Siyasal iletişim bağlamında bir biyografi çalışması: Mehmet Akif Ersoy

Bu çalışmada, bir fikir, kültür adamı, şair olarak temayüz etmiş olan Türk İstiklal Marşı’nın şairi Mehmet Akif Ersoy’un siyasal düşünceleri ve aktif siyasi hayatı ve Milli Mücadele’nin siyasal iletişimine katkıları ele alınmaktadır. Mehmet Akif Ersoy’un siyasi anlayışının şekillenmesinde etkili olan kişiler, olaylar; İslamcı fikir ve siyaset anlayışının içeriği, özgürlükçü yaklaşımı, II. Abdülhamit yönetimine karşıtlığı ve İttihat ve Terakki Cemiyeti ile ilişkileri, II. Meşrutiyet sonrası çalışmalarıyla fikir, kültür hayatına katkıları; özellikle Milli Mücadele sürecindeki pozisyonu üzerinde durulmakta; Milli Mücadele’nin önderi Mustafa Kemal’in Mehmet Akif Ersoy’a bakışı, Mehmet Akif Ersoy’un Milli Mücadele’nin siyasal iletişimine katkıları, I. Büyük Millet Meclisi’ne seçilmesi ve Meclis üyeliği döneminde Meclis içi ve dışındaki faaliyetleri konu edilmektedir. Çalışmada, geniş bir literatür taramasına gidilmiş, Mehmet Akif Ersoy hakkında yapılan pek çok çalışmadan; notlarda ve kaynakça da gösterildiği üzere yararlanılmış; ayrıca birinci elden kaynaklar olarak TBMM I. Dönem zabıtları ve I. Dönem Burdur Milletvekili Mehmet Akif Ersoy’un TBMM özlük dosyası incelenerek faydalanılmıştır.

A biographical study in the context of political communication: Mehmet Akif Ersoy

In this study, the political opinions and active political life of Mehmet Akif Ersoy, who is the poet of Turkish National Anthem and who distinguish oneself as an intellectual, a man of culture and a poet -and his contribution to the political communication of Independence War have been explored. The people and incidents having influence on shaping the political approach of Mehmet Akif Ersoy, the content of his Islamic thought and politics, his liberal approach, his opposition to Second Abdulhamid Administration, his relations with the Committee of Union and Progress and his contribution to intellectual and cultural life by the studies after Second Constitutional Monarchy have been emphasized. Besides, the attention has been given particularly to his role and position in the independence war; Mehmet Ersoy from the point of view of Mustafa Kemal, the leader of Independence War, election of him as a member of parliament in the 1st Turkish Grand National Assembly, and his activities in and out of the National Assembly. In this article; a rich literature was reviewed, many studies and resources about the life of Mehmet Akif were used as quoted in footnotes; moreover, as a first hand document the official records of the First Period of the Turkish Grand National Assembly and personal files of Mehmet Akif Ersoy in the Grand National Assembly were examined.

