TÜRKİYE’DE SERBEST PİYASA EKONOMİ SONRASI TÜKETİCİLERİN İKTİSADİ DAVRANIŞLARI; EKONOMETRİK BİR ANALİZİ

Türkiye’de 24 Ocak 1980 istikrar kararlarıyla “serbest piyasa ekonomisi” modeline geçilmiştir. Asya ülkelerinde olduğu gibi ülkemizde de uzun yıllardır devam eden mikro ve makroekonomik sorunlar ile istikrar programının dayandığı yarı sabit kur politikasının yol açtığı problemler 1994, 2000 ve 2001 krizlerinin yaşanmasına neden olmuştur. Türkiye’nin yaşadığı 1998 ve 2007 ekonomik krizleri ise dünya piyasalarındaki olumsuzlukların etkisi ile ortaya çıkmıştır. Çalışmada, Türkiye’nin 2000 yılı sonrası yaşadığı krizlerde devletin izlediği ekonomik politikalar sonucu, hanehalkı tüketim harcamaları ve bunların alt kalemleri arasındaki ilişkileri, ekonomik modellerle analiz edilmiştir. Sonuç olarak Türkiye’deki tüketicilerin satınalma davranışları ile ekonomik kriz arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir.

The Relationship between Consumer Behaviors and Economic Crisis after Free Market Economy; An Economic Analysis

"Free market economy" was introduced in Turkey with stability decisions after 1980. As in the Asian counties, continuing micro and macro economic difficulties lasted for years and problems caused by semi-fixed exchange policy based on the stability program led to the 1994, 2000, and 2001 financial crisis. The economic crisis encountered in Turkey in 1988 and 2007 were caused by the negativity in world market. In this study, the relationship between household consumption expenditures and their sub-indices were analyzed with economic models to explore the crisis caused by the Turkish economic policies after 2000. As a result, there is a meaningful relationship between the economic crisis and purchasing behavior of consumers in Turkey.

PDF

___

Aktan, C., C. & Şen, H. (2002). Ekonomik kriz: Nedenler ve çözüm önerileri, Yeni Türkiye Dergisi, Cilt: II, Sayı: 42, Yıl: 7, Kasım-Aralık.

Attanasio, O., P. & Sze´kely, M. (2004). 1990’lı yıllarda Meksika’daki çalışanların ücret değişiklikleri ile tüketim arasındaki ilişki, Journal of Development Economics, Sayı: 73.

Barrell, R., Davis, P. & E., Pomerantz, O. (2006). Finansal krizlerin maliyeti, hane halkı gelir gider bilançosu ve tüketim, Journal of Financial Stability, Sayı: 2.

Beaton, K. (2009). Kredi darlığı ve tüketim harcamaları, Bank of Canada Working Paper 2009-25, http://dsp-psd.pwgsc.gc.ca/collection_2009 /banque-bank-canada/FB3-2-109-25E.pdf, 18.05.2018.

Bozkurt, H. (2007). Zaman serileri analizi, Bursa: Ekin Kitabevi.

Büyükakın, F., Cengiz, V., & Pehlivanoğlu, F. (2009).Türkiye’de finansal yenilik-tüketim harcamaları ilişkisi. 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu (, 18.05.2018).

Büyükkarabacak, B., & Valev, N. T. (2010). Hane halkı ve iş kredilerinin banka krizlerindeki rolü, Journal of Banking & Finance Sayı: 34.

Çağlayan, E., & Şak, N. (2009). OECD ülkelerinde satın alma gücü paritesi: Panel eş bütünleşme yaklaşımı, Marmara Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: XXVI, Sayı 1.

Chen, J.(2006). Hanehalkı zenginliği ile toplam tüketim arasındaki ilişkinin yeniden değerlendirilmesi: İsviçre yeni verilerine göre. Journal of Housing Economics, Sayı: 15.

Demir, F. (2004). Bir çöküş hikayesi: Türkiye’deki finansal serbestleşme ve politikalar, World Development, Cilt: 32, Sayı: 5.

Duca, J. V., Muelbauer, J. & Murphy, A. (2009). Finansal kriz ve tüketim, http://www.fmpm.ch/docs/13th/papers/B1d.pdf, 15.09.2018.

Eğilmez, M. (2009). Küresel finans krizi, İstanbul: Remzi Kitabevi

Feltenstein, A., Rochon, C. & Shamloo, M. (2010). Doğu Asya’da yüksek büyüme ve düşük tüketim: Finansal krizlerden kaçınarak yaşam standardını artırmak, Journal of Development Economics, Sayı: 91.

Hjelm, G. (2002). Parasal daralma ve genişleme dönemlerinde özel tüketim daralır mı yoksa genişler mi, Journal of Macroeconomics Sayı: 24.

Hooahang, K. (1988). Crisis confrontation international management: Consequances and coping actions, Management International Review, Cilt: 28, Sayı: 3.

Horioka, C. Y. (2006). Hane halkı tüketiminin Japon ekonomisinde kaybolan on yıldaki rolü, Japan and the World Economy, Sayı: 18.

Kansu, A. (2006). Döviz kuru sistemleri ve döviz krizleri, İstanbul: Güncel Yayıncılık.

Karras, G. (1996). Nakit sıkıntısı ile özel ve kamu harcamaları arasındaki ilişki, Journal of International Money and Finance, Cilt: 15, Sayı: 2.

Mody, A. & Ohnsorge, F. (2010). Kriz sonrası: Düşük tüketim, büyüme fakat daralan küresel dengesizlik, www.imf.org/external/pubs/ft/wp /2018 /wp 1011.pdf , 23-06-2018.

Odabaşı, Y. (2010). Küresel kriz ortamında tüketici davranışları, Müberra Babaoğul ve Arzu Şener, (Ed.), Tüketici Yazıları II, Hacettepe Üniversitesi, Tüketici-Pazar-Araştırma-Dayanışma, Test ve Eğitim Merkezi.

Ogawa, K. & Wan, J. (2007). Hane halkı borçlanması ve tüketim: Japon hane halkı mikro verilerine dayalı niceliksel bir analiz, Journal of Housing Economics, Sayı: 16.

Outhwaite, W. & Bottomore, T. B. (1995). The blackwell dictionary of twentieth-century social thought Oxford : Blackwell.

Phelps, N. L. (1986). Setting up a crisis recovery plan journal of business strategy, Spring 86, Cilt: 6, Sayı: 4.

Reinhart, C. M. & Végh, C., A. (1995). Nominal faiz oranları, tüketim patlaması ve güven eksikliği: Niceliksel bir örneklem, Journal of Development Economics, Cilt: 46, Sayı: 2.

Sarantis, N. & Stewart, C. (2003). Nakit sıkıntısı, ihtiyat amaçlı para tasarrufu ve tüketim: Uluslar arası bir karşılaştırma. Economic Modelling Sayı: 20.

Tüz, V. M. (1996). Kriz Döneminde işletme yönetimi, Bursa: Ekin Kitabevi Yayınları.