Sultan Mahmud'un vefatına kadar Gazneli-Karahanlı İlişkisi

Horasan ve Mâverâünnehr bölgelerinde müstakil hanedan devletlerinin ortayaçıkmaya başlaması Abbâsîler dönemine rastlamaktadır. Gazneli ve KarahanlıDevletleri de söz konusu dönemde tarih sahnesinde en etkin bir biçimde rol alanilk Türk İslam devletlerindendir. Bu iki devletin arasında ilişkilerin en yoğun biçimde yaşandığı devre Sultan Mahmud-İlig Nasr dönemlerine denk gelmekteolup münasebetler konjoktürel süreçlere göre şekillenmektedir. İlig Nasrın Horasanı istila etme teşebbüslerinin başarısızlıkla sonuçlanması, Sultan Mahmudun, Karahanlıların iç siyasetinde söz sahibi olmasına yol açmıştır.

Ghaznawids-Qarakhanids relations to the Death of Sultan Mahmud Mohammad Qasim İBADİ

The begining of emerging independent dynasty states in the regions of Khurasan and Mawaraunnehr coincides with the Abbasids period. The Ghaznavids andthe Qarakhanids are among the first Turkish Islamic states which had most effective role in the history of the period. The most extensively experiencing relations time between the two states has come to coincide with the periods of SultanMahmud-İlig Nasr, the relations are shapped by cyclical processes. The failure ofattempts to invade Khurasan by Ilig Nasr has caused Sultan Mahmud to be arbiter in the domestic poilitics of Qarakhanids.

