Yeni Medya Gazeteciliğinde Etik Bir Paradigma Belirlemenin Kapsamı ve Sınırları

Yeni medya gazeteciliği, çok büyük iletişim potansiyeliyle, modern bir haber toplama ve yayımlama biçimidir ya da pek çok farklı katılımcının bağlanabildiği çevrimiçi (online) bir forumdur. Ayrıca, bu biçim ya da forum, dijital ya da çevrimiçi (online) gazetecilik olarak adlandırılan, medya profesyonellerine sınırsız kaynaklar ve teknolojik olanaklar sunan internet üzerinde ve internet aracılığıyla gerçekleştirilen internete özgü bir gazetecilik türüne gönderme yapmaktadır. Yeni medya, teknolojik gelişmelerin ve değişimlerin paralelinde gelişim sürecini sürdürmekte, hızlı olduğu kadar da belirli kurallara bağlı kalmadan geliştiği için yeni sorunları beraberinde getirmekte ve bu nedenle, yeni medya gazeteciliğinin etik düzenlemelere acil olarak kavuşturulması gerekmektedir. Yeni medya gazeteciliğindeki etik sorunları ya da ikilemleri, genel olarak, editöryel bağımsızlık, editöryel kontrol eksikliği, enformasyonun yeniden dağıtılması-telif hakları, haber-reklam-ticari enformasyon ilişkisi, çevrimiçi (online) içeriğin yayımlanma hızı, ticari baskı, köprülerin (hyperlinks) kullanımı, doğruluk ve güvenilirlik, kaynaklar, mahremiyet, düzenleme, haber toplama yöntemleri, kaynak şeffaflığı, bloggerlar, yurttaş gazeteciler, profesyonel olmayan gazeteciler, dijital manipülasyon ile nefret söylemi ve saldırgan içerik olmak üzere on sekiz ayrı kategoride sınıflandırmak mümkündür. Bu çalışmada, yeni medya gazeteciliğinde etik bir model önerisinin oluşturulması açısından etik sorunlar iletişim etiği bağlamında değerlendirilerek kuramsal çerçevenin belirlenmesine çalışılmakta ve modern iletişimin vazgeçilmez bir alanı olan yeni medya gazeteciliğinde etik bir paradigma belirlemenin kapsamı ve sınırları tartışılmaktadır.

The Scope and Limitations of Determining an Ethical Paradigm in New Media Journalism

New media journalism is a form of modern news gathering and publishing methods in a great communication potential or is an online forum which many people can connect. In addition, this form or forum refers to a kind of journalism particular to internet which called as digital or online journalism provides unlimited sources and technological supplies to media professionals, made real on internet and by internet. New media has been continuing process of development paralleling technological improvements and changes, because it s so fast and not depending on particular rules, it has been bringing with new problems and so ethics regulations should be conducted in the new media journalism as soon as possible. Ethical problems or dilemmas in the new media journalism can be classified into eighteen categories which are editorial independence, lack of editorial control, redistribution of information-copyrights, relationship between news-advertising-commercial information, speed of dissemination of online content, commercial pressure, the use of hyperlinks, accuracy and credibility, sources, privacy, regulation, news gathering methods, source transparency, bloggers, citizen journalists, unprofessional journalists, digital manipulation with hate speech and offensive content. In this study, we have tried to build theoretical framework on constituting an ethical model suggestion in the new media journalism by evaluated ethical problems in the context of communication ethics and also discussed the scope and limitations of determining an ethical paradigm in new media journalism in which an indispensable field in the modern communication.

