Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi'ye ait Segâh Ayîn-i Şerîfi'nin makâm ve geçki açısından tahlîli

XVII-XIII. asırda yaşamış büyük bestekâr ve şair Buhûrîzâde Mustafa Itrî Efendi, Türk mûsıkîsinin en büyük isimlerindendir. Sanat âbideleri olarak kabul edilenMevlevî Âyînlerine, Segâh makâmı ve ezgileriyle yaptığı katkı ise Türk mûsıkîsiiçin önemli bir araştırma ve inceleme konusudur. Makalemizde, kültür hazinemizin parçalarından Segâh Mevlevî Âyîn-i Şerîfinin makâm ve geçki açısından tahlili yapılmıştır. Âyînin notası, Rauf Yektâ Bey, Zekâîzâde Hâfız Ahmed Irsoy, Ali Rifat Çağatay, Dr. Suphi Ezgi ve Mesut Cemil Bey'in görev aldıkları Konservatuar Tasnif veTesbit Heyeti tarafından 1934-1939 yılları arasında 13 fasikül olarak yayımlananMevlevî Âyînleri neşriyatından alınmış ve bilgisayar ortamında yazılmıştır.Makâm tespitinde ezgiler cümle cümle görülmeye çalışılmış ve isimlendirilirken kendi dönemin makâm anlayışına göre hareket edilmiştir. Makâm tespitindeve ezgi tarifinde belli bir nazariyat anlayışı esas alınmamıştır. Tespit edilenmakâmlar için farklı tariflerle veya bestelerde farklı seyirlerle karşılaşıldığında;makâmlar nevîlere ayrılmış ve birinci/ikinci nevî Neva, ikinci nevî Sünbüle gibiadlar verilmiştir. Bu konu hakkında bilgiler ve geçkilerde kullanılan makâmlarıntarifleri ilgili bölümlerin altında verilmiştir. Makam tespitinde, kolaylık olması açısından selâmlar, cümle kuruluşları ve geçkiler göz önüne alınarak; 1A (birinciselâmın A bölümü), 2B (ikinci selâmın B bölümü) gibi bölümlere ayrılmıştır.

The Analysis terms of makam and Gecki Buhurizade Mustafa Itri Efendi s Segah Ayin-i Sherif

Buhûrîzâde Mustafa Itri Efendi great composer and poet who lived XVII-XVIIIcenturies, is one of the biggest names in Turkish music. His contribution to TheMevlevi Ayinleri that is accepted as monuments of music art, is an important is- sue for the Turkish music. In this article, the Segâh Mevlevî Âyîn-i Şerîfi that cul- tural treasure pieces was made analysis in terms of makam and geçki.Note the âyin Rauf Yektâ Bey, Zekâîzâde Hâfız Ahmed Irsoy, Ali Rif at Çağatay,Dr. Suphi Ezgi and Mesut Cemil Bey were involved in Konservatuar Tasnif veTesbit Heyeti between 1934-1939 by the Board of Classification and Detectionof the Month Publication on the Mevlevi has been published in 13 fascicles writ-ten and computerized.Seeing the determination of makam melodies sentence by sentence hasbeen studied and entitle act according to their own understanding of macaqueperiod. A certain understanding of music theory based on the description of thedetermination of macaque and intonation were excluded. Makams have identified the different compositions, different patterns, recipes or encountered; makams, Type separated given names such as and first / second type Neva, thesecond type Sünbüle. Information about this can be found under the relevantpassages and passages used in the makams of the recipes. Makam in determining for the convenience of a sentence taking into account institutions and selam is divided into sections such as; 1A (first selam Part A), 2B (second selamPart B).

PDF

___

» AKSU, Fatma Âdile, Abdülbâkî Nâsır Dede ve Tedkîk u Tahkîk , Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, MÜSBE, İstanbul 1988
» AREL, Hüseyin Sâdeddin, Türk Mûsıkîsı Nazariyatı Dersleri, Haz: Onur Akdoğu, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1993
» CEVHER, M. Hakan, Rehber-i Mûsıkî, Tanbûrî Cemil Bey, EÜDTMK Yayınları, No:9, İzmir 1993
» ÇAKIR, Ahmet, Alişâh B. Hacı Büke (?-1500)nin Mukaddimetül-Usul Adlı Eseri, Basılmamış Doktora Tezi, MÜSBE, İstanbul 1999
» ÇELİK, Binnaz Başar, Hızır bin Abdullâhın Kitâbül-edvârı ve Makâmların İncelenmesi, Basılmamış Doktora Tezi, MÜSBE, İstanbul 2001
» DALOĞLU, Yavuz, Yazarı Bilinmeyen Bir Mûsıkî Risâlesinden Alınan Perdeler ve Makâmlar, Basılmamış Doktora Tezi, DEÜSBE, İzmir 1993
» EZGİ, Suphi, Nazari ve Ameli Türk Musikisi, c. 1, Milli Mecmua Matbaası, İstanbul 1933
» İstanbul Konservatuarı Neşriyatı, Mevlevî Âyînleri VI-XVIII. , Feniks Mat. Haşim Mat. Marifet Bas. , Halk Bas. , İstanbul 1934-1939
» İstanbul Konservatuarı Neşriyatı, Türk Mûsıkîsi Klasiklerinden Hâfız M. Zekâî Dede Efendi Külliyâtı, c. 1, Alkaya Mat. , İstanbul 1940
» HATİPOĞLU, Emrah, Mevlevî Âyinleri, Makamlar ve Geçkiler, Konya Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları, İstanbul, 2011
» KARADENİZ, M. Ekrem, Türk Mûsıkîsinin Nazariye ve Esasları, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 1965
» ORANSAY, Gültekin, Kâzım Uz, Mûsıki Istılâhatı, Yeni Basım, Küğ Yayını, Ankara 1964
» POPESCU-JUDETZ, Eugenia, Tanbûrî Küçük Artin , Pan Yayıncılık, İstanbul 2002
» SEZİKLİ, Ubeydullah, Abdülkâdir Merâgî ve Câmiül-Elhanı, Basılmamış Doktora Tezi, MÜSBE, İstanbul 2007
» TEKİN, Abdülkâdir, Hızır Ağanın Musiki Risalesi İsimli Yazma Eserinin Transkripsiyonu ve Dönemin Edvarları ile Mukayesesi, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, DEÜSBE, İzmir 2003
» TEKİN, Hakkı, Lâdikli Mehmet Çelebi ve er-Risâletül- Fethiyyesi, Basılmamış Doktora Tezi, NÜSBE, Niğde 1999
» TIRIŞKAN, Ahmet Gürsel, Haşim Beyin Edvârı, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İTÜSBE, İstanbul 2000
» TURA, Yalçın, Kantemiroğlu Kitâbu İlmil-Mûsıkî alâ vechil-Hurûfat, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2001
» TURA, Yalçın, Nâsır Abdülbâkî Dede, Tedkîk ü Tahkîk, İnceleme ve Gerçeği Araştırma, Pan Yayıncılık, İstanbul 2006
» USLU, Recep, Fatih Sultan Mehmed Döneminde Mûsıki ve Mecmûa-i Güfte , İstanbul Fetih Cemiyeti, İstanbul 2007
» WRIGHT, Owen, Demetrius Cantemir The Collection of Notations, School of Oriental and African Studies University, London 1992
» YEKTÂ, Rauf, Türk Mûsıkîsi, Fr. Çev. Orhan Nasuhioğlu, Pan Yayıncılık, İstanbul 1986.