Zihin Yetersizliği Olan Öğrencilere Problem Çözme Becerisinin Öğretiminde Şemaya Dayalı Öğretim Stratejisinin Etkisi

Bu araştırmada, doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan şemaya dayalı öğretim stratejisinin zihin yetersizliği olan öğrencilerin matematik problemi çözme performansları üzerindeki etkisi araştırılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni, araştırmaya katılan öğrencilerin temel toplama ve temel çıkarma işlemlerini içeren problemleri çözme düzeyidir. Bağımsız değişkeni ise, doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan şemaya dayalı öğretim stratejisidir. Araştırmaya 9-13 yaş grubunda yer alan iki erkek ve bir kız olmak üzere zihin yetersizliği olan üç öğrenci katılmıştır. Araştırmada, matematik dersi kapsamında yer alan gruplama problemleri kullanılmıştır. Araştırma, denekler arası yoklama evreli çoklu yoklama modeline göre desenlenmiştir. Araştırmada elde edilen veriler grafiksel olarak analiz edilmiş ve grafikler niteliksel olarak yorumlanmıştır. Araştırma kapsamında gözlemciler arası güvenirlik ve uygulama güvenirliği olmak üzere iki tür güvenirlik verisi toplanmıştır. Araştırma sonucunda; zihinsel yetersizliği olan öğrencilere doğrudan öğretim yöntemiyle sunulan şemaya dayalı öğretim stratejisinin etkili olduğu görülmüştür. Ayrıca araştırmaya katılan öğrencilerin kazandıkları beceriyi öğretim bittikten 20 gün sonra da koruyabildikleri, öğrencilerin tamamının kazandıkları beceriyi farklı ortam ve araç gerece genelleyebildikleri ve öğretmenlerin şemaya dayalı öğretim stratejisi hakkındaki görüşlerinin olumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The Effects of Schema-Based Instruction on the Mathematical Problem Solving Skills of Children with Mental Retardation

In this study, the effect of the schema-based problem solving strategy presented by the direct teaching method on the performance of the students with mental retardation on solving the math problem was investigated. The dependent variable of the research is the ability to solve the problems involving the basic addition and subtraction of the students participating in the research. The independent variable is the schemabased teaching strategy presented by direct teaching method. Three students with mental retardation, including two boys and one girl, aged 9- 13 years, participated in the research. In the research, grouping problems from math problem types are used. The research was designed from a multiple probe design across subjects. The data obtained in the study is analyzed graphically and the graphics are interpreted qualitatively. The research findings show that the schema-based problem solving strategy improves the problem solving performance of the students participating in the research, and this increase continues 20 days after the end of the teaching period. It is determined that the schema-based instructional strategy presented by direct practitioners frequently used by practitioners is effective in solving grouping problems of students with mental retardation. When research findings are taken into account, it is suggested that teachers working with special needs students should be taught problem solving skills by using the schematic-based instructional strategy presented with direct teaching method, for the advanced researches, comparison and exchange problem types can be studied with the schema-based instructional strategy presented by direct teaching method.

