Üniversite Öğrencilerinin Mevsimsellik ve Öznel İyi Oluş Düzeyleri Arasındaki İlişkide Depresyon ve Anksiyetenin Aracı Rolü

Bu çalışmada, mevsimsellik ve öznel iyi oluş arasındaki ilişki ve bu ilişkide depresyon ve kaygının aracı rolü incelenmektedir. Mevsimsel değişimlerin kişileri psikolojik yönden oldukça etkilediği göz önünde bulundurularak, mevsimlere bağlı olarak görülen hava koşullarındaki değişimlerin olumlu ve olumsuz duygular üzerindeki etkisi araştırmacıların başlıca ilgi konusu olmaktadır. Yapılan birçok araştırma bulgusu da, mevsimsellik ve öznel iyi oluş, yani mutluluk arasında negatif yönde anlamlı ilişki bulunduğunu göstermiştir. 168 kız ve 59’u erkek olmak üzere Abant İzzet Baysal Üniversitesi’nde değişik bölümlerde okuyan 227 öğrenci bu araştırmaya katılmıştır. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin mevsimselliği, Rosenthal, Genhart, Sack, Sckwerer ve Wehr (1987) tarafından geliştirilen ve Noyan, Elbi ve Korukoğlu (2000) tarafından Türkçeye uyarlanan Mevsimlik Örüntü Ölçeği ile ölçülmüş, yaşam doyumu Diener, Emmons, Larsen ve Griffin (1985) tarafından geliştirilen Yaşamdan Memnuniyet Ölçeği ve depresyon ve anksiyete semptomları ise Derogatis (1992) tarafından geliştirilmiş ve Şahin ve Durak (1994) tarafından Türkçeye uyarlanmış Kısa Semptom Envanteri ile ölçülmüştür. Araştırmacı tarafından gerçekleştirilen çalışma bulguları da alanyazın bilgisi ile tutarlılık göstermekte ve değişkenler arasındaki negatif ilişkiyi desteklemektedir. Ayrıca, çalışmada mevsimsellik ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkide depresyon ve anksiyete puanlarının aracı rolü olduğu görülmüştür. Araştırmacı tarafından mevsimsellik ve öznel iyi oluş arasındaki ilişkinin incelendiği bu çalışmada, iki değişken arasındaki ilişkiyi inceleyen bir kuramın alanyazında yer almaması nedeniyle, bu değişkenler arasındaki ilişki Bağ Kuramı ve Duygusal Kararsızlık Kuramı çerçevesinde ele alınmıştır.

The Mediating Role of Depression and Anxiety on Relation Between Seasonality and Subjective Well-Being

In this study, the relationship between differences in seasonality and well-being, and mediator role of depression and anxiety in this relationship were examined for the first time in the literature. Considering that seasonal changes are highly influential in the psychological states, the effects of seasonality or changes in weather conditions on positive and negative emotions are the main focus of researchers. Many research findings have also shown that there is a significant negative relationship between seasonality and subjective well-being, that is, happiness. A total of 227 students, 168 girls and 59 boys, from various departments at Abant İzzet Baysal University, participated in this study. In this study, seasonality of university students was measured by Seasonal Pattern Questionnaire (SPAQ) which was developed by Rosenthal, Genhart, Sack, Sckwerer and Wehr (1987) and adapted to Turkish by Noyan, Elbi and Korukoğlu (2000), life satisfaction was measured by the Satisfaction with Life Scale which was developed by Diener, Emmons, Larsen and Griffin (1985) and depression and anxiety symptoms were measured by Depression Scale of Brief Symptom Inventory which was developed by Derogatis (1992) and adapted to Turkish by Şahin and Durak (1994). The findings of this research are also consistent with the findings of the literature and support a negative relationship between these variables. In addition, depression and anxiety scores were found to play full mediator role in the relationship between seasonality and subjective well-being. In this study, the relationship between these variables was considered in the context of the Association Theory and Emotional Instability Theory, because the literature did not include a theory that did reveal the relationship between these variables.

