Muhasebe Çalışanlarında Mesleki Yabancılaşma Düzeyinin Belirlenmesi: İzmir İlinde Bir Araştırma

Amaç – Mesleki yabancılaşma kavramı, bireyin çalıştığı ortamdan ve yaptığı işten uzaklaşması olarak tanımlanabilir. Yapılan birçok araştırma, hizmet sektöründe yabancılaşma olgusuyla daha sıklıkla karşılaşıldığı ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın amacı, hizmet sektörü kapsamında yer alan muhasebe sektörü çalışanlarında mesleki yabancılaşma düzeyi ile yabancılaşmanın demografik faktörler ve alışkanlıklarla olan ilişkisinin belirlenmesidir. Yöntem – Bu araştırmada birinci elden veri toplama yöntemlerinden biri olan anket yöntemi ile veriler toplanmıştır. İzmir ilinde muhasebe sektöründe çalışan 468 birey ile yüz yüze ve internet ortamında anket yapılmıştır. SPSS 18.0 paket programı kullanılarak gerçekleştirilen bu çalışmada hipotezler 0,05 anlamlılık seviyesinde test edilmiştir. Hipotezler, normal dağılım göstermeyen verilere uygulanan Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H testleri ile test edilmiştir. Sonuçların yorumlanması aşamasında Frekans ve Crostabb analizlerinden faydalanılmıştır. Bulgular – Çalışma bulgularına göre, muhasebe çalışanlarının %60,2’sinde yüksek düzeyde yabancılaşma olgusuyla karşılaşılmıştır. Hipotez testleri sonucunda muhasebe sektörü çalışanlarının cinsiyetleri, aynı kurumdaki çalışma süreleri, spor yapma, beslenme, sigara içme ve hobilere zaman ayırma alışkanları ile mesleki yabancılaşma düzeyleri arasında anlamlı farklılık bulunmuştur. Kadın çalışanlarda mesleki yabancılaşma düzeyi erkek çalışanlara göre daha yüksek çıkmıştır. Aynı kurumda çalışılan süre arttıkça yabancılaşma düzeyinin arttığı sonucuna varılmıştır. Tartışma – Elde edilen bulgular yabancılaşan bireylerde sigara içme eğiliminin arttığı kanısını doğrulamıştır. Düzenli beslenme, spor ve hobilere zaman ayırma alışkanlığı olan bireylerde mesleki yabancılaşma düzeyinin daha düşük olduğu görülmüştür.

Determination of Professional Alienation Level in Accounting Employees: A Research in Izmir Province

Purpose – The concept of work alienation can be simply defined as individuals’ estrangement from their environments and works. Many researches demonstrated that alienation concept has been mostly seen in service industry than any other industries. The aim of this study is to determine the level of alienation of accounting sector employees and also determine the correlation of their alienation with the demographic factors and habits. Design/methodology/approach – For this purpose, 468 accounting employees that work in the province of Izmir have been surveyed on face-to-face and internet environment. This study has been performed using SPSS 18.0 package program and hypotheses have been tested by significance level of 0.05. Hypotheses have been tested by using Mann-Whitney U ve Kruskal Wallis H tests which are used to analyze non-parametric data sets. In the interpretation stage of the results, frequency and Crosstab analysis have been used. Findings – According to study findings, 60,2% of bank employees have high level of work alienation. Hypothesis test results show that, there are significant differences between the level of alienation and gender, working time in the same company, doing sports, feeding regularly and sparing time for hobbies of accounting sector employees. Work alienation levels are higher in female workers than male workers. The more time working in the same company, the more people feel alienated. Discussion – The findings confirmed that, smoking tendency increases in alienated individuals. It has found that, individuals who do sports, are fed regularly and spare time for hobbies have lower level of work alienation.