___

  • » BARTHOLD, V. V., Moğol İstilasına Kadar Türkistan, haz. Hakkı Dursun Yıldız, İstanbul, 1981.
  • » EKBER, N., Necef, Karahanlılar, Selenge Yay., İstanbul, 2005.
  • » BENÂKİTÎ, Fahreddîn Ebû Süleyman (v. 730/1333), Târîh-i Benâkitî, nşr., Cafer Şuâr, Tahran, 1999.
  • » BEYHAKÎ, Ebü’l-Fazl Muhammed b. Hüseyn (v.470/1077), Târîh-i Beyhakî, tsh. Azizullah Alizâde, Tahran, 2008.
  • » BIRAN, Michal, “Ilak Khands”, Encyclopadia Iranica, New York, 2004, XII, 621-628.
  • » BOSWORTH, Clifford Edmund, The Ghaznavides, çev. Hasan Anuvşa, Müessese-yi İntişârât-ı Kebîr, Yay., 5. Baskı, Tahran, 1385/2006.
  • » CÛRFADEKÂNÎ, Ebü’l-Eşref Nâsıh b. Zafer (v. VII/XIII. YY), Tercüme-yi Târîh-i Yemînî, Ed. Cafer Şu’âr, Bingâh Yay., Tahran, 1340.
  • » CÛZCÂNÎ, Ebû Amr Minhâcüddîn Osman (v. 664/1266'dan sonra), Tabakât-ı Nâsırî, nşr. Abdulhay Habibî, Encümen-i Târîh-i Afganistan Yay., 2. Baskı, Kabil, 1332/1953.
  • » FERRUH SİSTÂNÎ, Ali b. Culûg, Dîvân , nşr. M. Debîr Sâkî, Zevvâr Yay., Tahran, 1371/1992.
  • » FURÛZÂNÎ, Seyyid Ebü’l-Kasım, “Revâbit-i Gazneviyân ve Karahâniyân ”, Şiraz Üniversitesi Ulûm-i İctimâ-yi ve İnsânî Fakültesi Dergisi, Şiraz, 1375/1996, sayı:23, s, 111-144.
  • » ---------------------, Gazneviyân: ez Peydâyîş tâ Furûpâşî, Vezaret-i Ferheng Yay., Tahran, 2007.
  • » GERDÎZÎ, Ebû Saîd Abdulhay b. ed-Dehhâk b. Mahmud (v.453/1061), Zeynü’l-Ahbâr/Târîh-i Gerdîzî, nşr., Abdulhay Habîbî, Çaphâne-yi Armağan, Tahran, 1363/ 1984.
  • » HAMDULLAH EL-MÜSTEVFÎ, Ebû Bekr b. Ahmed b. Nasr (v. 740/1340), Târîh-i Güzîde , nşr. Abdülhüseyn Nevâî, 4. Baskı, Sipher Yay., Tahran, 1381/2002.
  • » HAMEVÎ, Yâkût b. Abdullah (v. 622/1225) Mucemü’l-Büldân, Dâru İhyâ, Beyrut, ts.
  • » HÂNDMÎR, Giyâseddîn (v.932/1652), Târîhu Habibi’s-Siyer fî Ahbârı Efrâdı Beşer, tsh. Debîr Sâkî, Tahran, 1974.
  • » HÂŞMÎ, Abbâs, Successors of Mahmûd of Ghazna in Political, Cultural, Administrative Perspective , Karachi, 1988.
  • » HİREVÎ, Cevâd, Târîh-i Samâniyân , Tahran, 2001.
  • » HUNKAN, Ömer Soner, Türk Hakanlığı, IQ Kültür Sanat Yayıncılık, İstanbul, 2007. HÜSEYNÎ, Muhammed b. Abdullah Nizâm, el-Urâde fî Hikâyeti’s-Selcûkiyye, haz. Karıl Rusmayim, Kahire, 1907.
  • » İBN FUNDUK, Ebü’l-Hasan Ali b. Zeyd Beyhakî (v. 565/1169), Târîh-i Beyhak, tsh. Ahmed Behmenyâr, yy.
  • » İBN HALDÛN, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed (v. 808/1406), Târîh-i İbn Haldûn , çev. A. Muhammed Âyetî, Püjühejgâh-i Ulûm-i İnsânî, Tahran, 1383/2004.
  • » İBN HALLİKÂN, Şemsüddîn Ahmed b. Ebî Bekr ( v. 681/1211), Vefeyâtü’l-Âyân, Dâru Sadr, Beyrut, 1977.
  • » İBNܒL-ESÎR, İzzüddîn Ebü’l-Hasan Ali b. Ebi’l-Kerem Muhammed b. Abdilvâhid eş-Şeybânî (v. 630/1233) , el-Kâmil fî’t-Târîh , Dâru Sâdır, Beyrut, 1386/1966.
  • » İBNܒL-İMÂD, Ebü’l-Fellâh Abdülhay el-Hanbelî, (v.1089/1679), Şezerâtü’z-Zeheb , Dârü’l- Fikir Yay., yy., ts.
  • » İSNEVÎ, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdürrahîm, (v.772/1370), Tabakâtu’ş-Şâfîiyye , Ed. Kemal Yusuf el-Hût, Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1987.
  • » MÎRHÂND, Seyyid Bürhâneddin Hâvendşâh (v. 903/1498), Ravzatü’s-Safâ , Hiyâm Yay., Tahran, 1339/1960.
  • » NARŞAHÎ, Ebû Bekr Muammed b. Câfer (v. 348/959), Târîhu Buhârâ , çev. Ebû Nasr Ahmed b. Muhammed b. Nasr Kubâvî, tlhs. Muhammed b. Züfer b. Ömer, tsh. Müderris Rıdâvî, Çaphâne-yi Saadet, yy, ts.
  • » -------------, Tarîhu Buhârâ , çev ve thk., Emin Abdülmecid Bedevî, vd. 3. Baskı, Dârü’l-Meârıf Yay., Kahire, 1993.
  • » NÂZIM, Muhammed, es-Sultân Mahmûd Hayâtuhû ve Asruhû , çev. Abdullah Sâlim, Beyrut, 2007.
  • » NİŞÂBÛRÎ, Hâce İmam Zâhireddîn (v.582/1187), Selcûknâme , Tahran, 1332.
  • » ÖZAYDIN, Abdülkerim, “Karahanlılar”, DİA, İstanbul, 2001, XXIV, 404-412.
  • » PRITSAK, Omelyan, “Karahanlılar”, İA, MEB Yay., VI, 251-273.
  • » RÂVENDÎ, Muhammed b. Ali (v.603/1207), Râhatü’s-Sudûr ve Âyetü’s-Sürûr, nşr., M. İkbal, Tahran, 1985.
  • » REŞÎDÜDDÎN, Ebü’l-Hayr Fazlullah el-Hemedânî, (v.718/1318), Câmiü’t-Tevârîh , nşr. Ahmet Ateş, Encümen-i Türk Yay., Ankara, 1960.
  • » SUBKÎ, Ebû Nasr Tâcüddîn Abdilvehhab b. Ali (v.771/1368), et-Tabakâtu’ş-Şâfîiyyeti’l- Kubrâ, thk. Muhammed Mahmud Muhammed Tanâhî vd., yy., ts.
  • » ŞEŞEN, Ramazan, İslâm Coğrafyacılarına Göre Türkler, Ankara, 1989.
  • » ŞEBÂNKÂREYÎ, Muhammed b. Muhammed, (v. 733/1232), Mecmau’l-Ensâb , tsh. Mîr Haşim Muhaddis, Müessese-yi İntişârât-i Emîr Kebîr Yay., Tahran, 1363/1984.
  • » UTBÎ, Ebû’n-Nasr Muhammed b. Abdülcebbâr el-Utbî (v. 426/1036), Târîhu Yemînî, Hattat Muhammed b. Seyyid Ahmed, Yusuf Ağa Kütüphanesi, No: 279.9.
  • » ZEHEBÎ, Şemsüddîn b. Ahmed b. Osman (v.748/1374), Siyeru ’lâmi’n-Nübelâ , thk. Beşşâr Evvâd vd., Müessesetü’r-Risâle Yay., Beyrut, 1985.