DELHİ TÜRK SULTANLIĞI’NDA SALTANAT NAİPLERİ VESALTANAT NAİPLERİNİN İKTİDAR ÜZERİNE ETKİLERİ

Delhi Türk Sultanlığı 1206-1414 yılları arasında Hindistan’daDelhi merkez olmak üzere büyük bir çoğunluğu Türk olanhanedanlar tarafından yönetilmiştir. Delhi TürkSultanlığı’nda, yönetici kesim yerli halktan oluşmayıp devletteşkilatı, memlûk sistemi üzerine gelişme göstermiştir.Belirtilen zaman aralığında Türklerin varlığı, Hindistan’ınsiyasi, askeri, iktisadi ve kültürel hayatı üzerindeazımsanmayacak ölçüde etkili olmuştur. Bu devlettesaltanatın veraset ile intikaline itibar edilmemekteydi.Dolayısıyla kendisinde hükümdar olma arzusu taşıyanemirler/komutanlar için iktidarın yeni sahibi olmak, oldukçacazip idi. Sultanlığın üst pozisyonlarında yer alan veçoğunlukla sultandan sonra en yetkili makam sahibi olansaltanat naipleri için devletin sahip olduğu bu iktidar anlayışı,onları diğer emirlerden farklı olarak iktidar için daha fazlaistekli kılmıştır. Delhi Türk Sultanlığı’nda saltanat naipliğimakamı, kuruluşundan on dördüncü yüzyıl başına kadar yaniTuğluk hanedanlığı dönemine kadar etkili olmuştur. DelhiTürk Sultanlığı’nda saltanat naipleri, makamlarınınkendilerine tanımış olduğu geniş yetkiler ile güçlü bireremirdiler. Ancak onlar bu güçlerini, sadece makamınkendilerine vermiş olduğu güçten almamaktaydılar. Buçalışmada, Delhi Türk Sultanlığı bürokrasisinde yer alansaltanat naiplerinin iktidar üzerinde nasıl ve ne ölçüde etkiliolduklarını veyahut olamadıklarını göstermeye çalışacağız

Sultanate Regents in the Delhi Turkish Sultanate and Their Effects on Power

The Delhi Turkish Sultanate was ruled between 1206and 1414 by dynasties, most of which were Turkish,with Delhi being the center of India.In the Delhi Turkish Sultanate, the ruling class did notconsist of local people, but the state organizationdeveloped on the mamluk system. The presence of theTurks in the specified time period had a substantialimpact on the political, military, economic and culturallife of India. In this state, the succession of the sultanateby inheritance was not respected. Therefore, being thenew owner of power was very attractive for theamirs/commanders who wanted to be rulers. Thisunderstanding of power of the state for the regents ofthe sultanate, who were in the upper positions of thesultanate and who were mostly the most authoritativeafter the sultan, made them more eager for powerunlike other emirs. In the Delhi Turkish Sultanate, theoffice of regency was influential from its establishmentuntil the beginning of the fourteenth century, that is,until the Tugluk dynasty. In the Delhi TurkishSultanate, the regents were powerful emirs with thewide powers their authorities had given them.However, they did not derive their power only from thepower given to them by the authority. In this study, wewill try to show how and to what extent the regents ofthe sultanate in the bureaucracy of the Delhi TurkishSultanate were or could not be effective on thegovernment.