PDF

___

Aiken, M., Hage, J. (1966). Organizational Alienation: A Comparative Analysis, American Sociological Review, 31 (4), 497-507.
Aldemir, C., Ataol, A., Budak, G. (2001). İnsan Kaynakları Yönetimi, IV. Baskı, Barış Yayınları, İzmir, Fakülteler Kitabevi.
Atan, A. (2011). Sağlık Sektöründe Yabancılaşma, (Yüksek Lisans Projesi), Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ay, M., Avşaroğlu, S. (2010). Muhasebe Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik, İs Doyumu ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7 (1), 1170-1189.
Başaran, İ.E. (1998). Örgütsel Davranış, Ankara, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları.
Boerner, S. (1998). Work Alienation and Continious Improvement the Effects of Leadership Style, Technical University of Berlin, Germany.
Celep, B. (2008). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşi Yabancılaşması (Kocaeli Örneği), (Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çetin, C., Özdemirci A., Kartaltepe ,N. (2009). Is Alienation Only a Problem For The Blue Collar Workers? A Research on the Alienation of the White Collar Workers in the Age of Information and in the Banking Sector, The Journal of Financial Researches and Studies, 1 (1).
Develioğlu, K., Tekin, Ö.A. (2012). Otel Çalışanlarının Yabancılaşma Düzeyinin Demografik Özellikler Kapsamında İncelenmesi, Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(3), 121-128.
Doğan, S., Uğurlu, CT., Karahan, E., Kaya, H. (2013). Okulda Yabancılaşma ve Bağlanma Davranışlarının Nedenleri Üzerine Nitel Bir Araştırma, V. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi, Çanakkale, 225-233.
Durkheim, E.(1994). Sosyolojik Metodun Kuralları ( Çeviren: E. Aytekin), İstanbul, Sosyal Yayınları.
Elma, C. (2003). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin İşe Yabancılaşması Ankara İli Örneği, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Erjem, Y. (2005). Eğitimde Yabancılaşma Olgusu ve Öğretmen: Lise öğretmenleri Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3 (4), 395-417.
Eryılmaz, A., Burgaz B. (2011). Özel ve Resmi Lise Öğretmenlerinin Örgütsel Yabancılaşma Düzeyleri, Eğitim ve Bilim Dergisi, 36 (161), 271-286.
Farahbod, F., Azadehdel M.R., Chegini M.G., Ashraf A.N. (2012). Work Alienation Historical Background Concepts, Reasons and Effects, J. Basic. Appl. Sci. Res., 2 (8), 8408-8415.
Fromm, E. (1992). Marx’ın İnsan Anlayışı (Çeviren: Kaan H. Ökten), İstanbul, Arıtan Yayınevi.
Kohn, M.L.(1976). Occupational Structure and Alienation, American Journal of Sociology, 82(1), 111- 130.
Kongar, E. (1979). Toplumsal Değişim Kuramları ve Türkiye Gerçeği, Ankara, Bilgi Yayınevi.
Miller, G.A.(1967). Professionls in Bureaucracy: Alienation Among Industrial Scientists and Engineers, American Sociological Review, 32 (5), 755-768.
Naik, N. (1978). Study of Alienation Amongst Bank Employees, Indıan Journal of Social Work, 39(3), 247-257.
Nair, N. (2009). Developing A New Measure of Work Alienation J. Workplace Rights, Indian Institute of Management, 14(3), 293-309.
O’Donohue W. (2012). Work Engagement, Burn-out, and Alienation: Linking New and Old Concepts of Positive and Negative Work Experiences, Department of Employment Relations and Human Resources, Griffith University, Australia, BAM Annual Conference.
Oğuzlar, A. (2007), İstatistiksel Veri Analizi, Bursa, Ezgi Kitabevi.
Oruç, D. (2008). Kocaeli’ndeki Kamu Hastanelerinde Çalışan Hemşirelerde Yabancılaşma ve Etkileyen Faktörler, (Yüksek Lisans Tezi), Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Otrar, M., Halaçoğlu, B. (2011). Akademisyenlerde Mesleğe Yabancılaşma Ölçeği (AYÖ) Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Uluslararası Eğitim Bilimleri Kongresi, Bişkek/Kırgızistan, Türk –Kırgız Manas Üniversitesi.