PDF

___

Altun, M. (2000). İlköğretimde problem çözme öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, 147, 27-33.
Altun, M. (2016). İlkokullarda Matematik Öğretimi (20. Baskı). Bursa: Alfa Aktüel Yayınları.
Artut, P. D. ve Tarım, K. (2006). İlköğretim öğrencilerinin rutin olmayan sözel problemleri çözme düzeylerinin, çözüm stratejilerinin ve hata türlerinin incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 39-50.
Baki, K. (2014). Şemaya dayalı öğretim stratejisinin zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin matematikte sözel problem çözme becerilerine etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Bayram, H. (2006). Az gören öğrencilere uyarlanmış doğrudan öğretim yaklaşımı kullanılarak kendini gözlemleme yoluyla sözlü problem çözme öğretiminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çalık, N. (2008). Genel eğitim sınıflarında eğitim gören zihin engelli öğrencilere temel toplama becerilerinin öğretiminde nokta belirleme stratejisinin etkililiğinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Çelik, S. (2007). Zihinsel yetersizlik gösteren çocuklara kavram öğretiminde doğrudan öğretim ve eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililik ve verimliliklerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Dağseven, D. (2008). Zihinsel engelli öğrencilere, temel toplama ve saat okuma becerilerinin kazandırılması, sürekliliği ve genellenebilirliğinde doğrudan ve basamaklandırılmış öğretim yaklaşımlarına göre hazırlanan öğretim materyallerinin farklılaşan etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Garderen, D. (2007). Teaching students with learning disabilities to use diagrams to solve mathematical word problems. Journal of Learning Disabilities, 40, 540-553.
Griffin, C. C. ve Jitendra, A. K. (2009). Word problem-solving instruction in inclusive third-grade mathematics classrooms. Journal of Educational Psychology, 102, 187-201.
Hill, J. M. (2012). An analysis of schema-based instruction as an effective math intervention for middle school students diagnosed with emotional behavioral disorders or identified as at risk in Texas. Yayınlanmamış doktora tezi, Graduate Faculty of Texas Tech University.
İlik, Ş. S. (2009). Hafif düzeyde öğrenme güçlüğüne sahip öğrencilerde doğrudan öğretim yönteminin fen ve teknoloji dersine ilişkin kavramların öğretiminde etkililiğinin değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
James, T. C. (2015). The effects of schema-based instruction on word problem solving in students with disabilities. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Georgia College and State University.
Jitendra, A. ve Hoff, K. (1996). The effects of schema-based instruction on mathematical word problem solving performance of students with learning disabilities. Journal of Learning Disabilities, 29, 422-431.
Jitendra, A. K., Griffin, C. C., McGoey, K. Gardill, M. C., Bhat, P. ve Riley, T. (1998). Effects of mathematical word problem solving by students at risk or mild disabilities. Journal of Educational Research, 91, 345-355.
Jitendra, K. A., Hoff, K. ve Beck, M. M. (1999). Teaching middle school students with learning disabilities to solve word problems using a schemabased approach. Remedial and Special Education, 20, 50-64.
Jitendra, A., DiPipi, C. M. ve Perron-Jones, N. (2002). An exploratory study of schemabased word-problem-solving instruction for middle school students with learning disabilities: An emphasis on conceptual and procedural understanding. Journal of Special Education, 36, 23-38.
Jitendra, A. K., Star, J. R., Starosta, K., Leh, J. M., Sood, S., Caskie, G. Hughes, C. ve Mack, T. R. (2009). Improving seventh grade students’ learning of ratio and proportion: The role of schema-based instruction. Contemporary Educational Psychology, 34(3), 250-264.
Jitendra, A. K., Griffin, C. C., Deatline-Buchman, A. and Sczesniak, E. (2007). Mathematical word problem solving in third-grade classrooms. The Journal of Educational Research, 100(5), 283-302.
Jitendra, K. A., George, M. P., Sood, S. ve Price, K. (2010). Schema-based instruction: Facilitating mathematical word problem solving for students with emotional and behavioral disorders. Preventing School Failure, 54, 145-151.
Jitendra, A. K., Star, J. R., Rodriguez, M. C., Lindell, M. ve Someki, F. (2011). Improving students’ proportional thinking using schema-based instruction. Learning and Instruction, 21, 731-745.
Jitendra, A. K. ve Star, J. R. (2011). Meeting the needs of students with learning disabilities in inclusive mathematics classrooms: The role of schema-based instruction on mathematical problem solving. Current Perspectives on Learning Disabilities and ADHD, 50, 12-19.
Jitendra, A. K., Star, J. R., Dupuis, D. N. ve Rodriguez, M. C. (2013). Effectiveness of schema-based instruction for improving seventh-grade students’ proportional reasoning: a randomized experiment. Journal of Research on Educational Effectiveness, 6, 114-136.
