Şeyda YILDIRIM PARLAK, Sevim KARAHAN, Kübra DEMİRÖZ, Latife ÖZAYDIN

Kovid-19 Salgını Sürecinde Özel Gereksinimli Çocukları Olan Ebeveynlerin İhtiyaçları

Bu çalışma Gaziantep ilinde karantina günlerini 2-20 yaş arasındaki özel gereksinimli çocuklarıyla birlikte evlerinde geçiren ebeveynlerin ihtiyaçlarını ve sunulan hizmetler hakkındaki görüşlerini belirlemeyi amaçlamıştır. Salgın tüm dünya ülkelerini etkile- yen küresel bir krize dönüşmüştür. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımı çerçevesinde olgu bilim (fenomenoloji) deseni ile yürütülmüştür. Çalışmanın katılımcıları, kolay ulaşılır durum örneklemesi yöntemi ile ilin öğrenci sayısı açısından en yoğun olduğu bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine çocukları devam eden 273 ebeveyndir. Katılımcıların %30’u bedensel yetersizliği, % 25’i zihin yetersizliği ve %16’sı otizm spektrum bozukluğu olan çocukların ebeveynleridir. Elde edilen veriler araştırma so- ruları ve betimsel analiz ile değerlendirilmiştir. Ebeveynlerin ihtiyaçlarının eğitim, sosyal ve psikolojik destek, çocuk bakım desteği, ekonomik destek, sağlık ve terapi hizmetleri olduğu görülmüştür. Bu süreçte ebeveynler, en çok özel eğitim öğretmen- lerinin desteğine ihtiyaç duymuşlardır. Ebeveynlerin çoğu merkezde görevli özel eği- tim öğretmenleri tarafından öğrencilerin bireysel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan ödev ve etkinlikleri ve sosyal medya aracılığıyla kendilerine sunulan eğitim paylaşım- larını yararlı bulmuşlardır.

Needs of Parents with Special Needed Children During the Covid-19 Outbreak

This study aimed to determine the needs of parents who spend their quarantine days in their homes with their special needed children be- tween 2 and 20 years of age in Gaziantep, their needs and their views on the services provided. The epidemic has turned into a global crisis affecting all countries of the world. The study was conducted with a phenomenology design within the framework of qualitative research approach. The participants of the study were 273 parents representing the maximum diversity who received support education services from a special education and rehabilitation center for their children. 30% of the participants are the parents of children with physical disability, 25% with mental disability and 16% with autism spectrum disorder. The ob- tained data were evaluated with descriptive analysis in line with re- search questions and literature. It has been observed that the needs of the parents are education, social and psychological support, child care support, economic support, health and therapy services. In this process, parents most needed the support of special education teachers. Most of the parents found the homework and activities prepared by the special education teachers working in the center in line with the individual needs of the students useful through the virtual media. Keywords: Kovid-19; Online; Family Needs; Phenomenology; Chil- dren with special needs; Special education teacher.

