ESKİÇAĞDA UZAK DİYARLARIN ULAŞIM ARACI: DEVE Transport Means of Distant Lands in Ancient Times: Camel

Eskiçağ tarihinin temel kaynakları olan arkeolojik buluntular ve yazılı belgelerden devenin et ve sütü için evcilleştirildiği ancak daha sonra yük ve binek hayvanı olarak da kullanıldığı anlaşılmaktadır. Yine aynı kaynaklara göre evcilleştirme sürecinde deve en son sıralarda yer almaktadır. Ayrıca tarihi kaynaklar çift hörgüçlü deve türünün M.Ö. III. bin yılda evcilleştirildiğini göstermektedir. Devenin evcilleştirilmesi sosyal ve ticari hayatın gelişimine büyük katkı sağlamıştır. Nitekim devenin ulaşım ve taşıma aracı olarak kullanılması ile ticaretin uzun mesafelerde yapılması kolaylaşmış ve orduların ikmal işleri hız kazanmıştır. Özellikle develerin çöl koşullarına dayanıklı olmaları, daha fazla yük taşıyabilmeleri, uzun mesafeli yolculukların vazgeçilmez bir unsuru olmalarını sağlamıştır.

Transport Means of Distant Lands in Ancient Times: Camel

Archaeological remains and cuneiform documents, as the primary sources of ancient history, show that camel was first domesticated for its meat and milk but then used as a draught and mount animal. Yet, these remains and documents also indicate that camel was among the animals ranking lowest in terms of domestication order. Historical records show that bacterian camel was domesticated around 3rd millennium B.C. Its domestication contributed to the development of social and business life because its use in transportation enabled the increase of trade across long distances and replenishing of army supplies was accelerated. Because of their endurance against desert conditions, capability of carrying more loads, camels became an essential part of the long distance journeys.

PDF

___

Akkuş Mutlu, S. (2017). Asur ve Urartu Devleti’nin Manna ülkesi üzerindeki hâkimiyet politikası. Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, Cilt 4, Sayı 11, s.225 – 239.

Baskıcı, M. (1998). Evcilleştirme tarihine kısa bir bakış. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C. 53, S. 1, s. 73-94.

Bulliet, R. W. (1990) The camel and wheel. Colombia University Press, New York.

Byrne, R. (2003). Early Assyrian contacts with Arabs and the ımpact on Levantine vassal tribute. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, No. 331, s.11-25 CAD: The Assyrian Dictionary of the University of Chicago.

Chain, M. (1987). The kingdom of Armenia. Dorset, New York.

Crawford, H. E. W. (1973). Mesopotamia's ınvisible exports in the third millennium B.C.. World Archaeology, Vol. 5, No. 2, s. 232-241.

Çilingiroğlu, A. (1997). Urartu krallığı tarihi ve sanatı. Yaşar Eğitim ve Kültür Fakfı, İzmir.

Çoban, H. (2017). Eski çağda ilk evcil hayvanlar ve deve. Journal Of Social and Humanities Sciences Research, Vol. 4, s. 554-560.

Doğan, İ. B. (2008). Tarih öncesinde ticaret ve değiş tokuş. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.

Frankel, D. (1979). The ancient kingdom of Urartu. British Museum Publications, London.

Grayson, A. K. (1996). Assyrian rulers of the early first millennium BC II (858-745 B.C.), Vol.3 (The royal ınscriptions of Mesopotamia. Assyrian periods, Vol. 3=RIMA 3). University of Toronto Press, Canada.

Horowitz, W. (2014). Sweeter than camel’s milk, the camel in Sumerian, the bactrian camel in Genesis?. Bible Lands e- Review, S.3, s. 1-9.

Irwin, R. (2010), Camel. Reaktion Books, London.

Katz, H. (2008). The ship from Uluburun and the ship from Tyre: An international trade network in the ancient Near East. Zeitschrift des Deutschen Palästina-

Vereins (1953-), Bd. 124, H. 2, s. 128-142.