PDF

___

American Psychiatric Association. (2013). DSM 5. American Psychiatric Association.
Arendt, J. (2012). Biological rhythms during residence in polar regions. Chronobiology International, 29(4), 379-394.
Bakım, B., Karaahmet, E., Altınbaş, K. ve Oral, T. (2013). Winter sale on lithium levels: The impact of seasonality. Bulletin of Clinical Psychopharmacology, 23(4), 315-319.
Bjorvatn, B. ve Pallesen, S. (2009). A practical approach to circadian rhythm sleep disorders. Sleep Medicine Reviews, 13(1), 47-60.
Blazer, D. G., Kessler, R. C. ve Swartz, M. S. (1998). Epidemiology of recurrent major and minor depression with a seasonal pattern. The national comorbidity survey. The British Journal of Psychiatry, 172(2), 164-167.
Borjigin, J., Li, X. ve Snyder, S. H. (1999). The pineal gland and melatonin: Molecular and pharmacologic regulation. Annual Review of Pharmacology and Toxicology, 39(1), 53-65.
Chellappa, S. L., Schröder, C. ve Cajochen, C. (2009). Chronobiology, excessive daytime sleepiness and depression: Is there a link? Sleep Medicine, 10(5), 505-514.
Derdikman-Eiron, R., Indredavik, M. S., Bratberg, G. H., Taraldsen, G., Bakken, I. J. ve Colton, M. (2011). Gender differences in subjective well-being, self esteem and psychosocial functioning in adolescents with symptoms of anxiety anddepression: Findings from the nordtrøndelag health study. Scandinavian Journal of Psychology, 52(3), 261-267.
Derogatis, L. R. (1992). SCL-90-R: Administration, scoring and procedures manual-II for the R(evised) version and other instruments of the psychopathology rating scale series. Baltimore: Clinical Psychometric Research.
De Vries, S., Verheij, R. A., Groenewegen, P. P. ve Spreeuwenberg, P. (2003). Natural environments-healthy environments? An exploratory analysis of the relationship between greenspace and health. Environment and Planning, 35(10), 1717-1732.
Diener, E. D., Emmons, R. A., Larsen, R. J. ve Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of personality assessment, 49(1), 71-75.
Diener, E., Suh, E. ve Oishi, S. (1997). Recent findings on subjective well being. Indian Journal of Clinical Psychology, 24(1), 25-41.
Diener, E. ve Seligman, M. E. (2002). Very happy people. Psychological Science, 13(1), 81-84.
Eagles, J. M., Mcleod, I. H. ve Douglas, A. S. (1997). Seasonal changes in psychological well-being in an elderly population. The British Journal of Psychiatry, 171(1), 53-55.
Eagles, J. M. Andrew, J. E., Wileman, S. M., Howie, F. L., Cameron, I. M. ve Naji, S. A. (2002). Seasonal affective disorder, and social deprivation in aberdeen. Journal of Affective Disorders, 70(3), 337-340.
Ekinci, M., Okanlı, A. ve Gözüağca, D. (2005). Mevsimsel depresyonlar ve baş etme yolları. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi/Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 8(1), 109-112.
Grandin, L. D., Alloy, L. B. ve Abramson, L. Y. (2006). The social zeitgeber theory, circadian rhythms, and mood disorders: Review and evaluation. Clinical Psychology Review, 26(6), 679-694.
Gunnlaugsson, G., Kristjánsson, Á. L., Einarsdóttir, J. ve Sigfúsdóttir, I. D. (2011). Intrafamilial conflict and emotional well-being: A population based study among icelandic adolescents. Child Abuse & Neglect, 35(5), 372-381.
Güney, S., Kalafat, T. ve Boysan, M. (2010). Dimensions of mental health: Life satisfaction, anxiety and depression: A preventive mental health study in Ankara University students population. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 1210-1213.
Hamurcu, H. (2011). Ergenlerin yetkinlik inançları ve psikolojik iyi oluşlarını yordamada psikolojik ihtiyaçlar. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Han, L., Wang, K., Du, Z., Cheng, Y., Simons, J. S. ve Rosenthal, N. E. (2000). Seasonal variations in mood and behavior among Chinese medical students. American Journal of Psychiatry, 157(1), 133-135.
Hartig, T., Catalano, R. ve Ong, M. (2007). Cold summer weather, constrained restoration and the use of antidepressants in Sweden. Journal of Environmental Psychology, 27(2), 107-116.
Jurvelin, H., Takala, T., Nissilä, J., Timonen, M., Rüger, M., Jokelainen, J. ve Räsänen, P. (2014). Transcranial bright light treatment via the ear canals in seasonal affective disorder: A randomized, double-blind dose-response study. BMC psychiatry, 14(1), 1-25.
Ketenci, H. Ç., Kır, M. Z., Başbulut, A. Z. ve Beyhun, N. E. (2013). Erzurum adli tıp şube müdürlüğüne müracaat eden olguların değerlendirilmesi. Adli Tıp Dergisi, 27(2), 87-93.
Kokras, N. ve Dalla, C. (2017). Preclinical sex differences in depression and antidepressant response: Implications for clinical research. Journal of Neuroscience Research, 95(12), 731-736.
Lyubomirsky, S., Sheldon, K. M. ve Schkade, D. (2005). Pursuing happiness: The architecture of sustainable change. Review of General Psychology, 9(2), 111-131.
Mersch, P. P. A., Middendorp, H. M., Bouhuys, A. L., Beersma, D. G. ve van den Hoofdakker, R. H. (1999a). The prevalence of seasonal affective disorder in The Netherlands: a prospective and retrospective study of seasonal mood variation in the general population. Biological psychiatry, 45(8), 1013-1022.
