CUMHURİYET’İN İLK NÜFUS SAYIMI VERİLERİ IŞIĞINDA GİRESUN

Osmanlı Devleti’nin son dönemindeki savaşlar, Balkanlardan ve Kafkasyalardan Anadolu’ya göçler ve Milli Mücadele süreci Türkiye’nin demografik yapısını etkilemiştir. Cumhuriyetin kuruluşunun ardından Türkiye’nin demografik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla ilk defa 28 Ekim 1927’de İstatistik Umum Müdürlüğü tarafından genel nüfus sayımı gerçekleştirilmiştir. Oldukça ayrıntı bir şekilde yapılan bu sayımda nüfusun meslek, eğitim, uyruk, anadil, doğum yeri, yaş grupları, din ve mezhep yapıları gibi birçok husus ortaya çıkarılmıştır. Bu çalışmada 1927 nüfus sayımı sonuçları, Giresun ili özelinde incelenmiş ve Türkiye ortalamasıyla karşılaştırılmıştır. Böylece 1927 yılı itibariyle Giresun’un sosyal, kültürel ve ekonomik durumu hakkında sonuçlara varılmaya çalışılmıştır.

Giresun in the Light of the First Census Data of the Republic

The wars fought at the final period of the Ottoman Empire, the immigrations from the Balkans and the Caucasus to Anatolia and the National Struggle period affected Turkey’s demographic structure. In order to determine the demographics of Turkey after the establishment of the Republic, a general population census was carried out for the first time on 28 October 1927 by the General Directorate of Statistics. In this detailed census, many topics such as occupation, education, nationality, mother tongue, place of birth, age groups, religion and sect data of the population were revealed. The present study examined the results of the 1927 census for the province of Giresun and compared them to the national averages. Thus, an effort was made to make conclusions about Giresun’s social, cultural and economic status in 1927.

PDF

___

Akay, T. (2013). XIX. yüzyılda Kafkasya’dan Osmanlı Devleti’ne yönelik göç hareketlerinde Sinop’un yeri. Türker Y. (Ed.), I. Uluslararası Karadeniz Kültür Kongresi Bildiri Kitabı, (ss. 3-13), Karabük Üniversitesi Yayınları.
Balcı, S. (2009). Lozan mübâdillerinin Giresun’a yerleştirilmeleri ve mübâdillerin karşılaştıkları sorunlar, İltar, G. (Ed.), Uluslararası Giresun ve Doğu Karadeniz Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildirileri, 2, (ss. 76-85), Ankara: Giresun Belediyesi Yayınları.
BCA, 30.10.0.0/24.134.7.
BCA, 30.10.0.0/25.145.24.
BCA, 51.0.0.0/2.6.26.
Bekdemir, Ü., Ertürk, M. & Güner, İ. (2000). Giresun’un tarihi coğrafyası. Doğu Coğrafya Dergisi, 6/4, 1-17.
Beyoğlu, S. (2007). Giresun’da Pontusçu faaliyetler ve Osman Ağa, başlangıcından günümüze Pontus sorunu, Editör: Veysel Usta, Trabzon: Serander Yayınları, 365-385.
BOA, EUM.5.şb/18.2.
Çakıcı, N. (2018). Cumhuriyet’in ilk yıllarında Trabzon’un nüfusuna dair bir değerlendirme. Karadeniz Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 4/6, 331-345.
Çakmak, F. (2009). Cumhuriyet’in ilk yıllarında nüfusu kayıt almaya yönelik girişimler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, VIII/18-19, 89- 115.
Dinç, G. (2007). Cumhuriyet’in ilk nüfus sayımına göre Antalya’nın demografik yapısı. İstanbul Üniversitesi Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları Dergisi, 12, 65-87.
Günay, S. (1980). Resmi devlet salnamesine göre (H. 1263-1334) Osmanlı İmparatorluğu’nun sınırlar itibariyle mülki taksimatı. Yayınlanmamış Doktora Ön Çalışması, Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü, Erzurum.
Güneş, M. (2014). Osmanlı dönemi nüfus sayımları ve bu sayımları içeren kayıtların tahlili, Akademik Bakış, 8/15, 221-240.
Karagöz, 26 Teşrinievvel 1927, Numara: 2046
Karaman, O. (1999). Giresun kazası (1850-1900). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Milliyet, 25 Teşrinievvel 1927, Numara: 611.
Milliyet, 29 Teşrinievvel, 1927, Numara: 614.
Resmi Ceride, 4 Ağustos 1926, Sayı: 438.
T.C. Devlet Salnamesi 1927-1928, Matbuat Müdüriyet-i Umumiyesi, No: 3.
Tamer, A., Çavlin Bozbeyoğlu, A. (2004). 1927 nüfus sayımının Türkiye’de ulus devlet inşasındaki yeri: Basında yansımalar. Nüfusbilim Dergisi, 26, 73-88.
Tekir, S. (2016). Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Anadolu ve Doğu Karadeniz Rus işgal bölgelerinden yapılan göçler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XVI, 32, 43-65.
Türkiye Cumhuriyet Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929). 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül I, Ankara: Hüsnütabiat Matbaası.
Türkiye Cumhuriyet Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929). 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül II, Ankara: Hüsnütabiat Matbaası.
Türkiye Cumhuriyet Başvekâlet İstatistik Umum Müdürlüğü, (1929). 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül III, Ankara: Hüsnütabiat Matbaası.
Ural, S. &Topçu, İ. (2017). İkinci Dünya Savaşı yıllarında Kars’ın nüfusu. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 385-416.
Ural, S. & Arslan, N. (2016). Atatürk dönemi Iğdır’da nüfus sayımları (1923-1938). Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 503-529.
Uygun, S. (2015). Acente-konsolos (Mesajeri Maritim kumpanyası acentesi ve Fransız viskonsolosu) raporlarına göre Giresun limanı (1880-1909). Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 5/12, 364-394.
Vakit, 27 Teşrinievvel 1927, Sayı: 3523.
Vakit, 29 Teşrinievvel 1927, Sayı: 3524.
Yeni Kalem, 27 Teşrinievvel 1927, Sayı: 4.
Yıldırım, S. (2012). Balkan savaşları ve sonrasındaki göçlerin Türkiye nüfusuna etkileri. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 8/16, 75-92.
Yılmaz H. (2010). Arşiv belgeleri ışığında Pontus meselesi. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi.
Yılmaz, M. (2016). Türkiye Cumhuriyeti devlet salnâmesi 1925-1926’da Giresun vilayeti. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 8/15, 33-53.