Kılıç, Y. (2011). Eskiçağda Kapadokya’da at yetiştiriciliği. 1. Uluslararası Nevşehir Tarih ve Kültür Sempozyumu, C. 8, Nevşehir Ü. Yayınları, s. 189- 199.

Körpe, R. (2016). Develerin Batı Anadolu’ya ilk gelişleri ve antik çağ ordularında deve kullanımı. I. Uluslararası Selçuk-Efes Devecilik Kültürü ve Deve Güreşleri Sempozyumu Bildiriler, C. 1, s. 3-29.

Lambert, W. G. (1960). The domesticated camel in the second millennium— evidence from Alalakh and Ugarit. Bulletin of the American Schools of Oriental Research, No. 160, s. 42-43.

Luckenbill, D. D. (1926). Ancient records of Assyria and Babiylonia, VOL. I (ARAB I). The University of Chicago Press, Chicago.

Melikishvili, G. A. (1960). Urartskie klinoobraznye nadpisi. (UKN), Moskova.

Mierop, M. V. D. (2006). Antik yakındoğu’nun tarihi İÖ. 3000-323. Çev. Sinem Gül, Dost Kitabevi, Ankara.

Ouajd, S. & Kamel, B. (2009). Physiological particularities of dromedary (Camelus dromedarius) and experimental ımplications. Scandinavian Journal of Laboratory Animal Science, 36, No: 1, Denmark, s. 19-29.

Pehlivan, S. (2013). Urartu krallığı ve dış politikası: I. Sarduri (M.Ö. 844-828), İşpuini (MÖ. 828-810) ve Menua (M.Ö. 810-785) dönemi. History Studies, Vol. 5, S. 5.

Potts, D. (1984). On salt and salt gathering in ancient Mesopotamia. Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol. 27, No. 3, s. 225-271.

Rosen, S. A. & Saidel, B. A. (2010). The camel and the tent: An exploration of technological change among early pastoralists. Journal of Near Eastern Studies, Vol. 69, No. 1, s. 63-77.

Salvini, M. (2006). Urartu tarihi ve kültürü. Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.

Searight, S. (2013). The Pursuit Of A Celestial Stone. Asian Affairs, 44:3, s. 401- 417.

Seland, E. H. (2011). The Persian gulf or the Red sea? Two axes in ancient Indian Ocean trade, where to go and why. World Archaeology, 43:3, s.398-409.

Sever, H. (1987). Asur tarihinin ana devreleri. A.Ü. DTCF Dergisi, (Cumhuriyetin 60. Yıldönümü Armağanı), s.421-428.

Starr, C. G. (2000). Antik çağda deniz gücü. Çev: Gürkan Ergin, Homer Kitabevi, İstanbul.

The Cambridge ancient history (CAH), Vol. I, Part 2. (2008). Cambridge Universty Press.

The Cambridge ancient history (CAH), Vol. II, Part 2. (2008). Cambridge Universty Press.

The Cambridge ancient history (CAH), Vol. III, Part 2. (2008). Cambridge Universty Press.

Uerpmann, M. (2001). Remarks on the animal economy of Tell Abraq (Emirates of Sharjah and Umm al-Qaywayn,UAE). Proceedings of the Seminar for

Arabian Studies, Vol. 31, Papers from the thirty-fourth meeting of the Seminar for Arabian Studies held in London, 20-22 July 2000, s. 227-233.

Wilson Don, E & Reeder Dee, A. M. (2005). Mammal species of the World: A taxonomic and geographic reference. Johns Hopkins University Press, USA.

Zeder, M. A. (2006). Archaeozoology in Southwest Asia: A status report based on the eighth meeting of the archaeozoology of Southwest Asia and Adjacent Areas working group 2006. Paléorient, Vol. 32, No. 1, s. 137-147.

Zeder, M. A. (2012). The domestication of animals. Journal of Anthropological Research, Vol. 68, No. 2, s. 161-190.