Bankalarda Etkinliğin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi: Türkiye’deki Kamu, Özel ve Yabancı Sermayeli Bankalar Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma

Amaç – Türkiye’de faaliyet gösteren mevduat bankalarının etkinliğinin araştırılması ve sermaye sahipliği açısından etkinliklerinin karşılaştırılmasıdır. Yöntem – Veri Zarflama Analiz yönteminin uygulandığı araştırmada Faiz Giderleri, Diğer Faaliyet Giderleri ve Özkaynaklar kalemleri girdi; Faiz Gelirleri ile Alınan Ücret ve Komisyon kalemleri ise çıktı değişkenleri olarak seçilmiştir. Analizde üç adet kamusal sermayeli, beş adet özel sermayeli ve dört adet yabancı sermayeli banka olmak üzere toplam 12 mevduat bankasının 2010-2017 dönemine ilişkin verileri kullanılmıştır. Bulgular – Bankaların 2010-2017 faaliyet dönemine ilişkin ortalama etkinlik değeri 0,983 olarak gerçekleşmiştir. Ortalama etkinlik değeri kamusal sermayeli bankalarda 0,987; özel sermayeli bankalarda 0,970; yabancı sermayeli bankalarda 0,997’dir. Çalışma kapsamındaki bankaların etkin olduğu dönem sayısının toplam dönem sayısı içindeki oranı % 75’dir. Bu oran yabancı sermayeli bankalarda % 84, kamusal sermayeli bankalarda % 79, özel sermayeli bankalarda ise % 65 olarak gerçekleşmiştir. Tartışma – Özel sermayeli bankalar grubunun ortalama etkinlik değerinin ve etkin olduğu dönem sayısının toplam dönem sayısı içindeki oranının kamusal sermayeli bankalar ve yabancı sermayeli bankalara göre görece düşük olmasının nedeni, Türkiye İş Bankası A.Ş.’nin çalışma kapsamındaki tüm dönemlerde etkinlik değerinin düşük olması ve teknik olarak etkin olmamasıdır. Türkiye İş Bankası A.Ş. analiz dışında bırakıldığında, sermaye sahipliği türüne göre Türkiye’de faaliyet gösteren mevduat bankalarının etkinliklerinde fark yaratacak derecede önemli bir bulguya rastlanmamıştır.

Evaluating Banks’ Efficiency Using Data Envelopment Analysis: A Comparative Research on Public, Domestic Private and Foreign Banks in Turkey

Purpose – To investigate the efficiency of deposit banks in Turkey and to compare their efficiency in terms of capital ownership. Design/methodology/approach – Data Envelopment Analysis method was applied in the research. Interest Expenses, Other Operating Expenses and Shareholders’Equity were selected as input variables while Interest Income and Fees and Commissions Income were used as outputs. The study consists of 12 deposit banks, including three state-owned, five privately-owned and four foreignowned banks and it covers the 2010 - 2017 period. Findings – The average efficiency value of banks for the 2010-2017 operating period is 0.983. Average efficiency value is 0,987 in state-owned banks; 0.970 in private banks; 0.997 in foreign banks. The banks have on average 75 % operating efficiency in the periods covered by the study. This ratio is 84 % in foreign banks, 79 % in state-owned banks and 65 % in private banks. Discussion – The average efficiency value of the private banks group and the ratio of the number of periods in which operating effectiveness in the total number of periods is relatively lower than stateowned banks and foreign banks. This is caused by the fact that Türkiye İş Bankası A.Ş. has low efficiency value and is technically ineffective in all periods covered in the study. When Türkiye İş Bankası A.Ş is excluded from the analysis no significant findings were reached that can lead to a difference in the efficiency of Turkish deposit banks in terms of ownership structure.

