalet algısı ve yaşam kalitesi üzerine sosyolojik bir araştırma. International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(23), 319-347.
  • Çelikkaya, T. (2008). Okul uygulamalarında adalet: 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okul deneyimlerini algılayışları (Justice in school practices: 6th and 7th grade students’ perceptions of their school experiences). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
  • Doğanay, A. (2012). Değerler Eğitimi. C. Öztürk, (Ed.), Sosyal bilgiler öğretimi içinde (225-256). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
  • Emini, M. E. (2004). Hak kavramı. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 203-216.
  • Gökşen, F., Cemalcılar, Z. ve Gürlesel, C. F. (2006). Türkiye'de ilköğretim okullarında okulu terk ve izlenmesiyle önlenmesine yönelik politikalar çalışması. İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayınları.
  • Gürdoğan-Bayır, Ö., Çengelci Köse, T. ve Deveci, H. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarına göre ilkokullarda değer eğitimi. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(3), 317-339.
  • Güriz, A. (2013). Adalet kavramının belirsizliği. A. Güriz, (Ed.), Adalet kavramı içinde (7-37). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
  • Horan, S. M., Rebecca, Chory, M. ve Goodboy, A. K. (2010). Understanding students’ classroom justice experiences and responses. Communication Education, 59(4), 453-474.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. ve Kuşdil, E. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 15(45), 59-76.
  • Karasar, N. (2007). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Kepekçioğlu, E. S. (2015). Üniversite öğrencilerinin öğretim elemanlarının inanılırlığı algısı ve sınıfta adalet algısı arasındaki ilişki. Yayınlanmamış doktora tezi. Bolu Abant Izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
  • Mills, C. (2009). Making sense of pre-service teachers’ dispositions towards social justice: can teacher education make a difference? Critical Studies in Education, 50(3), 277-288.
  • Ökten, Ş. (2009). Toplumsal cinsiyet ve iktidar: Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin toplumsal cinsiyet düzeni. Journal of International Social Research, 2(8), 302- 312.
  • Özmen, Ö. N. T., Arbak, Y. ve Süral-Özer, P. (2007). Adalete verilen değerin adalet algıları üzerindeki etkisinin sorgulanmasına ilişkin bir araştırma, Ege Akademik Bakış, 7(1), 19-35.
  • Paulsel, M. L., Chory-Assad, R. M. ve Dunleavy, K. N. (2005). The relationship between student perceptions of instructor power and classroom justice. Communication Research Reports, 22(3), 207-215.
  • Tomul, E., Çelik, K. ve Taş, A. (2012). Justice in the classroom: Evaluation of the teacher bahaviors according to students’ perceptions. Eurasian Journal of Educational Research, 48, 59-72.
Kalem Uluslararası Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi-Cover
  • ISSN: 2146-5606
  • Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
  • Başlangıç: 2011
  • Yayıncı: Kalem Vakfı Okulları