PDF

___

Asbury, K., Fox, L., Deniz, E., Code, A. ve Toseeb, U. (2020). How is COVID-19 affecting the mental health of children with special educational needs and di- sabilities and their families? Journal of Autism and Developmental Disorders, 51, 1-9. Doi: https://doi.org/10.1007/s10803-020-04577-2
Atlı-Yılmaz, E. ve Atlı, A. (2020). Otizm spektrum bozukluğu olan bireylerde Covid- 19 pandemisinde uyulması gereken kuralların video modelle öğretilmesi. In- ternational Journal of Social Sciences and Education Research, 6(2), 282-293.
Bailey, D. B., Jr., Blasco, P. M. ve Simeonsson, R. J. (1992). Needs expressed by mothers and fathers of young children with disabilities. American Journal of Mental Retardation, 97(1), 1-10. https://www.researchgate.net/publication/21768452
Bailey, D. B., Bruder, M. B., Hebbeler, K., Carta, J., Defosset, M., Greenwood, C., Kahn, L., Mallik, S., Markowitz., J., Spiker, D., Walker, D. ve Barton, L. (2006). Recommended outcomes for families of young children with disabili- ties. Journal of Early Intervention, 28, 227-251.
Başaran, M. ve Aksoy, A. B. (2020). Anne-babaların korona-virüs (Covid-19) salgını sürecinde aile yaşantılarına ilişkin görüşleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(7), 668-678.
Burton-Smith, R., McVilly, K. R., Yazbeck, M., Parmenter, T. R. ve Tsutsui, T. (2009). Service and support needs of Australian carers supporting a family member with disability at home. Journal of Intellectual & Developmental Di- sability, 34, 239-247. Doi: 10.1080/13668250903103668
Cacioppo, M., Bouvier, S., Bailly, R., Houx, L., Lempereur, M., Mensah-Gourmel, J., Kandalaft, C., Varengue, R., Chatelin, A., Vagnoni, J., Vuillerot, C., Gauthe- ron, V., Dinomais, M., Dheilly, E., Brochard, S., Pons, C. ve ECHO Group. (2020). Emerging health challenges for children with physical disabilities and their parents during the COVID-19 pandemic: The ECHO French survey. An- nals of Physical and Rehabilitation Medicine, 64(3), 1-8. Doi: 10.1016/j.rehab.2020.08.001
Cahapay, M. B. (2020). Rethinking education in the new normal post-COVID-19 era: A curriculum studies perspective. Aquademia, 4(2), 1-5. Doi: 10.29333/aquademia/8315
Can, E. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Tür- kiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
Chen, J. ve Simeonsson, R. J. (1994). Child disability and family needs in the people’s Republic of China. International Journal of Rehabilitation Research, 17, 25- 37. Doi: 10.1097/00004356-199403000-00003
Cluver, L., Lachman, J. M., Sherr, L., Wessels, I., Krug, E., Rakotomalala, S., Blight, S., Hillis, S., Bachman, G., Green, O., Butchart, A., Tomlinson, M., Ward, C. L., Doubt, J. Ve McDonald, K. (2020). Parenting in a time of COVID-19. The Lancet, 395(10231), 1-4. Doi: 10.1016/S0140-6736(20)30736-4
Colizzi, M. Sironi, E., Antonini, F., Ciceri, M. L., Bovo, C. ve Zoccante, L. (2020). Psychosocial and behavioral impact of COVID-19 in autism spectrum disor- der: an online parent survey. Brain Sciences, 10(6), 1-14.
Creswell, J. W. ve Plano-Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed met- hods research. Thousand Oaks, CA: Sage.
Çakın, M. ve Akyavuz, E. K. (2020). Covid-19 süreci ve eğitime yansıması: öğretmen görüşlerinin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Educa- tion Research, 6(2), 165-186.
Demirbilek, M. (2013). Zihinsel engelli bireylerin ve ailelerinin gereksinimleri. Tur- kish Journal of Family Medicine and Primary Care, 7(3), 58-64.
Den Houting, J. (2020). Stepping out of isolation: autistic people and COVID-19. Au- tism in Adulthood, 2(2), 103-105.
Devlet Personel Başkanlığı (2021). Kamu kurum ve kuruluşlarının personel alım ilan- larının devlet personel başkanlığı internet sitesinde yayımlanmasına dair teb- liğ. http://www.dpb.gov.tr/tr-tr
Di Carlo, F., Sociali, A., Picutti, E., Pettorruso, M., Vellante, F., Verrastro, V., Mar- tinotti, G. ve Giannantonio, M. (2020). Telepsychiatry and other cutting edge technologies in Covid- 19 pandemic: Bridging the distance in mental health assistance. International Journal of Clinical Practice. 75(1), 1-9. Doi: 10.22541/au.159007666.69069059