PDF

___

Akbalık, M. & Sırma İ. (2013).Türkiye’de yabancı bankaların etkinliği: veri zarflama analizi uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 4(8),1-16.
Anayiotos, G., Toroyan, H., & Vamvakidis, A. (2010). The efficiency of emerging europe’s banking sector before and after the recent economic crisis. Financial Theory and Practice, 34(3), 247-267.
Apergis, N., Filippidis, I., & Economidou, C. (2007). Financial deepening and economic growth linkages: a panel data analysis. Review of World Economics, 143(1), 179-198.
Arabacı, H. (2018). Türkiye’de bankacılık sektörünün gelişimi. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2(3), 25-42.
BDDK (2018-a). 2018 faaliyet raporu. https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/hakkinda _0003_10.pdf (Erişim Tarihi: 15 Mart 2018)
BDDK (2018-b). Türk bankacılık sektörü temel göstergeleri-Aralık 2018 https://www.bddk.org.tr/ContentBddk/dokuman/veri_0014_39.pdf (Erişim Tarihi: 15 Mart 2018)
Beck, T., & Levine, R. (2004). Stock markets, banks, and growth: panel evidence. Journal of Banking & Finance, 28(3), 423-442.
Boussofiane, A., Dyson, R. G., & Thanassoulis, E. (1991). Applied data envelopment analysis. European journal of operational research, 52(1), 1-15.
Casu, B., & Molyneux, P. (2003). A comparative study of efficiency in european banking. Applied Economics, 35(17), 1865-1876.
Çarıkçı, O. & Akbulut, F. (2020). Türk bankacılık sektörünün veri zarflama analizi ile etkinliğinin ölçülmesi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 12 (1), 215-226.
Çelik, T., & Kaplan, M. (2010). Türk bankacılık sektöründe etkinlik ve rekabet: 2002-2007. Sosyoekonomi, (2), 7.9-28.
Demir, Y., & Gençtürk, M. (2006). İMKB’de işlem gören yerli ve yabancı bankaların göreli etkinliklerinin veri zarflama analizi ile ölçümü. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(2), 49- 74.
Demirbaş, M., & Sezgin, F. H. (2010). Likidite krizi sürecinde amerika birleşik devletleri, avrupa birliği’ne üye ülkeler ve Türkiye’deki bankacılık sektörünün karşılaştırmalı etkinlik analizi: 2006-2010 dönemi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(3), 135-158.
Demirguc-Kunt, A., Feyen, E., & Levine, R. (2012). The evolving importance of banks and securities markets (No. w18004). National Bureau of Economic Research.
Dyson, R. G., Allen, R., Camanho, A. S., Podinovski, V. V., Sarrico, C. S., & Shale, E. A. (2001). Pitfalls and protocols in DEA. European Journal of operational research, 132(2), 245-259.
Eleren, A., & Özgür, E. (2006). Türkiye’de yabancı sermayeli mevduat bankalarının veri zarflama yöntemi ile etkinlik analizlerinin yapılması. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 53-76.
Golany, B., & Roll, Y. (1989). An application procedure for DEA. Omega, 17(3), 237-250.
Grmanová, E., & Ivanová, E. (2018). Efficiency of banks in Slovakia: measuring by DEA models,“. Journal of International Studies Vol, 11(1),257-272.
Havrylchyk, O. (2006). Efficiency of the Polish banking Industry: foreign versus domestic banks. Journal of Banking & Finance, 30(7), 1975-1996.
King, R. G., & Levine, R. (1993). Finance and growth: Schumpeter might be right. The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717-737.
Law, S. H., & Singh, N. (2014). Does too much finance harm economic growth?. Journal of Banking & Finance, 41, 36-44.
Lin, Y. H., Hsu, G. J., & Hsiao, C. K. (2007). Measuring efficiency of domestic banks in Taiwan: application of data envelopment analysis and Malmquist index. Applied Economics Letters, 14(11), 821-827.
Mihaylova-Borisova, G. (2014). Bank efficiency in Bulgaria, International financial crisis and Eurozone debt crisis. Ikonomiceski Sotsialni Alternativi, (4), 17-24.
Naumovska, E., & Cvetkoska, V. (2016). Efficiency of the Macedonian banking sector. Yugoslav Journal of Operations Research, 26(3).
Niţoi, M. (2009). Efficiency in the Romanian banking system: an application of data envelopment analysis. Romanian Journal of Economics, 29(2), 38.
Özgür, E.(2008). Kamu bankalarının finansal etkinliği. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt. 10, Sayı. 3, 247-260.
Paul, S., & Kourouche, K. (2008). Regulatory policy and the efficiency of the banking sector in Australia. Australian economic review, 41(3), 260-271.
Pidd, M. (2012). Measuring the performance of public services: Principles and practice. Cambridge University Press.
Pradhan, R. P., Arvin, M. B., Hall, J. H., & Bahmani, S. (2014). Causal nexus between economic growth, banking sector development, stock market development, and other macroeconomic variables: The case of ASEAN countries. Review of Financial Economics, 23(4), 155-173.
Saha, A., & Ravisankar, T. S. (2000). Rating of Indian commercial banks: a DEA approach. European Journal of Operational Research, 124(1), 187-203.
Saldanli, A., & Aydin, M. (2016). Bankacılık sektöründe karlılığı etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi: Türkiye örneği. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (24), 1-9.
Seyrek, İ. H., & Ata, H. A. (2010). Veri zarflama analizi ve veri madenciliği ile mevduat bankalarında etkinlik ölçümü. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 4(2).67-84.
Shafiee, M., Sangi, M., & Ghaderi, M. (2014). Bank performance valuation using dynamic DEA: A slacks-based measure approach. International Journal of Applied Operational Research, 4(3), 81-90.
Shahid, H., Rehman, R., Niazi, G. K., & Raoof, A. (2010). Efficiencies comparison of Islamic and conventional banks of Pakistan. International Research Journal of Finance and Economics, 49(9), 24-42.
Sufian, F., & Kamarudin, F. (2016). Determinants of efficiency in the Malaysian banking sector: Does bank origins matter?. Intellectual Economics, 10(1), 38-54. TBB Bankalarımız 2018 https://www.tbb.org.tr/Content/Upload/Dokuman/7604/Bankalarimiz_ 2018.pdf (Erişim Tarihi: 15 Mart 2018)
Topak, M. S., & Çanakçioğlu, M. (2019). Banka performansının entropi ve copras yöntemi ile değerlendirilmesi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir araştırma. Mali Çözüm Dergisi, 29, 107-132.
Topak, M.S. (2018). Ekonomik katma değer (EVA): hesaplanması ve performans ölçüsü olarak kullanılması, Türkmen Kitabevi.
Turgut, A., & Ertay, H. İ. (2016). Bankacılık sektörünün ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye üzerine nedensellik analizi. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 114-128.
Yang, Z. (2009, March). Bank branch operating efficiency: a DEA approach. In proceedings of the International MultiConference of Engineers and Computer Scientists (Vol. 2, pp. 18-20).