PDF

___

Atabek, Ümit, (2006). İnternette Etik Sorunların Ekonomi Politik Bağlamı, Küresel İletişim Dergisi, 2, s.1-9, http://siyasaliletisim.org/pdf/internetetikpolitik.pdf. Erişim Tarihi: 18.06.2012.
Bardoel, Jo, (1996). Beyond Journalism: A Profession Between Information Society and Civil Society, European Journal of Communication, 11 (3), s.283-302.
Bardoel, J. ve Deuze M., (2001). Network Journalism: Converging Competences of Media Professionals and Professionalism, Australian Journalism Review, 23 (2), s.91-103.
Beckett, C. ve Mansell R., (2008). Crossing Boundaries: New Media and Networked Journalism, Communication, Culture&Critique, 1 (1), s.92-104.
Berkman, R. I. ve Shumway C. A., (2003). Digital Dilemmas: Ethical Issues for Online Media Professionals, Ames: Iowa State Press.
Binark, Mutlu, (2010). Nefret Söyleminin Yeni Medya Ortamında Dolaşıma Girmesi ve Türetilmesi, Tuğrul Çomu (der.), Yeni Medyada Nefret Söylemi, İstanbul: Kalkedon Yayınları, s.11-53.
Birsen, Haluk, (2011). Internet Journalism and Journalistic Ethics: Working Conditions and Qualifications of Journalists in the New Media, Journal of US-China Public Administration, 8 (2), s.230-240.
Black, Jay, (2008). An Informal Agenda for Media Ethicists, Journal of Mass Media Ethics, 23 (1), s.28-35.
Chang, T., Southwell, B. G., Lee, H. ve Hong, Y., (2011). Jurisdictional Protectionism in Online News: American Journalists and Their Perceptions of Hyperlinks, New Media&Society, 14 (4), s.684-700.
Christians, Clifford G., (1998). Media Ethics and the Technological Society, Journal of Mass Media Ethics, 13 (2), s.67-70.
Christians, Clifford G., (2011). Journalism Ethics for a New Era, Journal of Mass Media Ethics, 26 (1), s.84-88.
Cohen, Elisia L., (2002). Online Journalism as Market-Driven Journalism, Journal of Broadcasting&Electronic Media, 46 (4), s.532-548.
Cooper, Thomas W., (1998). New Technology Effects Inventory: Forty Leading Ethical Issues, Journal of Mass Media Ethics, 13 (2), s.71-92.
Dahlgren, Peter, (1996). Media Logic in Cyberspace: Repositioning Journalism and Its Publics, Javnost/The Public, 3 (3), s.59-72.
Demir, Müge, (2011). Importance of Ethic, Credibility and Reliability in Online Journalism, European Journal of Social Sciences, 24 (4), s.537-545.
Deuze, Mark, (1999). Journalism and the Web: An Analysis of Skills and Standards in an Online Environment, International Communication Gazette, 61 (5), s.373-390.
Deuze, M. ve Yeshua, D., (2001). Online Journalists Face New Ethical Dilemmas: Lessons From The Netherlands, Journal of Mass Media Ethics, 16 (4), s.273-292.
Deuze, M. ve Dimoudi, C., (2002). Online Journalists in the Netherlands: Towards a Profile of a New Profession, Journalism Studies, 3 (1), s.85-100.
Deuze, Mark, (2003). The Web and Its Journalisms: Considering The Consequences of Different Types of Newsmedia Online, New Media&Society, 5 (2), s.203-230. Deuze, Mark, (2004). What is Multimedia Journalism?, Journalism Studies, 5 (2), s.139-152.
Domingo, D., Quandt, T., Heinonen, A., Paulussen, S., Singer, J. B. ve Vujnovic, M., (2008). Participatory Journalism Practices in the Media and Beyond: An International Comparative Study of Initiatives in Online Newspapers, Journalism Practice, 2 (3), s.326-342.
Erol, Ebru G., (2009). Medya ve Etik: İnternet Haberciliğinde Nesnellik, Etik İlkelerin İçeriği, Uygulamadaki Sorunlar ve Televizyon Haberciliği ile Karşılaştırılması, Medya ve Etik Sempozyumu, Fırat Üniversitesi, 07-09 Ekim 2009, s.33-47. Ess, Charles, (2009). Digital Media Ethics, Cambridge: UK, Polity Press.