Jitendra, A. K., Dupuis, D. N., Star, J. R. ve Rodriguez, M. C. (2016). The effects of schema-based instruction on the proportional thinking of students with mathematics difficulties with and without reading difficulties. Journal of Learning Disabilities, 49(4), 354-367.
Jitendra, A. K., Harwell, M. R., Karl, S. R., Dupuis, D. N., Simonson, G. R., Slater, S. C. ve Lein, A. E. (2016). Schema-based instruction: Effects of experienced and novice teacher implementers on seventh grade students’ proportional problem solving. Learning and Instruction, 44, 53- 64.
Kahyaoğlu, F. (2010). Zihin engelli bireylere ikişerli ve üçerli atlayarak sayma becerisinin öğretiminde doğrudan öğretim yönteminin etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kandır, A. ve Orçan, M. (2010). Okul öncesi dönemde matematik eğitimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
Karabulut, A. ve Yıkmış, A. (2010). Zihin engelli bireylere saat söyleme becerisinin öğretiminde eşzamanlı ipucuyla öğretimin etkililiği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Dergisi, 10(2), 103-113.
Karabulut, A. (2015). Anla ve çöz stratejisinin hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin matematik problemi çözme becerisindeki etkisinin belirlenmesi. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Karabulut, A., Yıkmış, A., Özak, H. ve Karabulut, H. (2015). Şemaya dayalı problem çözme stratejisinin zihinsel yetersizliği olan öğrencilerin problem çözme performanslarına etkisi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı), 243-258.
Karakoç, T. (2002). Görme engelli öğrencilere matematikte sözlü problem çözümünün öğretiminde doğrudan öğretim yaklaşımına göre hazırlanan öğretim programının akranlar aracılığıyla sunulmasının etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kasap, C. (2015). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere sözel matematik problemi çözme becerisinin kazandırılmasında şema yaklaşımının etkililiği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kha, R. (2012). Improving the word problem solving abilities of students with disabilities: Cognitive strategy instruction (CSI) compared to schemabased instruction (SBI). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Rowan University.
Leh, J. (2011). Mathematics word problem solving: An investigation into schema- based instruction in a computer-mediated setting and a teacher-mediated setting with mathematically low-performing students. Yayınlanmamış doktora tezi, Lehigh University.
MEB, (2015). İlkokul matematik dersi (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) öğretim programı. Ankara: MEB Yayınları.
Na, K. E. (2009). The effects of schema-based intervention on the mathematical word problem solving skills of middle school students with learning disabilities. Yayınlanmamış doktora tezi, The University of Texas.
NCTM, (2000). Principles and standarts for school mathematics. Reston, Va: NCTM.
Olkun, S. ve Toluk, Z. (2009). İlköğretimde etkinlik temelli matematik öğretimi (4.baskı). Ankara: Maya Akademi.
Polya, G. (1985). How to solve it? (2. baskı). USA: Princton Universty Press.
Rockwell, S. B. (2012). Teaching students with autism to solve additive word problems using schema-based strategy instruction. Yayınlanmış doktora tezi, University of Florida.
Rockwell, S. B., Griffin, C. C. ve Jones, H. A. (2011). Schema-based strategy instruction in mathematics and word problem-solving performance of a student with autism. Focus on Autism and Other Developmental Disabilities, 26(2), 87-95.
Root, J. R., Browder, D. M., Saunders, A. F. ve Lo, Y. (2017). Schema-based instruction with concrete and virtual manipulatives to teach problem solving to students with autism. Remedial and Special Education, 38(1) 42-52.
Stein, M., Silbert, J. ve Carnine, D. (1997). Designing effective mathematics instruction: A direct instruction approach (4. baskı). Upper Saddle River, NJ: Merrill.
Tekin-İftar, E. ve Kırcaali-İftar, G. (2004). Özel eğitimde yanlışsız öğretim yöntemleri (2. baskı). Ankara: Nobel Yayınları.
Tekin-İftar, E. (Ed.). (2012). Eğitim ve davranış bilimlerinde tek-denekli araştırmalar. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
Tufan, S. (2016). Şemaya dayalı strateji ve kendini izlemenin hafif düzeyde zihinsel engelli öğrencilerin sözlü problem çözme performanslarına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Tuncer, A. T. (2009). Şemaya dayalı sözlü matematik problemi çözme stratejisinin görme yetersizliği olan öğrencilerin sözlü problem çözme performansına etkisi. Eğitim ve Bilim, 34, 183-197.
Xin, Y. P., Jitendra, K. A. ve Deatline-Buchman, A. (2005). Effects of mathematical word problem solving instruction on middle school students with learning problems. The Journal of Special Education, 39, 181-192.
Xin, Y. P. (2008). The effect of schema-based instruction in solving mathematics word problems: An emphasis on prealgebraic conceptualization of multiplicative relations. Journal for Research in Mathematics Education, 526-551.
Yantır, N. (2007). İlköğretim matematik öğretmenliği öğrencilerinin işbirlikçi öğrenme yöntemiyle geometri dersine ilişkin erişi düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.