İmam Matüridi’nin Te’vîlâtü’l Kur’ân İsimli Özelinde Bazı Kelami Problemlere Bakışı

Dokuzuncu yüzyıl İslam âlimlerinden olan Mâtürîdî’nin Ehli sünnet inancını ortaya koyduğu eserlerinden biri olan Te’vilâtü’l Kur’ân isimli çalışması bir çok ilmi alanda bilgi sunmaktadır. Ebû Mansûr Mâtürîdî, bu eserde kelam ilminin özellikle kelam ekolleri tarafından tartışılan konularına temas etmektedir. Mâtürîdî, kelami konuları işlerken, sadece konuyla alakalı olarak kendi görüşlerini sunmakla kalmamakta, o konu hakkında farklı ekollerin görüşlerine de ayrıntılı olarak temas etmektedir. Kullandığı nakli ve akli delillerle muhalif görüşü çürütmeye çalışmakta ve nihayetinde kendi tespitini isabetli görüş olarak sunmaktadır. Onun büyük günah meselesi, hidâyet ve dalâlet, ahirette Allah’ın görülmesi, kalplerin mühürlenmesi, cennet ve cehennemin ebediliği, aslah fikrinin reddi, imanda istisna gibi kelam ilminin tartışmalı konularında bu metodu takip ettiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Kur’an, Hidâyet, Dalâlet, Ahiret, Te’vil

Some Views of The Imam Maturidi Related With Theological Subjects as Manifested in His Work “Te’vilatu’l Qur’an”

“Te'vilâtü'l Qur'an” which is one of the works of Islamic scholars of the 9th century, Mâturidî, who shows the belief in the People of Sunnah in this work, gives information in many scientific fields. In this work, Abu Mansur Mâtudii touches on the topics discussed by the kalam ( theological ) scholars, especially. Mâtulidi does not only present his own views on theological subjects, but relate to the subject in detail, and touches the views of the different schools of theological thoughts on that subject. He endeavours to refute the dissenting opinion with the use of conveyance and mental evidence, and ultimately presents his own findings as accurate views. It seems that he followed this method in his controversial issues related with great sins, mischief and malaise, the appearance of God in the Hereafter, the sealing of the hearts, the eternal heaven and hell, the rejection of the idea of aslah, the exception of iman.

Keywords:

Qur'an, Hidâyet, Dalâlet, Hereafter, Te'vil,

PDF

___

Bağdadi, Abdülkahir, el-Fark beyne’l-fırak, Dârü’l-Marife, Beyrut 1987.
Dırâr, İbni Amr, Kitabût-Tahris, Litera Yayınları, İstanbul 2014.
Ebû Hanife, İmam Âzam, el-Fıkhü’l-ekber, Çınar Yayınları, İstanbul 2012.
Eş’ari, Ebû Hasan, el-İbâne an usûli’d-diyâne, Medine h. 1410.
Eş’ari, Ebû Hasan, Makalatü’l-İslâmiyyin ve ihtilafü’l-musallin, Mektebetü’n-Nehda, Kahire 1979.
Gazzali, Ebû Hamid, İhyau ulûmi’d-din, Dârüs Selam, Kahire 2003.
Hayyat, Ebu Hüseyn, Kitabü’l-İntisar, Matbaatü’l-Katolikiyye, Beyrut 1957.
İbn Rüşd, Ahmed bin Muhammed, el-Keşfan Minhaci'l-Edille, İstanbul 1985.
İbn Rüşd, Ahmed bin Muhammed, Faslu’l-Makal, Dergâh Yayınları, İstanbul 2012.
Kadı Abdülcebbar, el Muhtasar fi usuli’d-din, İz Yayınları, İstanbul 2007.
Kadı Abdülcebbar, Şerhü’l usuli’l-hamse, Mektebetü’l Vehbe, Kahire ts.
Kevseri, Ali Zahid, el-Akide ve ilmü’l-kelam, Dârü’l Kütübü’l İlmiyye, Beyrut 2004.
Mâturîdî, Ebû Mansûr, Kitâbü’t-Tevhid, Mektebetü’l İrşad, Beyrut 2010.
Mâtürîdî, Ebû Mânsûr, Te’vilâtü’l Kur’ân, Ensar Yayınları, İstanbul 2015.
Nesefi, Ebü’l-Muin, Bahrü’l-kelam fi akaid-i ehli’l-İslâm, Matbaatu Maşriki’l İrfan, Konya h. 1327.
Nesefi, Ömer, Metni hakaiki Akaidi’l-İmâm en-Nesefi, Sahafiye-i Osmaniyye, İstanbul h. 1293.
Öğük, Emine, Mâtüridi’nin Düşünce Sisteminde Şer Hikmet İlişkisi, (Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2007, s. 74.
Özen, Şükrü, “Mâtürîdî”, TDV, İstanbul 2003, XXVIII/146-151.
Öztürk, Yener, Kur’an’da Kalp ve Mühürlenmesi, Işık Yayınları, İstanbul 2003.
Sâbûnî, Nureddin, Mâtürîdîyye Akaidi, Marmara Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, İstanbul 2012.
Seyfeddin, Amidi, Ebkarü’l-efkar fi usuli’d-din, Dârü’l Kütübü’l İlmiyye, Beyrut h. 1424.
Şehristânî, Ebü’l Feth Abdülkerim, Milel ve Nihal, Litera Yayınları, İstanbul 2011.
Şehristânî, Ebü’l Feth Abdülkerim, Milel ve Nihal, Litera Yayınları, İstanbul 2011.
Teftazani, Sadeddin, Şerhu’l-Akâid, Dergâh Yayınları, İstanbul 2010.
Yeprem, M. Saim, Mâturîdî'nin Akide Risalesi ve Şerhi, İstanbul 1989.
Yusuf Şevki Yavuz, “Dalâlet”, DİA, İstanbul 1993, X/427-428.
Yusuf Şevki Yavuz, “Hidayet”, DİA, İstanbul 1998, XVII/473-477.