Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlikte Ney (Mevlânâ’nın Mesnevî’sinde) Metaforu ile Telkin

Metafor kullanımı insanlık tarihi kadar eskidir. Bütün kültürlerde metafor kullanılma- sına karşılık bazı kültürlerde daha yaygın kullanılmaktadır. Toplum merkezli olma özelliği ağır basan Türk kültüründe metaforların psikolojik danışmada kullanımının bireysel merkezli kültürlere göre önemi daha fazladır. Kültürümüzde önemli metafor- lardan biri olan “Ney” pozitif psikolojik telkinde iki manâya gelmektedir. Birincisi hikâyede birey için ayna modeli görmesi, ikincisi ise bireyin gelecek yordamasıyla birlikte kendini hikâyede bulmasıdır. “Ney” kendi kendini telkin eden bir rol-model olarak ortaya çıkar. Bu çalışmada danışan ve danışman arasında gerçekliğin yapılan- dırılmasında terapötik bir araç olarak “Ney” metafor kullanımı ve metafor kullanımı- nın olumlu sonuçları üzerinde durulmuştur. Mesnevî’nin ilk 18 beyti “Ney”le ilgilidir ve özellikle ilk beyti de “Ney” metaforuyla başlamaktadır. Bu çalışmada nitel tarama yöntemi kullanılmıştır. “Ney” en çok ayrılık ve aşk kavramları için kullanılmıştır. Aşığın olgunlaşması aşkın ateş çemberinden ve tecrübesinden geçmesine bağlanmış ve bir eğitim aracı olarak kabul edilmiştir. Mevlânâ’nın felsefesinde “Ney,” insan-ı kâmil’in, belirli aşamalardan geçen olgunlaşmış insanın sembolü olarak kullanılmış-tır. “Ney”in en önemli metaforu cennetten kopmuş insana benzetilmiş olmasıdır. İn- sanın tekrar cennete dönebilmesi amacıyla kâmil bir mümin olması için çaba sarfet- mesi telkin edilmektedir. “Ney”in psikolojik danışmanlık ve rehberlikte telkin ve te- rapi aracı olacağı bulgusuna ulaşılmış ve rehberlikte bir telkin aracı olarak kullanıla- bileceği sonucuna varılmıştır.

Suggestion with Ney Metaphor in Psychological Counseling and Guidance (in Mevlânâ’s Mesnevî)

This study aims to analyze the role of metaphors in psychological counseling. The use of metaphors in psychological counseling in Turkish culture is more important than individual cultures. When we consider the sources of culture-specific metaphors, we often think of tales, short stories, jokes, proverbs, rituals, etc. revenue. Our culture has a very rich heritage in this regard. Hz. Mevlânâ Rumi and Yunus Emre, Haci Bektas Veli, Nasrettin Hoca, epics, folk songs, daily life examples can be the source of psychological counselors. Of these, the famous Turkish thinker Mevlânâ Celalettin Rumi, who lived in the 13th century, starts with the Mesnevî book Ney, which consists of 26 thousand couplets, the masterpiece of Rumi. The ney metaphor has two meanings in positive psychological suggestion. This study focused on the use of “Ney” metaphor as a therapeutic tool for constructing reality between the client and the consultant and the positive results of the use of metaphor. This study aims to present a different perspective and a new perspective in psychological counseling.

PDF

___

Ak, M., Özdengül, F. ve Eşen, E. (2014). Mevlânâ penceresinden bilişsel terapiler. Bilişsel Davranışçı Psikoterapiler ve Araştırmalar Dergisi, 3, 133-141.
Konuk, A. A. (2012). Mesnev-i Şerif şerhi. İstanbul: Kitabevi Yayınları. Ayık, H. (2009). Düşünceden dile felsefe ve metafor. Tasavvuf İ̇lmî ve Akademik Araştırma Dergisi, 6(1), 55-73.
Audi, R. (1996). Metaphor. The Cambridge dictionary of philosophy içinde (488). Cambridge: Cambridge Univesity Press.
Ayvazoğlu, B. (2007). Ney’in sırrı. İstanbul: Kapı Yayınları.
Balcı, A. (2001). Sosyal bilimlerde araştırma. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Can, Ş. (1985). Mevlânâ, hayatı, şahsiyeti, fikirleri. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Can, Ş. (2003). Konularına göre açıklamalı Mesnevî tercümesi (3-4. cilt). İstanbul: Ötüken Yayınları.
Çelebi, C. B. (2002). Hz. Mevlana okyanusundan. Konya: Konya Valiliği Kültür Mü- dürlüğü Yayınları.
Çetinkaya, B. A. (2006,). Mevlânâ öğretisinde müzik ve ney. Uluslararası Düşünce ve Sanatta Mevlana sempozyum bildirileri içinde (441-453). Çanakkale: Ça- nakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
Çiçek, H. (2003). Kadim Üç Felsefe Problemi Bağlamında Mevlana’nın Mes- nevî’sinde Metaforik Anlatım. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, XLIV, 293-311.
Demirel, Ş. (2005). Dinle neyden - Mesnevînin ilk 18 beytinin Türkçe şerhleri üzerine bir çalışma. Ankara: Araştırma Yayınları.
Doğan, S. (2013). Mesnevî’den pedagojik telkinler. İstanbul: Akıl Fikir Yayınları.
Erguner, S. (1999). XVIII. yüzyılda mûsikîmiz, ney ve neyzenler. Osmanlı ansiklo- pedisi içinde (691-707). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
Gölpınarlı, A. (1963). Pir Adil Çelebi, mevlevi adap ve erkanı. İstanbul: İnkılap ve Aka.
Gölpınarlı, A. (1981). Mesnevî tercümesi ve şerhi. İstanbul: MEB.
Karaırmak, Ö. ve Güloğlu, B. (2012). Metafor: danışan ve psikolojik danışman ara- sındaki köprü. Türkiye Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 122- 135.
Karakoç, S. (1996). Mevlana. İstanbul: Diriliş Yayınları.
Karasar, N. (1994). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Araştırma Eğitim Danış- manlık Ltd.
Keklik, N. (1990). Felsefede metafor. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
Nesretova, S. (2011). Mevlânâ’nın “Mesnevî” ı̇simli eserinde metaforı̇k anlatımın bo- yutu. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens- titüsü.
Ögke, A. (2005). Vâhib-i Ümmî’den Niyâzî-i Mısrî’ye Türk tasavvuf düşüncesinde metaforik anlatım. Van: Ahenk Yayınları.
Öke, M. K. (2012). Aşkla dans, türkler, tasavvuf ve musiki. Ankara: Kitabiyat.
Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kita- bevi.
Öztürk, M. (2002). Kur’an dili ve retoriği. Ankara: Kitâbiyât.
Öztürk, Y. N. (1997). Hallac-ı Mansur ve eseri. İstanbul: Yeni Boyut.
Tümer, H. (1964). Hazret-i Mevlânâ ve Ney. Türk Yurdu, (Mevlânâ Özel Sayısı), 169- 200.
Türkçapar, M. H. ve Sargın, A. E. (2012). Bilişsel davranışçı psikoterapiler: tarihçe ve gelişim. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 1(1), 7- 14.
Yakıt, İ. (2004, Aralık). Ney’e dair. Hz. Mevlana’nın 731. vuslat yıldönümü’nde ney sempozyumu’nda sunulan bildiri, Konya.
Yücel, H. A. (1932). Mevlana rubailer. İstanbul: İş Bankası Yayınları.