PDF

___

Abdülkadiroğlu, Abdulkerim ve N. Abdülkadiroğlu (1987); Mehmed Akif Ersoy’un Makaleleri- ( Sırat-ı Müstakim ve Sebilü’r-Reşad Mecmuaları’nda Çıkan), Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 796, 1. Baskı.
Akandere, Osman (2009); Oğlu Emin Ersoy’un Anlatımlarıyla Mehmet Akif Ersoy’un Millî Mücadele’ye Katılması ve Bazı Hususiyetleri, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Albayrak, Sadık (1973); Son Devrin İslâm Akademisi, Dâr’ül Hikmet-il İslâmiye, İstanbul.
Arslanbenzer, Hakan (2007); Şairin Düşünür Olarak Portresi, Akif’ten Asım’a, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
Aydın, Hasan (2009); Mehmet Akif Ersoy’un Şiirsel Söyleminde Doğu’nun Geri Kalmışlığının Felsefi Çözümlemesi, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Ayvazoğlu, Beşir (2007); (Beşir Ayvazoğlu ile Söyleşi) Şairin Düşünür Olarak Portresi, Akif’ten Asım’a, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
Banarlı, Nihat Sami (1979); Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, 2 cilt, İstanbul.
Boşnakoğlu, Hasan (1981); İstiklâl Marşı Şairimizin İstiklâl Harbindeki Vaazları,İstanbul.
Canatar, Kadir (2008); “Mehmet Akif’in “Şark” ve “Garp” İmgesi”, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi, (Mehmet Akif özel sayısı), yıl:12, sayı:133.
Çantay; Hasan Basri (1966); Akifname, İstanbul: Ahmed Sait Matbaası.
Çetin, Mehmet (2003); İstiklâl Marşı ve Mehmet Akif Ersoy; Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı, Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü Yayını.
Çevik, Zeki (2002); Millî Mücadele’de “Müdafaa-i Hukuk’tan Halk Fırkası’na” Geçiş (1918-1923), Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yayını.
Çevik. Zeki (2009); I. Meclis’te Bir Meb’us: Mehmet Akif (Ersoy) Bey; I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur: Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Çiftçigüzeli, Mehmet Cemal (2009); Mehmet Akif: Sırat-ı Müstakim ve Sebilrürreşat, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Duman, Hasan (1986); Mehmet Akif ve Bir Mecmuanın Anatomisi, Millî Kültür Dergisi, Aralık S.
Düzdağ, Ertuğrul (1991); Safahat – Eski ve Yeni Harflerle Tenkidli Neşir, İstanbul:İz Yayınları.
Enginün, İnci (1987); “Çanakkale Zaferi’nin Edebiyata Aksi”, Türklük Araştırmaları Dergisi, S.2.
Erişirgil, Emin (1986); İslâmcı Bir Şairin Romanı, İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Ersoy, Mehmet Akif (1919); “Manda Meselesi”, Sebilürreşad, 21 Ağustos 1335 (1919), No 437-438.
Fergan, Eşref Edip (1938); Mehmet Akif, İstanbul.
İdben, Emir İçhem (2009); İnsancıl Dünya Görüşü Açısından Mehmet Akif Ersoy, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
İğdemir, Uluğ (1969); Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
İlgürel, Mücteba (1999); Millî Mücadelede Balıkesir Kongreleri, Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayını.
“İslâm Şâiri Akif Bey” (1920); Hakimiyet-i Millîye, 28 Nisan 1336 (1920), No 25.
Kabaklı, Ahmet (1975); Mehmet Akif, 100 Büyük Edip 100 Büyük Şair Dizisi, İstanbul: Toker Yayınları.
Kara, İsmail (2007); (İsmail Kara ile Söyleşi) Akif’ten Asım’a; Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını.
Karaer, Nihat (2009); Mehmet Akif ve II. Meşrutiyet, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Karakoç, Sezai (1968); Mehmet Akif, İstanbul: Yağmur Yayınları.
Kısıklı, Emine (2009); Millî Mücadele’de Kamuoyu Oluşumunda Mehmet Akif; I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Kuntay, Mithat Cemal (1990); Mehmet Akif, Hayatı Seciyesi Sanatı, Ankara: Türkiye İş Bankası Yayını.
Kutlu, Sacit (2004); Didar-ı Hürriyet (Kartpstallarla II. Meşrutiyet) 1908-1913,İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayını.
Mehmet Akif’in Yazılarından Seçmeler (2006), Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, Mehmet Akif Özel Sayısı, Sayı:73.
Mehmet Akif ve Safahat (1986); İstanbul: Tercüman Aile ve Kültür Kitaplığı, İstanbul.
Müstecaplıoğlu, Esat Adil (1937); Mehmet Akif (Ferdî ve İçtimai Karakteri- Vatanperverliği- Milliyetçiliği- Şairliği), İstanbul: Ülkü Basımevi.
Okay Orhan (2008); “Mehmet Akif’in Karakteri ve sanatı” Hece, Aylık Edebiyat Dergisi, (Mehmet Akif özel sayısı), yıl:12, sayı:133.
Ortaylı, İlber (2004); Mehmet Akif Sempozyumu, TBMM, Ankara. (Konuşma metni)
Parlatır, İsmail (2009); İkinci Meşrutiyet Dönemi Fikir Hareketleri İçinde Mehmet Akif; I. Uluslar arası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Semiz, Yaşar; Millî Mücadele ve Mehmet Akif, www.turkiyat.selcuk.edu.tr/pdfdengi/s7/17/pdf (erişim tarihi: 15.03.2010)
Semiz, Yaşar - Osman Akandere (2002) ; Millî Mücadele’de Mehmet Akif (Ersoy) Bey’in Faaliyetleri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C.XVIII, Sayı:54.
Şapolyo, Enver Behnan (1944); Mustafa Kemal ve Millî Mücadele Tarihi, Ankara.
Şeker, Kadir (2009); Mehmet Akif’te Doğu Batı Düşüncesi, I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Tansel, Fevziye Abdullah (1991); Mehmet Akif Ersoy – Hayatı ve Eserleri, İstanbul:Mehmet Akif Ersoy Fikir ve Sanat Vakfı Yayınları.
TBMM GCZ (Türkiye Büyük Millet Meclisi Gizli Celse Zabıtları), Türkiye İş Bankası Kültür Yay.,c. I, Ankara 1985.
TBMM ZC (Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi),TBMM Basımevi, c. 2, Ankara 1981, 3. Basılış.
TBMM ZC, TBMM Matbaası, c. 8, Ankara 1945, 2. basılış.
TBMM ZC, TBMM Matbaası, c. 9, Ankara 1954, 2. basılış.
TBMM ZC, I.Devre; c.25.
TBMM (2004); İlk Meclis (I.Dönem Milletvekilleri Gelecekten Bekledikleri) Anketi, Ankara: TBMM Kültür Sanat Yayın Kurulu Yayını.
Tevetoğlu, Fethi (1986); Bayrağa Sardığım Yüce Şair, Millî Kültür Dergisi Mehmet Akif Özel Sayısı, Aralık, 1986.
Tevetoğlu, Fethi (1987); “Gazi Mustafa Kemal- Şair Mehmet Akif”, Türk Yurdu Dergisi, Akif Özel Sayısı, Aralık 1987.
Timurtaş, Faruk K.(1987); Mehmet Akif ve Cemiyetimiz, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları:758.
Topçu, Nurettin (1970); Mehmet Akif, İstanbul: Hareket Yayınları.
Uçman, Abdullah (1986); Mehmet Akif’in Millî Mücadele Yıllarındaki Mev’izeleri, Millî Kültür Dergisi, Mehmet Akif Ersoy Özel Sayısı, Aralık S.
Uğur, Mücteba (1994); Hasan Basri Çantay; Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayını.
Uyguner, Muzaffer (1991), Mehmet Akif Ersoy, Ankara: Bilgi Yayınları.
Yiğit, Yücel (2009); İki hatip Bir Kent: Mustafa Kemal Paşa ve Mehmet Akif Balıkesir’de; I. Uluslararası Mehmet Akif Ersoy Sempozyumu, Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Yayını.
Yiğit, Yücel (2008);“Mehmet Akif’in Balıkesir Hitabesi”, Hece, Aylık Edebiyat Dergisi, (Mehmet Akif özel sayısı), yıl:12, sayı:133.
Yıldırım, Tahsin (1985); Millî Mücadele’de Mehmet Akif, İstanbul: Selis Yayınları.