Drogomyretska, K., Fox, R. ve Colbert, D. (2020). Brief report: Stress and perceived social support in parents of children with ASD. Journal of Autism and Deve- lopmental Disorders, 50, 4176-4182. Doi: 10.1007/s10803-020-04455-x
Ercan, E. S., Arman, A., Emiroğlu, N., Öztop, D. B. ve Yalçın, Ö. (2020). COVID-19 (Korona) virüs salgını sırasında aile, çocuk ve ergenlere yönelik psikososyal ve ruhsal destek rehberi. Türkiye çocuk ve genç psikiyatrisi derneği. https://www.ankara.edu.tr/wp-content/uploads/sites/6/2020/03/cogepderco- vid-19rehberi30mart2020.pdf.pdf
Esentürk, O. K. (2020). Parents’ perceptions on physical activity for their children with autism spectrum disorders during the novel Coronavirus outbreak. Inter- national Journal of Developmental Disabilities, (Online Print), 2047-3877. Doi: 10.1080/20473869.2020.1769333
Gören, A. B. (2015). Down sendromlu çocuğa sahip annelerin destek ihtiyaçlarının ve destek kaynaklarının belirlenmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(3), 651- 673.
Guralnick, M. J. (2011). Why early intervention works: A systems perspective. Infants and Young Children, 24, 6-28
Guralnick, M. J. ve Albertini, G. (2006). Early intervention in an international pers- pective. Journal of Policy and Practice in Intellectual Disabilities, 3(1), 1-2. Doi: 10.1111/j.1741-1130.2006.00046.x
Jalloh, M. F., Li, W., Bunnell, R. E., Ethier, K. A., O’Leary, A., Hageman, K. M., Sengeh, P., Jalloh, M. B. ve Morgan, O. (2018). Impact of Ebola experiences and risk perceptions on mental health in Sierra Leone, July 2015. BMJ Global Health, 3(2), 1-11. Doi: 10.1136/bmjgh-2017-000471
Karahan, S., Demiröz, K., Yıldırım, Ş. ve Özaydın, L. (2020, Haziran). Kovid-19 sü- recinde özel gereksinimli çocuklar ile çalışan öğretmenlerin gereksinimlerinin belirlenmesi. Uluslararsı Covid-19 Çalışmaları Konferansı’nda sunulan bildiri, Ankara, Çevrimiçi (Online) Kongre.
Kayhan, N. ve Özaydın, L. (2017). The quality of mainstreaming in preschool: The views of parents of children with down syndrome. Journal of Education and Learning, 7(2), 157-173. Doi: 10.5539/jel.v7n2p157
Kerem Günel, M. (2020). Covid-19 ve serebral palsili çocuklar. https://www.akade- mikakil.com/covid-19-ve-serebral-palsili cocuklar/mintazekeremgunel/
Lee, J. (2020). Mental health effects of school closures during COVID-19. The Lancet Child & Adolescent Health, 4(6), 421.
Limbers, C. A., McCollum, C. ve Greenwood, E. (2020). Physical activity moderates the association between parenting stress and quality of life in working mothers during the COVID-19 pandemic. Mental Health and Physical Activity, 19, 1- 7.
Majoko, T. ve Dudu, A. (2020). Parents’ strategies for home educating their children with autism spectrum disorder during the COVID-19 period in Zimbabwe. In- ternational Journal of Developmental Disabilities, (Online Print), 1-5. Doi: 10.1080/20473869.2020.1803025
Manning, J., Billian, J., Matson, J. Allen, C. ve Neelkamal Soares, N. (2020). Percep- tions of families of individuals with autism spectrum disorder during the COVID-19 crisis. Journal of Autism and Developmental Disorders, (Online Print), 1-9. Doi: 10.1007/s10803-020-04760-5
Marchetti, D., Fontanesi, L., Mazza, C., DiGiandomenico, S., Roma, P. ve Ver- rocchio, M. C. (2020). Parenting-related exhaustion during the Italian COVID- 19 lockdown. Journal of Pediatric Psychology, 45, 1114-1123.
Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Özel eğitim hizmetleri yönetmeliği. https://orgm.meb.gov.tr/www/ozelegitimhizmetleriyönetmeligiyayim- landi/icerik/1089
Narzisi, A. (2020). Handle the autism spectrum condition during Coronavirus (COVID-19) stay at home period: Ten tips for helping parents and caregivers of young children. Brain Sciences, 10(4), 1-4. Doi: 10.3390/brainsci10040207
