Nuray ÖNCÜL, Çimen ACAR, Aysun ÇOLAK, Şerife YÜCESOY ÖZKAN, Özlem DALGIN EYİİP, Sunagül SANİ BOZKURT, Fidan Güneş GÜRGÖR KILIÇ

Zihin Engelliler Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Beklentilerinin Belirlenmesi

Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinden beklentilerinin belirlenmesi, nitelikli öğretmen yetiştirme arayışlarına katkı sunması açısından önem taşımaktadır. Bu araş- tırma, Zihin Engellileri Öğretmenliği Programı’ndaki öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin beklentilerinin ortaya konması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Araştırma, betimsel desen kullanılarak tasarlanmıştır. Araştırmanın evreni, bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi Zihin Engelliler Öğretmenliği Lisans Programı’nda son sınıfa devam eden ve hâlihazırda Öğretmenlik Uygulaması I dersine kayıt yaptırmış 78 öğretmen ada- yıdır. Veriler, 2017-2018 öğretim döneminde yarı-yapılandırılmış görüşme tekniğiyle top- lanmış, betimsel olarak analiz edilmiştir. Bulgular, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinden sosyal, ekonomik, meslekî gelişim, yasal ve yönetsel düzenlemeler açı- sından beklentileri olduğunu göstermektedir. Öğretmen adaylarının meslekten önce- likli beklentileri arasında; saygın role sahip olma gibi sosyal beklentiler, yüksek maaş ve ekonomik ayrıcalıklar gibi ekonomik beklentiler, hizmet-içi eğitim, seminer ve konferanslara katılma gibi meslekî gelişim beklentileri ve kıyafet serbestliği ya da alan dışı atamaların yapılmaması gibi yasal ve yönetsel düzenleme beklentileri yer almaktadır. Bulgular, öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin sosyal, ekonomik ve mes- lekî gelişim beklentileriyle ilgili daha önce elde edilen araştırma bulgularıyla da ör- tüşmektedir.

Determination of Special Education Preservice Teachers’ Expectation about the Teaching Profession

Determining the teaching profession expectations of preservice teach- ers is essential in contributing to the search for qualified teachers. The current study was carried out to reveal the expectations of pre-service teachers attending the department of teaching individuals with intellec- tual disabilities. In the study, the descriptive design was used. A total of 78 senior preservice teachers who have already enrolled in Teaching Practice I course participated in the study. The data were collected using semi-structured interviews and analyzed descriptively. The findings show that preservice teachers have social, economic, professional de- velopment, legal and managerial regulations expectations from the teaching profession. The highest frequency had a prestigious role in the social dimension, high salary and economic privileges in the economic dimension, in-service training, participating the seminars, courses, and conferences in profes-sional development dimension, and freedom of clothing and not ap-pointing the out-of-department teachers into special education field in legislative and executive regulation dimension. The findings are consistent with the previous research.