PDF

___

Ahmet, M. Aziz, Siyasi Tarihi ve Müesseseleriyle Delhi Türk İmparatorluğu, (T. Say, Çev.), Tercüman 1000 Temel Eser Serisi, İstanbul 1975.
Bayur, Yusuf Hikmet, Hindistan Tarihi I, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1987.
Bosworth, Clifford Edmund, Doğuşdan Günümüze İslam Devletleri, (H. Canlı, Çev.), Kaknüs Yayınları, İstanbul 2005.
Cöhce, Salimi, “Hindistan’da Kurulan Türk Devletleri”, Türkler Ansiklopedisi, C.8, Yeni Türkiye Yayınları, Ankara 2002, s. 689-730.
Cöhce, Salim. “Hindistan’da Kurulan Türk Devletleri”, İslam Tarihi ve Medeniyeti Külliyatı (Müslüman Türk Devletleri-II) C.9, Siyer Yayınları, İstanbul 2018. s. 187-280.
Cûzcânî, Minhāj Sirāj, Tabakāt-ı Nâsırî, (H. G. Raverty Çev.), New Delhi 1970.
Day, Upendra Nath, Administrative System of Delhi Sultanate, (1206–1413 A.D.), Kitab Mahal, Delhi 1965.
El-Cûzcânî, Minhâc-i Sirâc el-Cûzcânî, Tabakât-ı Nâsırî Gazneliler, Selçuklular, Atabeglikler ve Hârezmşâhlar, (Tercüme ve Notlar: E. Göksu), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2015.
Elliot, Henry Miers, Tabakāti Nâsirí, Minhāju-s-Sirāj, In J. Dowson (Ed.), The History of India, as Told by its Own Historians: The Muhammadan Period, C. 2, London 1869, s.259-384.
Elliot, Henry Miers, Táríkh-i Fíroz Sháhí, of Zíáu-d dín, Barní, In J. Dowson (Ed.), The History of India, as Told by its Own Historians: The Muhammadan Period, C. 3, London 1871, s. 93-268.
Elliot, Henry Miers, Tazjiyatu-l Amsár wa Tajriyatu-l A’sár, of Ἀbdu-llah, Wassáf, In J. Dowson (Ed.), The History of India, as Told by its Own Historians: The Muhammadan Period, C. 3, London 1871, s. 24-54.
Elliot, Henry Miers, Zafar-náma, of Sharafu-d dín, Yazdí, In J. Dowson (Ed.), The History of India, as Told by its Own Historians: The Muhammadan Period, C. 3, London 1871, s. 478-522.
Elliot, Henry Miers, Tāju’l-Ma-āsir, Hasan Nizámí, In J. Dowson (Ed.), The History of India, as Told by its Own Historians: The Muhammadan Period, C. 2, London 1869, s. 204-244.
Farooqı, Naımur Rahman, Delhi Sultanlığı, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.9, İstanbul 1994, s. 130-132.
Habibullah, Abul Barkat Muhammud, Foundation of Muslim Rule in India, Allahabad 1961.
Husain, Wahed. The Administration of Justice during the Muslim Rule in India, Calcutta 1934.
İbn Battûta, İbn Battûta Seyahatnâmesi, Cilt 1-2, (A. S. Aykut, Çev. İnceleme ve Notlar). Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2010.
İbn Haldun, Kitâbü’l-İber ve Divanü’l-Mübtede ve’l-Haber fî Eyyami’l-Arab ve’l-Acem ve’lBerber ve men Asarahum min Zevi’s-Sultani’l-Ekber, C. 4, Beyrut 1988.
Jackson, Peter, The Delhi Sultanate A Political and Military History. Cambridge University Press, 1999.
Kafesoğlu, İbrahim, Türk Milli Kültürü, Ötüken, İstanbul 1998.
Kansoy, Umut. Delhi Türk Sultanlığı’nda Ordu (1206-1414), (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Marmara Üniveristesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2018.
Khan, Iqtidar Alam, Historical Dictionary of Medieval India, Toronto 2008.
Koç, Bilal, Devletin Nesepten Sebebe Geçişine Direnen Bir Unsur Olarak Çihilgan/Kırklar Meclisi, ÇÜTAD (2), 2017, s. 91-121.
Kortel, S. Haluk. Delhi Türk Sultanlığı’nda Teşkilat (1206-1414), Türk Tarih Kurumu, Ankara 2006.
Köprülü, Orhan Fuat. Balaban Han, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.5, İstanbul 1992, s. 3.
Lapıdus, Ira M. İslam Toplumları Tarihi, C. I, (Çev. Y. Aktay), İletişim, 2002.
Özcan, Azmi, “Hindistan” (Tarih), Türkiye Diyanet Vakfı, C. 18, 1998, s.75-81.
Qurieshi, Ishtiaq Husain. The Administration of the Sultanate of Delhi. Karachi 1958.
Srivastava, Ashirbadi Lal. “Hindu-Muslim Relations During The Sultanate Period (1206-1526 A.D.)”, Journal of Indian History, 41, 1963, s. 577-593.
Üçok, Bahriye, İslam Devletlerinde Türk Nâibeler ve Kadın Hükümdarlar, Bilge Kültür Sanat, İstanbul 2011.