İç Kontrol Sisteminde Satın Alma ve Ödeme Faaliyetlerine Yönelik Riskler ve Alınabilecek Önlemler

Küresel düzeyde yaşanan muhasebe ve denetim skandalları işletmelerin finansal tablolar üzerindeki doğruluk ve dürüstlük iddiasında önemli şüpheler oluşturmuştur. Kurumsal yönetim bağlamında işletme yöneticilerinin iç kontrol sistemlerini tasarlamaları ve etkin bir şekilde işleyişini sağlamaları hem faaliyetlerin etkinliği ve verimliliğini artırmakta hem de finansal raporların güvenirlik düzeyini yükseltmektedir. İç kontrol sistemi, döngü yaklaşımı çerçevesinde ele alındığında satın alma ve ödeme faaliyet döngüsünde hata ve hileler çokça görülebilmektedir. Bu çalışmada satın alma ve ödeme döngüsündeki riskler, riske karşılık alınabilecek önlemler ile hata ve hileye ilişkin politika ve prosedürlerin belirlenmesi ele alınmıştır.

Risks and Measures of Purchasing and Payment Activities in Internal Control System

The accounting and auditing scandals seen in global scale have created significant scepticisms about accuracy and honesty claim on the financial reports of business managements. The fact that business administrators design internal control systems with respect to institutional management and make it to operate efficiently both increases the efficiency and productivity of activities and raises the reliability level of financial reports. When internal control system is handled within the frame of cycle approach, faults and frauds are mostly seen in the purchase and payment cycle. In this study, the determination of the risks in purchase and payment cycle, of the precautions to be taken for the risk and of the politics and procedures regarding fault and fraud have been tackled.

