Osmanlı Devleti’nde Yayınlanan İlk Kadın İlavesi Terakki-i Muhadderat’taki Kadın Mektuplarının Tahlili

Terakki-i Muhadderat, 1285 yılında -miladi 1869'da- Terakki gazetesinin ilavesi olarak çıkan kadınlar için hazırlanmış ilk yayındır. Adı, "örtülü, namuslu kadınların ilerlemesi" manasındadır. Ali Raşit tarafından yayınlanan bu ilavede; kadının eğitimine odaklanılmış, ev içindeki konumu pekiştirilmek ve bununla birlikte eş ve anne olmak konusundaki eksiklikleri giderilmek istenmiştir. Bu bakımdan geleneksel bir bakış açısının hâkim olduğu Terakki-i Muhadderat, kadınlara eş olmaları dolayısıyla adap öğreten, kısa, öz makaleler, hikâyeler içermektedir. Ayrıca kadınlardan gelen mektuplara da ilavede sıklıkla yer verilmiştir

The Analysis of Women’s Letters in the Terakki-i Muhadderat, the First Women’s Supplement Published in the Ottoman Empire

Terakki-i Muhadderat was the first publication prepared for women, that waspublished as the supplement of the Terakki journal in 1285 (1869 in Gregorian). The namemeans “the progress of covered, honorable women”. In this supplement published by AliRaşit; women’s education was in focus and their deficiencies in terms of being a wife andmother was tried to be removed and their position in the house was tried to be reinforced.Terakki-i Muhadderat, where a traditional point of view is dominant in this respect, includedshort articles, essays, stories, teaching manners because they are wives. In addition, lettersfrom women were frequently given place in the supplement.In this study, letters sent by women to the Terakki-i Muhadderat supplement wereexamined. The purpose is to be an interpreter of the wishes and desires of women in thefirst supplemental newspaper published for them through their letters. It is also desirable toreveal what is the point of view of this first supplement published for them.In this study that can be evaluated within the scope of qualitative historicalresearch, all the letters sent by women to Terakki-i Muhadderat were identified and theideas and thoughts in these letters were examined under separate themes and interpreted.In the examination conducted, it was determined that women were more concerned aboutthe need to education in the letters they sent. They also stated that they were pleased withthis supplement for them and that they had the difficulty of understanding what was writtenbecause of the language and style of the supplement. There are also letters that the womenhave felt discomfortable about the males impugning women’s decency and manners andthat women providing news about the events happening in their own regions.

PDF

___

Adile Hanım, (1285). “Adile Hanım İmzasıyla Gelen Varakadır”, Terakki-i Muhadderat, 28 Haziran.
Avcı, Yasemin, (2015). “Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Dönemi’nde ‘Otoriter Modernleşme’ ve Kadının Özgürleşmesi Meselesi”, Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulamalı Merkezi Dergisi OTAM, Cilt 21, Sayı 21, s. 1-18.
Belkıs Hanım, (1285). “Belkıs Hanım İmzasıyla Gelen Varakadır”, Terakki-i Muhadderat, 28 Haziran.
Cin, Halil, (1979). Eski ve Yeni Türk Hukukunda Tarım Arazilerinin Miras Yoluyla İntikali, Ankara, Sevinç Matbaası.
Çağlıyan, Hale, (2002). “Defining Ottoman Woman: The Terakki-i Muhadderat (1869-1870) as the First Woman’s Journal in the Ottoman Empire”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, ODTÜ, Ankara.
Çakır, Serpil (1994). Osmanlı Kadın Hareketleri, İstanbul, Metis Yayınları. Faika Hanım, (1285). “Faika Hanım İmzasıyla Gelen Varakadır”, Terakki-i Muhadderat, 13 Temmuz.
Hayriye Hanım, (1285). “Hayriye Hanım İmzasıyla Vürud Eden Varakadır”, Terakki-i Muhadderat, 13 Temmuz.
İffetli Hanım, (1285). “Mumâ-İleyh Ahmet Faris Efendi Hazretlerinin Haremi İffetli Hanım Efendi Tarafından Gelen Varakadır”, Terakki-i Muhadderat, 20 Temmuz.
Kandiyoti, Deniz, (1991). “Kadın, İslâm ve Devlet: Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım”, Toplum ve Bilim, No 53, s. 21-39. Kurnaz, Şefika, (1991). Cumhuriyet Öncesinde Türk Kadını (1839-1923), Ankara,
TC Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
Kurnaz, Şefika, (1996). II. Meşrutiyet Döneminde Türk Kadını, İstanbul, Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
Leyla Hanım, (1285). “Sofya’da Sakin Âstâneli Leyla Hanım İmzasıyla Gelen Varakadır”, Terakki-i Muhadderat, 20 Temmuz.
Meriç, Cemil, (2006). Kırk Ambar. Cilt 2. Ankara, İletişim Yayınları.
Ortaylı, İlber, (2013). Osmanlı Toplumunda Aile, İstanbul, Timaş Yayınları.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “El Cevaib Muharriri Ahmed Faris Efendi Hazretlerinin Harim-i İsmet Tev’emeleri Hanım Efendi Tarafından Gelen Varakadır”, 13 Temmuz.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Bir Hanım İmzasıyla Gelen Mektup”, 5 Nisan.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Bir Varaka”, 16 Teşrin-i Sani.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Mektup”, 15 Şubat.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Mektup”, 15 Şubat.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Mukaddime”, 15 Haziran.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Rusya’da Zuhura Gelen Vakıa”, 22 Mart.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Ünye’de Mukamiye Bir Hanım Tarafından Mektup”, 6 Teşrin-i Evvel.
Terakki-i Muhadderat, (1285). “Zağra-i Atik’ten Mektup”, 29 Mart.
Terakki-i Muhadderat, (1286). “Bir Hanım İmzasıyla Gelen Varaka”, 14 Haziran.
Terakki-i Muhadderat, (1286). “Bir Hanım Tarafından Matbaamıza Gelen Mektuptur”, 20 Ağustos.
Terakki-i Muhadderat, (1286). “Buna Dair Matbaamıza Gönderilen Mektup”, 21 Mayıs.
Terakki-i Muhadderat, (1286). “Eski Zağra’dan Mektub”, 26 Nisan.
Terakki-i Muhadderat, (1286). “İşkodra’dan Mektup”, 17 Mayıs.
Ülker Hanım, (1286). “Mektup”, Terakki-i Muhadderat, 2 Mayıs.
Ülker Hanım, (1286). “Ülker Hanım Tarafından Mektup”, Terakki-i Muhadderat, 14 Haziran.
Ülker Hanım, (1286). “Ülker Hanım Tarafından Mektup”, Terakki-i Muhadderat, 10 Mayıs.
Ülker Hanım, (1286). “Ülker Hanım Tarafından Vürud Olan Mektup”, Terakki-i Muhadderat, 19 Haziran.
Yaşar, Fatma Tunç, (2007). “Osmanlı Kadının Eğitimine Yönelik İlk Süreli Yayın: Terakki-i Muhadderat”, Dem Dergi, Yıl: 1, Sayı 3, s. 98-105.