Sosyal bilgiler dersi tarih konularında sebep- sonuç kavramı ve bu kavramların öğretimine dair etkinlikler

Tarih, geçmişteki olayların incelendiği, bugüne ve geleceğe ışık tutan çok önemli bir disiplindir. Sosyal Bilgiler ise insanları, yaşamları ve birbirleriyle olan ilişkilerini konu alır. Hem kendimizi hem de diğer insanları daha iyi anlamamıza katkıda bulunur; fakat sosyal bilgileri tanımlamak coğrafya ya da tarih gibi bir disiplini tanımlamaktan daha zordur. Çünkü sosyal bilgiler disiplinler arası ve çok disiplinli bir alandır. Yaptığımız bu çalışmada birden fazla disiplini bünyesinde barındırarak önemli, bir o kadar da zor bir misyon yüklenen sosyal bilgiler dersinin amacına uygun olarak daha verimli bir hale gelmesine katkıda bulunacağına inandığımız tarih disiplininin gerekli olan unsurlarından birini ele aldık. Ele aldığımız bu unsur sebep ve sonuç kavramıdır. Bilindiği üzere hiçbir konuda, önceki olayı bilmeden sonraki olayı bilemeyiz; çünkü bütün olaylar birbirleriyle bağlantılıdır. Geçmişte meydana gelen her olayın günümüzde cereyan eden olayları etkilediği düşünülürse sebep ve sonuç kavramının önemi daha da iyi anlaşılacaktır. Bu nedenle bu çalışmamızda, 1998 yılından itibaren çok önemli bir konuma gelen sosyal bilgiler dersi tarih konularında sebep ve sonuç kavramının nasıl uygulanması konusunda, olması gerekenleri ortaya koymaya çalıştık.

Cause and result concepts in history subject in social studies courses and activities concerning the teaching of these basic concepts

History is an important discipline which lights the future and today by analyzing the facts in the past. Social studies analyzes human being and their life. It helps to understand better both ourselves and the other people ,but describing social studies is more difficult than describing geography and history. Because sociology is a kind of discipline field between disciplines. In this research,we took up one of necessary parts in history discipline that we believe it to support the sociology lesson in order to make it more efficient according to its target.The part that we took up is a cause and effect concept. As you know ,we cannot know the last event unless we know the first event in any subject.Because the events are linked with each other. If we think that every past events effect todays event, the cause and effect concept will be understood more and more. Thats why in our works, we tried to put forward requirements on how we can practice the cause and effect concept in history subjects of sociology lesson whih has become more important position since 1998.

PDF

___

AÇIKGÖZ, K. Ü. 1995: Tarih Derslerinde Öğrencileri Güdüleme Stratejileri, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1Ekim 1994 Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s.313-329.

ARSLAN, A. 1983: İbn-i Haldun ve Tarih, E.Ü.E.F., Tarih İncelemeleri Dergisi, I, İzmir: s. 9-30.

BANKS, J. A.1973: Teaching Strategies for the Social Studies, Reading Mass: Addison-Wesley Publishing.

BAŞAR, H. 1999: Sınıf Yönetimi, İstanbul: MEB.

BEHAR, B. E. 1995: Tarih Öğretiminde Türk Dünyası, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1Ekim 1994 Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 196-211.

BİLİCİ, L. 1995: İlkokul Ders Kitaplarında Tarih Bilgileri ve İlkokul Çocuğu, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1Ekim 1994 Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 359-367.

CARR, E. H. 2002: Tarih Nedir? İstanbul: İletişim Yayınları.

ÇİZAKÇA, M. 1995: Ortaöğretim Tarih Öğretiminde İçerik Yenilenmesi, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1Ekim 1994 Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 228-232.

DAVIES, L.-MARSHALL, M. 1991: Preparing to Teach About Causation, Teaching History, s. 18-22.

DEMİRCİOĞLU, İ. 2002: Öğretim Stratejileri (Ed: C.Öztürk, D. Dilek), Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A. DİLEK, D. 2001: Tarih Derslerinde Öğrenme ve Düşünce Gelişimi, Ankara: Pegem A.

DURANT, A. ve Will. 1983: Tarih Üzerine, (Çev. Hüseyin Zamantılı), İstanbul: Hülbe Yayınları.

ERDEN, M. (tarihsiz), Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Alkım Yayınevi.

ERPULAT, D. E. 1995: Tarih Ders Kitaplarında Tarih Bilinci: ABD Modeli, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 255-272.

ERTÜRK, B. E. 1995: Türkiyede Ortaokul 1. Sınıf (6. Sınıf) Düzeyinde Tarih Öğretimi ve İlgili Kitapların Kıyaslamalı Eleştirisi, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 233-254.

HEDGES, L. ve diğerleri, 1996: Her Yönüyle Öğretmen Olabilme, Ankara: MEB.

HESAPÇIOĞLU, M. 1992: Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul: Beta Yayıncılık.

KABAPINAR, Y. 1995: Kredili Sistem ve Lise Tarih Kitapları, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 212-227.

KÖSTÜKLÜ, N. 1999: Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi, Konya, Günay Ofset KÜTÜKOĞLU, M. 1997: Tarih Araştırmalarında Usul, İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.

MEMİŞ, E. 1989: Tarih Metodolojisi, Konya.

MEMİŞ, E. 2002: Genel Tarih, Konya: Gündüz Yayıncılık.

MİLAS, H. 1995: Türkiyede Etnosantrik Tarihçiliğin Pratik Sonuçları, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 123-132.

ORTAYLI, İ. 1995: Tarih Öğretimi İçin Yazılacak Kitaba İlişkin Sorunlar, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s.43-51.

ÖZBARAN, S. 1983: Tarihçi ve Toplum, E.Ü.E.F. Tarih İncelemeleri Dergisi, I, İzmir: s. 1-7.

ÖZBARAN, S.1987: Tarihin Alanı ve Yöntemi Üzerine Son Gelişmeler, Tarih İncelemeleri Dergisi, III, İzmir: s. 1-11.

ÖZBARAN, S. 1997: Tarih, Tarihçi ve Toplum, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

ÖZÇELİK, İ. 2001: Tarih Araştırmalarında Yöntem ve Teknikler, Ankara: Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.

ÖZTÜRK, C. OTLUOĞLU, R. 2002: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller, Ankara: Pegem A.

RUBY, C. 1991: Tarih Nedir?, (Çev. Bahaeddin Yediyıldız), Belleten, C. LV. S. 2/3,Ankara: s. 579-586.

SAKAOĞLU, N. 1995: İlkokul Tarih Programları ve Ders Kitapları, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 135-144.

SOMERSAN, S. 1995: Sözlü Tarih, Araştırmacılık ve Tarih Yazımına Katılım, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 368-379.

ŞAHİN, H. 1992: Ders Notları, Erzurum: Mega Ofset.

TİMUÇİN, A. 1995: Doğru Bilinç Oluşturmakta Tarih Eğitiminin Önemi, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 55-61.

YEL, S. 2001: Hayat Bilgisi Dersinde Kullanılan Öğretim Yöntemleri ve Materyaller, (Ed:L. Küçükahmet), Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu: Hayat Bilgisi 1-3, Ankara: Nobel Yayıncılık.

YILDIRIM R.1995: Tarih Ders Kitaplarında Anadolu Uygarlıkları, Tarih Öğretimi ve Ders Kitapları, 29 Eylül-1 Ekim 1994, Buca Sempozyumu, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, s. 161-166.

www. egitim. aku. edu. tr/ metod02. htm (Özdaş, Ali. Öğretim İlke ve Yöntemleri, İstanbul: 1997.)