Mersch, P. P. A., Middendorp, H. M., Bouhuys, A. L., Beersma, D. G. ve van den Hoofdakker, R. H. (1999b). Seasonal affective disorder and latitude: A review of the literature. Journal of Affective Disorders, 53(1), 35-48.
Methippara, M. M., Bashir, T., Kumar, S., Alam, N., Szymusiak, R. ve McGinty, D. (2009). Salubrinal, an inhibitor of protein synthesis, promotes deep slow wave sleep. American Journal of Physiology-Regulatory, Integrative and Comparative Physiology, 296(1), 178-184.
Murray, G., Allen, N. B. ve Trinder, J. (2002). Mood and the circadian system: Investigation of a circadian component in positive affect. Chronobiology International, 19(6), 1151-1169.
Myers, D. G. ve Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19.
Neumeister, A., Konstantinidis, A., Praschak-Rieder, N., Willeit, M., Hilger, E., Stastny, J. ve Kasper, S. (2001). Monoaminergic function in the pathogenesis of seasonal affective disorder. The International Journal of Neuropsychopharmacology, 4(4), 409-420.
Noyan, M. A., Elbi, H. ve Korukoğlu, S. (2000). Mevsimsel gidiş değerlendirme formu (MGDF): Güvenilirlik araştırması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 1(2), 69-77.
Oyane, N. M., Bjelland, I., Pallesen, S., Holsten, F. ve Bjorvatn, B. (2008). Seasonality is associated with anxiety and depression: The Hordaland health study. Journal of Affective disorders, 105(1), 147-155.
Reinberg, A. ve Ashkenazi, I. (2003). Concepts in human biological rhythms. Dialogues in Clinical Neuroscience, 5(4), 327-342.
Roecklein, K. A. ve Rohan, K. J. (2005). Seasonal affective disorder: An overview and update. Psychiatry (Edgmont), 2(1), 20-26.
Rohan, K. J. Mahon, J. N., Evans, M., Ho, S. Y., Meyerhoff, J., Postolache, T. T. ve Vacek, P. M. (2015). Randomized trial of cognitive-behavioral therapy versus light therapy for seasonal affective disorder: Acute outcomes. American Journal of Psychiatry, 172(9), 862-869.
Rosenthal, N. E., Genhart, M., Sack, D. A., Skwerer, R. G. ve Wehr, T. A. (1987). Seasonal affective disorder: Relevance for treatment and research of bulimia. Hudson, E. L. ve Pope, H. G. (Eds.), Psychobiology of bulimia içinde (205-228). Washington, D.C.: American Psychiatric Press.
Rosenthal, N. E., Sack, D. A., Gillin, J. C., Goodwin, F. K., Davenport, Y., Mueller, P.S., Newsome, D. A. ve Wehr, T. A. (1984). Seasonal affective disorder: A description of the syndrome and preliminary findings with light therapy. Archives of General Psychiatry, 41(1), 72-80.
Ryan, R. M. ve Deci, E. L. (2001). On happiness and human potentials: A review of research on hedonic and eudaimonic well-being. Annual Review of Psychology, 52(1), 141-166.
Schulz, P. ve Steimer, T. (2009). Neurobiology of circadian systems. CNS drugs, 23(2), 3-13.
Selvi, Y., Beşiroğlu, L. ve Aydın, A. (2011). Kronobiyoloji ve duygudurum bozuklukları. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(3), 368-386.
Serin, N. B., Serin, O. ve Özbaş, L. F. (2010). Predicting university students’ life satisfaction by their anxiety and depression level. Procedia Social and Behavioral Sciences, 9, 579-582.
Simrén, M., Axelsson, J., Gillberg, R., Abrahamsson, H., Svedlund, J. ve Björnsson, E. S. (2002). Quality of life in inflammatory bowel disease in remission: The impact of IBS like symptoms and associated psychological factors. The American Journal of Gastroenterology, 97(2), 389-396.
Şahin, N. H. ve Durak, A. (1994). Kısa semptom envanteri: Türk gençleri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31), 44-56.
Taylor, S. E., Peplau, L. A. ve Sears, D. O. (2010). Sosyal psikoloji. (A. Dönmez, Çev.). Ankara: İmge Kitabevi. (Orijinal çalışma basım tarihi 2008)
Terman, M. ve Terman, J. S. (2005). Light therapy. Principles and Practice of Sleep Medicine, 4, 1424-1442.
Tuzgöl-Dost, M. (2004). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluş düzeyleri. Yayınlanmamış doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tülek, N. (2011). Evli bireylerin öznel iyi olma düzeylerinin yordanması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Tümkaya, S. (2011). Türk üniversite öğrencilerinde öznel iyi oluşu yordayan sosyodemografik değişkenler ve mizah tarzları. Eğitim ve Bilim Dergisi, 36(160), 158-170.
Winthorst, W. H., Roest, A. M., Bos, E. H., Meesters, Y., Penninx, B. W., Nolen, W. A. ve Jonge, P. (2014). Self attributed seasonality of mood and behavior: A report from the Netherlands study of depression and anxiety. Depression and Anxiety, 31(6), 517-523.
Wirz-Justice, A. (2006). Biological rhythm disturbances in mood disorders. International Clinical Psychopharmacology, 21, 11-15.
Wirz-Justice, A. (2008). Diurnal variation of depressive symptoms. Dialogues in Clinical Neuroscience, 10(3), 337-343.
Yöney, T. H., Taybili, B. ve Göktepe, E. O. (1995). İstanbul'da üniversite ögrencilerinde mevsimsellik üzerine bir çalışma. Düşünen Adam, 1, 38-42.