Evers, Hubb, (2001). New Moral Dilemmas in Online Journalism, Forum Medienethik, 1, s.37-46., http://www.european-mediaculture.de/fileadmin/bibliothek/ english/evers_journalism/evers_journalism.pdf. Erişim Tarihi: 11.09.2012.
Evers, Hubb, (2010). İnternet Haberciliği: Yeni Etik Sorunlar Mı?, Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel (der.), Televizyon Haberciliğinde Etik, Ankara: Fersa Matbaacılık, s.322-328.
Friend, C. ve Singer, J. B., (2007). Online Journalism Ethics: Traditions and Transitions, Armonk, New York: M. E. Sharpe.
Geray, H. ve Aydoğan, A., (2010). Yeni İletişim Teknolojileri ve Etik, Bülent Çaplı ve Hakan Tuncel (der.), Televizyon Haberciliğinde Etik, Ankara, Fersa Matbaacılık, s.305-321.
Hayes, A. S., Singer, J. B. ve Ceppos, J., (2007). Shifting Roles, Enduring Values: The Credible Journalist in a Digital Age, Journal of Mass Media Ethics, 22 (4), s.262- 279.
Keeble, R. ve Cohen-Almagor, R., (2010). Ethical Space: Journal with a Difference, Review of Communication, 10 (3), s.228-235.
Kuhn, Martin, (2007). Interactivity and Prioritizing the Human: A Code of Blogging Ethics, Journal of Mass Media Ethics, 22 (1), s.18-36.
Laughey, Dan, (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler ve Yaklaşımlar, Ali Toprak (çev.), İstanbul: Kalkedon Yayınları.
Lewis, Seth C., (2012). The Tension Between Professional Control and Open Participation: Journalism and Its Boundaries, Information, Communication&Society, 15 (6), s.836-866.
Lumby, C. ve Probyn, E., (2003). Remote Control: New Media, New Ethics, Cambridge: Cambridge University Press.
Meyers, C., Wyatt, W. N., Borden, S. L. ve Wasserman, E., (2012). Professionalism, Not Professionals, Journal of Mass Media Ethics, 27 (3), s.189-205.
Pavlik, John V., (1999). New Media and News: Implications for the Future of Journalism, New Media&Society, 1 (1), s.54-59.
Pavlik, John V., (2001). Journalism and New Media, New York: Columbia University Press.
Perlmutter, D. D. ve Schoen, M., (2007). If I Break a Rule, What Do I Do, Fire Myself? Ethics Codes of Independent Blogs, Journal of Mass Media Ethics, 22 (1), s.37- 48.
Phillips, Angela, (2010). Transparency and The New Ethics of Journalism, Journalism Practice, 4 (3), s.373-382.
Plaisance, Patrick L., (2009). Media Ethics: Key Principles for Responsible Practice, London: Sage.
Ramaprasad, J., Liu, Y. ve Garrison, B., (2012). Ethical Use of New Technologies: Where Do Indian Journalists Stand?, Asian Journal of Communication, 22 (1), s.98- 114.
Spence, E. H. ve Quinn, A., (2008). Information Ethics as a Guide for New Media, Journal of Mass Media Ethics, 23 (4), s.264-279.
Şakı Aydın, Oya, (2011). Teknoloji, Haber, Nesnellik-Yeni Medya Üzerine Tartışma Notları, Zeliha Hepkon (ed.), İletişim ve Teknoloji: Olanaklar, Uygulamalar, Sınırlar, İstanbul: Kırmızı Kedi Yayınevi, s.103-120.
Törenli, Nurcan, (2005). Bilişim Teknolojileri Temelinde Haber Medyasının Yeniden Biçimlenişi: Yeni Medya, Yeni İletişim Ortamı, Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
Turow, Joseph, (2003). Media Today: An Introduction to Mass Communication, New York: Houghton Mifflin Company.
Uzun, Ruhdan, (2005). Haber Telif Hakları ve İnternet Gazeteciliğinde İntihal, Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi İletişim, 21, s.45-75.
Ward, S. J. A. ve Wasserman, H., (2010). Towards an Open Ethics: Implications of New Media Platforms for Global Ethics Discourse, Journal of Mass Media Ethics, 25 (4), s.275-292.
Yeni Medyada Etik Sorunlar, Alternatif Bilişim, http://www.alternatifbilisim.org/ wiki/Yeni_Medyada_Etik_Sorunlar. Erişim Tarihi: 28.08.2012.