Neece, C., Mcintyre L. L. ve Fenning, R. (2020). Examining the impact of COVID19 in ethnically diverse families with young children with intellectual and deve- lopmental disabilities. Journal of Intellectual Disability Research, 64, 739- 749.
Özaydın, L. (2020a). Koronavirüs sürecinde özel gereksinimli çocukların eğitimi ve aileler. https://www.setav.org/5-soru-koronavirus-surecinde-ozel-gereksinimli-co- cuklarin-egitimi-ve-aileler/
Özaydın, L. (2020b). Kaynaştırma uygulamalarında öğretmen yardımcısının görevle- rine ilişkin paydaş görüşleri: Karma yöntem çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 21(3), 561-587. Doi: 10.21565/ozelegitimdergisi.563242
Özaydın, L. ve Usak, E. (2014). Expectations of parents from sportive and physical activities for their child with autism and their views over autism friendly envi- ronment. Journal of Environmental Protection and Ecology, 15(3), 1493-1506.
Pavlopoulou, G., Wood, R. ve Papadopoulos, C. (2020). Impact of Covid-19 on the experiences of parents and family carers of autistic children and young people in the UK. https://discovery.ucl.ac.uk/id/eprint/10101297/3/Pavlopou- lou_COVID19%20AUTISM%20FINAL%20GP.pdf
Toseeb, U., Asbury, K., Code, A., Fox, L. ve Deniz, E. (2020). Supporting families with children with special educational needs and disabilities during COVID- 19. https://psyarxiv.com/tm69k/
Toy, A. ve Kesı̇cı̇, İ. (2020). Özel gereksinimli çocuğu olan annelerin eğitim ihtiyaç- ları. Journal of Advanced Education Studies, 2(1), 61-93. https://dergipark.org.tr/en/pub/ejaes/issue/54791/698811
Turan-Gürhopur, F. D. ve İşler-Dalgıç, A. (2017). Zihinsel yetersiz çocuğu olan ebe- veynlerde aile yükü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi, 8(1), 9-16.
Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2010). Özürlülerin sorun ve beklentileri araştır- ması. https://ailevecalisma.gov.tr/media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri- arastirmasi-2010.pdf
UNICEF (2020). COVID-19 bağlamında aile dostu politikalar ve diğer iyi işyeri uy- gulamaları: İşverenlerin atabileceği önemli adımlar. https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/---europe/---ro-geneva/---ilo-an- kara/documents/publication/wcms_741797.pdf
Wigg, C. M. D., Coutinho, I. M. F. de A., da Silva, I. C. ve Lopes, L. B. (2020). The mental health of children and adolescents during the COVID-19 pandemic: a narrative review. Research, Society and Development, 9(9), e704997687- e704997687. Doi: 10.33448/rsd-v9i9.7687
Witt, A., Ordóñez, A., Martin, A., Vitiello, B. ve Fegert, J. M. (2020). Child and ado- lescent mental health service provision and research during the Covid-19 pan- demic: challenges, opportunities, and a call for submissions. Child and Ado- lescent Psychiatry and Mental Health, 14(19), 1-4. Doi: 10.1186/s13034-020-00324-8
World Health Organization (2020). Mental health and psychosocial considerations during the COVID-19 outbreak. https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/mental-health-consi- derations.pdf.
Yarımkaya, E. ve Esenturk, O. K. (2020). Promoting physical activity for children with autism spectrum disorders during coronavirus outbreak: benefits, strate- gies, and examples. International Journal of Developmental Disabilities, (On- line Print), 1-6.
Yazıcı, D. N ve Durmuşoğlu, M. C. (2017). Özel gereksinimli çocuğu olan ailelerin karşılaştığı sorunlar ve beklentilerinin incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eği- tim Fakültesi Dergisi, 30(2), 657-681.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı). Ankara: Seçkin Yayınevi.
Yıldırım, Ş. ve Hacıfazlıoğlu, Ö. (2019, Kasım). OSB tanısı almış çocuğu olan çalışan annelerin iş ve yaşam dengeleri. 29. Ulusal Özel Eğitim Kongresi’nde sunulan bildiri, Kuşadası, İzmir.
Yılmaz, E., Mutlu, H. ve Doğanay, G. (2020). Veli algısına göre pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinin niteliği. http://paletyayinlari.com.tr/wpcontent/uploads/2020/Uzaktan_egitim_sureci- nin_niteligi.pdf (Erişim tarihi: 06.06.2020)