PDF

___

ACFE, (2010). Report to the Nations on Occupational Fraud and Abuse.
ACFE, (2014). Report to the Nations on Occupational Fraud and Abuse.
Akbulut, E., (2012). "İşletmelerde İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin İncelenmesi ve Trakya Bölgesindeki Ayçiçek Yağı Sektöründe Bir Araştırma", Electronic Journal of Vocational Colleges, 174-187.
Aksoy, T., (2007). Basel II ve İç Kontrol, Ankara SMMM Odası Yayın No 53, Ankara.
Akyel, R., (2010). "Günümüzde İç Kontrol Anlayışı ve Türkiye'ye Yansıması", Amme İdaresi Dergisi, Cilt 43, Sayı 4, 167-191.
Albrecht P.S., Albrecht C.C., Albrecht C.O., (2006). Fraud Examination, Thomson, Canada.
Atmaca, M., (2012). "Muhasebe Skandallarının Önlenmesinde İç Kontrol Sisteminin Etkinleştirilmesi", Afyon Kocatepe Üniv. İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 14, Sayı 1, 191- 205.
Bozkurt, N., (2006). Muhasebe Denetimi, Alfa Yayınevi, İstanbul.
Bozkurt, N., (2009). İşletmelerin Kara Deliği Hile, Alfa Yayınevi, İstanbul.
Bragg S. M., (2007a). Accounting Policies and Procedures Manuel, John Wiley & Sons, New Jersey.
Bragg, S. M., (2007b). Accounting Best Practices, John Wiley & Sons, New Jersey.
Bragg S. M., (2009). Accounting Control, John Wiley & Sons, New Jersey.
Ceran, Y., Bezirci, M., (2011). "Stok Hesaplarının Denetiminde İç Kontrol Sistemi ve İç Denetimin Önemi", Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, Sayı 22, 507- 535.
Ceyhan, İ. F., Apan, M., (2014). "COSO İç Kontrol Modeli'nin Yapısal Eşitlik Modeli ile İncelenmesi: Bir Hastane Uygulaması", Mehmet Akif Ersoy Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 6, Sayı 10, 179-198.
Dabbağolu, K., (2009). "İç Kontrol Sistemi", Journal of Qafqaz University, Sayı 26, 109-115.
Demirbaş, M., (2005). "İç Kontrol ve İç Denetim Faaliyetlerinin Kapsamında Meydana Gelen Değişimler", İstanbul Ticaret Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl 4, Sayı 7, 167-188.
Demirbaş, M., (2008). "Public Company Accounting Oversight Board'a Göre İç Kontrol Birimlerinin Faaliyetlerinde Yönetimin Sorumlulukları ve Denetçi Raporları, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 2008/4, 37-66.
Ellram L. M., Siferd S. P., (1993). Purchasing: The Cornerstone of The Total Cost of Ownership Concept, Journal of Business Logistics, Vol. 14, No. 1, 163-184.
Erol, M., (2008). "İşletmelerde Yaşanan Yolsuzluklara Karşı Denetimden Beklentiler", Süleyman Demirel Ü. İİBF Dergisi, Cilt 13, Sayı 1, 229-237.
Göçen, C. A., (2010). "Kurumsal Yönetim, İç Kontrol ve Bağımsız Denetim: Parmalat Vakası", Mali Çözüm, Sayı 97, 107-129.
Gönen, S., (2009). "İç Kontrol Sisteminin Unsurlarından Kontrol Ortamının İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 2009/1, 189-217
Güner, M. F., (2009). "Kamu İdarelerinin Etkin Yönetiminde İç Kontrol Uygulamalarının Rolü", Maliye Dergisi, Sayı 157, 183-195.
Güner, M. F., (2010). "Kontrol Ortamının Değerlendirilmesi: Bir Kamu İdaresinde Uygulama", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 46, 189-198.
Güredin, E., (2007). Denetim ve Güvence Hizmetleri, Arıkan Yayınevi, İstanbul.
Hermanson D. D., Smith J. L., Stephens N. M., (2012). "How Effective are Organizations' Internal Controls? Insights into Spesific Internal Control Elements", Current Issues in Auditing, Vol. 6, No. 1, A31-A50.
Hightower, R., (2009). Internal Controls Policies and Procedures, John Wiley & Sons, New Jersey.
Kaiser B., Eagan P. D., Shaner H., (2001). "Solutions to Health Care Waste: Life-Cycle Thingking and 'Green' Purchasing", Environmental Health Perspectives, Vol 109, No 3, 205-207.
Mengi, B. T., (2013a). "Satıcı Hileleri", Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, Yıl 13, Sayı 39, 125-140.
Mengi, B.T., (2013b). Hileli Finansal Raporlama, Beta Yayınevi, İstanbul.
Morrill J. B., Morrill C. K. J., (2012). "Internal Control Assessment and Interference Effects", Behavioral Research in Accounting, Vol. 24, No. 1, 73-90.
Murray J. G., (2009). "Toward A Common Understanding of The Differences Between Purchasing, Procurement and Commissioning in The UK Public Sector", Journal of Purchasing & Supply Management, Vol 15, 198-202.
Okutmuş, E., Uyar, S., (2014). "Konaklama İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Departmanında Yapılan Bir Hilenin Tespiti: Vaka Analizi", Mali Çözüm Dergisi, Sayı 121, 35-54.
Ömürbek, V., Altay, S. Ö., (2011). "Turizm İşletmelerinde İç Kontrol Sisteminin Etkinliğinin İncelenmesi ve Manavgat Bölgesindeki Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma", Süleyman Demirel Ü. İİBF Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 379-402.
Özkul F.U., Özdemir Z.A., (2011). İşletmelerde Hile Riski Yönetimi, Beta Yayınevi, İstanbul.
Özten, S., Karğın, S., (2012). "Bankacılıkta İç Kontrol Faaliyetleri Kapsamında Krediler Kontrolü ve Muhasebeleştirme Süreci", Afyon Kocatepe Ü. İİBF Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, 119-136.
Rae K., Subramaniam N., (2008). "Quality of Internal Control Procedures: Antecedents and Moderating Effect on Organisational Justice and Employee Fraud", Managerial Auditing Journal, Vol. 23, No. 2, 104-124.
Schaeffer M. S., (2002). Essentials of Accounts Payable, Second Edition, John Wiley & Sons, New York.
Schaeffer M. S., (2004). Accounts Payable, Second Edition, John Wiley & Sons, New Jersey.
Schaeffer M. S., (2006). Accounts Payable and Sarbanes-Oxley, John Wiley & Sons, New Jersey.
Schaeffer M. S., (2007a). Travel and Entertainment Best Practices, John Wiley & Sons, New Jersey
Schaeffer M. S., (2007b). Controller and CFO's Guide to Accounts Payable, John Wiley & Sons, New Jersey.
Schonberger R. J., Gilbert J. P., (1983). "Just-In-Time Purchasing: A Challenge for U.S. Industry", California Management Review, Vol. 26, No. 1, 54-68.
Schroeder J. H., Shepardson M. L., (2016). Do SOX 404 Control Audits and Management Assessments Improve Overall Internal Control Systme Quality?, The Accounting Review.
Sevim, A., Gül, M., (2012). "Elektronik İşletmelerde Satın Alma İşlemleri ve İç Kontrol İlişkisi", Afyon Kocatepe Ü. İİBF Dergisi, Cilt 14, Sayı 2, 91-118.
Timur, M. N., (2013). "Tedarik Zincirinde Satın Alma ve Örgütsel İlişkiler, Tedarik Zinciri Yönetimi", Tedarik Zinciri Yönetimi, Anadolu Üniv. Yayınları, Eskişehir, 48-68.
Tuan, K., (2009). "Bağımsız Dış Denetim Sürecinde İç Kontrol Sisteminin İncelenmesi ve Değerlendirilmesi", Çukurova Ü. İİBF Dergisi, Cilt 13, Sayı 2, 1-15.
Türedi, S., (2012). "İç Kontrol Sistemi ve Toplam Kalite Yönetimi İlişkisi", Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 27-37.
Usul, H., Titiz, İ., Ateş, B. A., (2011). "İç Kontrol Sisteminin Kurumsal yönetimin Oluşumundaki Etkinliği: Marmara Bölgesi Belediye İşletmelerine Yönelik Bir Uygulama", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 49, 48-54.
Uyar, S., (2010). "UFRS Uygulamalarında İç Kontrol Sisteminin Etkisi ve Önemi", Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, Cilt 2, Sayı 2, 37-60.
Uysal, G., (2010). "COSO İç Kontrol Sistemi'nde İnsan Kaynakları Yönetimi: Bütünleşik Çerçeve", Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı 48, 125-129.
Wells, V.D., (2011). Principles of Fruud Examination, John Wiley & Sons, New Jersey.