Özler, N.D, Dirican, M. (2014). Örgütlerde Yabancılaşma ile Tükenmişlik Sendromu Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 39, 291-309.
Rangriz, H.,Pashootanizadeh, H. (2014). The Effects of Job Characteristics on Work Attitudes and Behaviors in State-owned and, Private Iranian Banks, Asian Journal of Research in Banking and Finance, 4 (11), 129-138.
Rodriguez, A. (2012). Change Management in The Banking Industry, Organizational Development Journal, 30 (3), 9-16.
Schulze, N. (1998). Yaşam Kalitesini Yükselten Temel Unsur Olarak İşin İnsancıllaştırılması, 6. Ergonomi Kongresi, 622, Ankara, MPM Yayınları.
Seeman, M. (1959). On The Meaning of AlienationAuthor(s), American Sociological Review, 24 (6), 783-791.
Seligman, B. (1965). On Work, Alienation, and Leisure, American Journal of Economics and Sociology, 24 (4), 337-360.
Sezer, Ö. (2001). Bireysel, Toplumsal ve Siyasal Boyutlarıyla Yabancılaşma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5, 23-42.
Şenturan, Ş. (2007). Mesleki Yabancılaşma: Kamu Bankalarında Yeniden Yapılandırma Sonucu Çeşitli Kurumlara Aktarılan Çalışanların Durumu, Kamu-İş Yayınları, 9 (1), 9-104.
Shepard, J.,M. (1971). Automation and Alienation : A Study of Office and Factory Workers, Cambrige, Mass:MIT Press, 105.
Şimşek, H., Balay, R., Şimşek A.S. (2012). İlköğretim Sınıf Öğretmenlerinde Mesleki Yabancılaşma, Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 53-72.
Tolan, B. (1996). Toplum Bilimlerine Giriş, Ankara, Murat&.Adım Yayıncılık.
Tummers, L., Dulk L. (2013). The Effects of Work Alienation on Organizational Commitment, Work Effort and Work-to-Family Enrichment, Journal of Nursing Management Accepted Manuscript.
Tummers, L., Dulk L. (2012). Meaningful work for a meaningful life? Work alienation and its effects in the work and the family context, Abstract for IRSPM 2012 Panel: HRM in Volatile Times: the paradoxical challenges facing Human Resources in Public Service Organisations (PSOs) Chairs: Rona S. Beattie, Jennifer Waterhouse, Linda Colley .
Turan, M., Parsak, G. (2011). Yabancılaşma ve İş Tatmini İlişkisi: Bir Devlet Üniversitesi İdari Personeli Üzerine Araştırma, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Entitüsü Dergisi, 20(2), 1-20.
Ural, A., Kılıç, İ. (2006). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi, 2.Baskı, Ankara, Detay Yayıncılık.
Usul, H. (2007). Davranışsal Muhasebe, Ankara, Asil Yayınları.
Usul, H. (2013). Muhasebe Meslek Mensuplarında Yabancılaşma Düzeyi ve Bu Düzeyin Sigara ve Alkol Gibi Alışkanlıkların Oluşumuna Etkisi ,Bap Proje No: 2690 – M- 10., Isparta, Süleyman Demirel Üniversitesi.
Usul, H., Korkmaz, S.Ş., Ömürbek, V. (2014), Muhasebe Meslek Mensuplarında Yabancılaşma Düzeyi ve Bir Araştırma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 147-165.
Usul, H., Atan A.(2014). Sağlık Sektöründe Yabancılaşma Düzeyi, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 16 (26): 1-10.
Uysaler, A. (2010). Örgütsel Yabancılaşmanın Örgütsel Bağımlılık, İş Tatmini ve İşten Ayrılma Eğilimi İle Bağlantısı ve Yabancılaşma Yönetimi, (Yüksek Lisans Tezi), Gebze İleri Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
Yalkın, K.Y. (1995). Genel Muhasebe, Genişletilmiş 9. Baskı, Ankara, Turhan Kitabevi.
Yang, M.S., Yang, M.J., Kawachi, I.(2001). Work Experience and Drinking Behavior: Alienation, Occupational Status, Workplace Drinking Subculture and Problem Drinking, Public Health, 115, 265-271.
Yıldırım, O., Tektüfekçi, F., Çukacı, Y.C. (2004). Modern Toplum Hastalığı: Stres ve Muhasebe Meslek Elemanı Üzerindeki Etkisi, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 9 (2), 1-20.
Yıldız, S., Şaylıkay, M. (2014). The Effect of Organisational Sinizm on Alienation, Procedia- Social and Behavioral Sciences, 109, 622-627.