PDF

___

Akalın, S. ve Sucuoğlu, B. (2015). Effects of classroom management intervention ba- sed on teacher training and performance feedback on outcomes of teacher-stu- dent dyads in inclusive classrooms. Educational Sciences: Theory and Prac- tice, 15(3), 739-758.
Bastick, T. (2000). Why teacher trainees choose the teaching profession: Comparing trainees in metropolitan and developing countries. International Review of Education, 46(3-4), 343-349.
Boz, Y. ve Boz, N. (2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
Bruinsma, M. ve Jansen, E. P. (2010). Is the motivation to become a teacher related to pre service teachers’ intentions to remain in the profession? European Jo- urnal of Teacher Education, 33(2), 185-200.
Buldur, S. ve Bursal, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının meslek tercih ne- denlerinin etki düzeyleri ve mesleki geleceklerine yönelik beklentileri. Neca- tibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 81- 107.
Bursal, M. ve Buldur, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının profillerinin deği- şimi: 2008-2012 yılları arasında Cumhuriyet Üniversitesi örneği. Cumhuriyet International Journal of Education, 2(4), 14-26.
Bursal, M. ve Buldur, S. (2016). İlköğretim öğretmen adaylarının meslek tercih ne- denleri ve geleceklerine yönelik beklentileri: Karşılaştırmalı bir analiz. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 351-376.
Chong, S. N. Y., Wong, I. Y. F. ve Lang, Q. C. (2005). Pre-service teachers™ beliefs, attitudes and expectations: a review of the literature. http://hdl.handle.net/10497/138
Çeliköz, N. ve Çetin, F. (2004). Anadolu öğretmen lisesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarını etkileyen etmenler. Millî Eğitim Dergisi, 162(1), 139-157.
Çermik, H., Şahin, A. ve Doğan, B. (2017). Sınıf öğretmen adaylarının meslek tercih algıları: Değişimin boylamsal çözümlemesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(3), 643-658.
Çetin, B. (2012). İlköğretim öğretmen adaylarının profillerinin çeşitli değişkenler açı- sından incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 596-610.
Çevik, D. B, Perkmen, S. ve Alkan, M. (2012). Müzik öğretmeni adaylarının meslek- lerinden beklentileri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(1), 41-45.
Demir, M. K. ve Arı, E. (2013). Öğretmen sorunları-Çanakkale ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 107-126.
Erdem, A. R. ve Şimşek, S. (2000, Mayıs). PAÜ Eğitim Fakültesi öğrencilerinin öğ- retmenliği seçmelerinde etkili olan faktörler. II. Ulusal Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu’nda sunulan bildiri, Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
Fokkens-Bruinsma, M. ve Canrinus, E. T. (2012). Adaptive and maladaptive motives for becoming a teacher. Journal of Education for Teaching, 38(1), 3-19.
Gay, L. R., Mills, G. E. ve Airasian, P. (2012). Educational research: Competencies for analysis and applications (10. baskı). Upper Saddle River, NJ: Pearson Ed- ucation, Inc.
Güçlü, M. ve Bozgeyikli, H. (2016). Öğretmen adaylarının Türk eğitim tarihi dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Journal of History School, 9(25), 401-415.
Hacıömeroğlu, G. ve Şahin-Taşkın, Ç. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik öğretimi yeterlik inançları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(2), 539-555.
Karamustafaoğlu, O. ve Özmen, H. (2004). Toplumumuzda ve öğretmen adayları ara- sında öğretmenlik mesleğine verilen değer üzerine bir araştırma. Değerler Eği- timi Dergisi, 2(6), 35-49.
Karasu, N., Aykut, Ç. ve Yılmaz, B. (2014). Zihin engelliler öğretmenlerinin hizmet içi eğitim ihtiyaçlarının belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fa- kültesi Özel Eğitim Dergisi, 15(1), 41-53.
Kazdin, A. E. (2011). Single-case research designs: Methods for clinical and applied settings. New York, NY: Oxford University Press.
Kılcan, B., Keçe, M., Çepni, O. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Prospective teachers’ reasons for choosing teaching as a profession. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 69- 80.
Kim, H. ve Cho, Y. (2014). Pre-service teachers’ motivation, sense of teaching effi- cacy, and expectation of reality shock. Asia-Pacific Journal of Teacher Edu- cation, 42(1), 67-81.
Koşar, D. (2018). Öğretmen adaylarının meslekten beklentilerine ilişkin görüşlerinin incelenmesi: nitel bir araştırma. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 575-585.
Kulaksızoğlu, A. (1995). Öğretmenlik mesleğinin ahlaki ilkeleri konusunda bir de- neme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Der- gisi, 7, 185-188.
Low, E. L., Lim, S. K., Ch’ng, A. ve Goh, K. C. (2011). Pre-service teachers’ reasons for choosing teaching as a career in Singapore. Asia Pacific Journal of Educa- tion, 31(2), 195-210.
Millî Eğitim Bakanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü (2013). 10.12.2013 tarih 68898891/903/3769756 sayılı alan değişikliği kararı. http://www.maarifmevzuati.com/wp-content/uploads/2019/03/ALAN- DE%C4%9E%C4%B0%C5%9E%C4%B0KL%C4%B0%C4%9E%C4%B0.pdf
Millî Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2007). 02.03.2007 tarih ve 2007/20 sayılı Özel Eğitim Okulu/Kurumlarında kılık ve kıyafet genelgesi. http://orgm.meb.gov.tr/www/icerik_goruntule.php?KNO=608
Minor, L. C., Onwuegbuzie, A. J., Witcher, A. E. ve James, T. L. (2002). Preservice teachers’ educational beliefs and their perceptions of characteristics of effec- tive teachers. The Journal of Educational Research, 96(2), 116-127.
Nghia, T. L. H. ve Tai, H. N. (2017). Preservice teachers’ identity development during the teaching internship. Australian Journal of Teacher Education, 42(8), 1-15.
Oğuzkan, A. F. (1988). Ölçme ve değerlendirme. Eğitim ve Bilim, 12(67), 20-26.
Okçabol, R. ve Gök, F. (1998, Eylül). Türkiye’de öğretmen yetiştirme profili ve öğret- men yetiştirmede yeni arayışlar. VII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Özabacı, N. ve Acat, M. B. (2005). Öğretmen adaylarının kendi özellikleriyle ideal öğretmen özelliklerine dönük algılarının karşılaştırılması. Kuramdan Uygula- maya Eğitim Yönetimi, 11(42), 211-236.
Özbek, R. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde ki- şisel, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkililik derecesine ilişkin algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 145-159.
Özbek, R., Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 221-232.
Özsarı, İ. (2008). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin KPSS merkezi sınavı odaklı gelecek kaygıları ve mesleki beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Özyürek, M. (2008). Nitelikli öğretmen yetiştirmede sorunlar ve çözümler: Özel eği- tim örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 189-226.
Panesar, S. (2010). Exploring disparities between teachers’ expectations and the rea- lities of the education profession. Research in Higher Education Journal, 8(1), 1-19.
Saracaloğlu, A. S. (2000). Fen ve edebiyat fakülteleri öğrencilerinin öğretmenlik mes- leğine ilişkin görüşleri. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
Schussler, D. L., Stooksberry, L. M. ve Bercaw, L. A. (2010). Understanding teacher candidate dispositions: Reflecting to build self-awareness. Journal of Teacher Education, 61(4), 350-363.
Shepherd, K. G., Fowler, S., McCormick, J., Wilson, C. L. ve Morgan, D. (2016). The search for role clarity: Challenges and implications for special education teac- her preparation. Teacher Education and Special Education, 39(2), 83-97.
Sönmez, V. (1986). Türkiye’de eğitimin kalitesi ve geleceği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 49-63.
Sünbül, A. M. (1996). Öğretmen niteliği ve öğretimdeki rolleri. Kuram ve Uygula- mada Eğitim Yönetimi Dergisi, 8, 597-608.
Tarman, B. (2012). Prospective teachers’ beliefs and perceptions about teaching as a profession. Educational Sciences: Theory and Practice, 12(3), 1964-1973.
Taş, M. Y. (2012). Demirci eğitim fakültesi sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının profili ve sosyal bilgiler öğretmenliğini tercih etme nedenlerinin değerlendiril- mesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 64-76.
Temizkan, M. (2008). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları üzerine bir araştırma. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 461-486.
Türkiye Sosyo-Ekonomik Statü Endeksi Projesi (2014-2016). Türkiye mesleki itibar skalası. https://www.yumpu.com/en/document/read/54944014/turkiye-mesleki-itibar- arastirmasi
Ubuz, B. ve Sarı, S. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 113-119.
Uras, M. ve Kunt, M. (2005). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğinden beklen- tileri ve beklentilerinin karşılanmasını umma düzeyleri. Pamukkale Üniversi- tesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 71-83.
Wasburn-Moses, L. (2009). An exploration of pre-service teachers’ expectations for their future roles. Teacher Education and Special Education, 32(1), 5-16.
Yaşar-Ekici, F. (2014). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum- larının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 658- 665.
Yeşilyurt, E. ve Karakuş, M. (2011). Öğretmenlerin adaylık sürecinde karşılaştıkları problemler. International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 261- 293.
Yıkmış, A., Gözün, Ö. ve Yıkmış, N. (2006). Öğretmen adaylarının etkili öğretmen özelliklerine sahip olma durumlarının bazı değişkenler açısından incelen- mesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 131-140.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
Zhang, S., Nishimoto, M. ve Liu, K. (2019). Preservice teacher expectations of the principal’s role in teacher induction. New Waves-Educational Research and Development Journal, 22(1), 72-89.