Bir İngiliz Diplomatın Gözlemleriyle Türkiye’nin Doğu Vilayetlerinin 1956 Yılındaki Genel Durumu

Çağdaş İngiliz hariciyesinin önemli isimlerinden biri olan Anthony D. Parsons’un, İngiltere’ninAnkara Büyükelçiliğinde henüz genç bir diplomat iken Türkiye’nin doğu vilayetlerine düzenlemişolduğu gezi ve bu gezideki gözlemlerine dayalı olarak yazdığı rapor, bize geleneksel İngiliz dışsiyasetinin şekillenmesinde önemle dikkate alınan elçilik raporlarını hatırlatmaktadır. Buaraştırmayla, 1956 yılında gerçekleşen gezide kaleme alınan notların sunulduğu raporun içerdiği;söz konusu dönemin siyaset-seçmen ilişkisi, demografik yapı, iktisadi ilişkiler ve antropolojiközellikler gibi konuların incelenmesi dolayımıyla Demokrat Parti dönemi tarih incelemeleriliteratürüne katkı sunulması amaçlanmıştır.

The General Situation of Turkey's East Provinces in 1956 by An English Diplomat’s Observations

The report that Anthony D. Parsons, one of the most important names in the contemporary English foreign office, wrote based on his observations of the trip organized in the eastern provinces of Turkey while he was a young diplomat in the British Embassy in Ankara reminds us of embassy reports which are taken into account in the formation of traditional British foreign policy. With this research, it is aimed to contribute to the literature of the Democratic Party's history by examining the report in which the notes of the political-electorate relation, demographic structure, economic relations and anthropological characteristics of the period in question taken in the trip in 1956.

PDF

___

İngiliz Ulusal Arşivi (British National Archives/ NA), Kew Garden Public Record Office (PRO), Foreign Office (FO), 371/130176, RK 1015/2, C. T. Brant, January 31, 1957.
FO 371/130176, B. G. Shearing, January 15, 1957.
FO 371/130176, RK 1015/2, J. E. Galsworthy, February 5, 1957.
FO 371/130176, RK 1015/2, From (Ankara) to ( FO) Selwyn Lloyd, January 3, 1957.
FO 371/130176, RK 1015/2, (FO, S.W.L.) February 6, 1957.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey (September 29 to October 19).
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ General Observations.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Diyarbakır.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/Muş-Bitlis-Van.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Islam.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Internal Political.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Local Government and Administration.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Hakkâri.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ The Kurds.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Tunceli.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Foreign Affairs.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Siirt.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Bitlis.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Elazığ.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Muş.
FO 371/130176, Report on a Tour of South East Turkey/ Bingöl
Financial Times
Independent
The New York Times
AŞKIN, Sait, Cumhuriyet Döneminde Doğu Anadolu’ya Yapılan Kamu Harcamaları (1946-1960), Atatürk araştırma Merkezi Yay., Ankara, 2000.
COŞKUN, Yasin, “15-21 Haziran 1980 Yılında İngiliz Büyükelçisi Peter Laurence’ın Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri Gezisi Üzerine Bir Değerlendirme” Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 60, (Eylül 2017), ss. 585-596.
ÇAĞLAYAN, Ercan, “Van’da Demokrat Parti Teşkilatlanması”, Atatürk Dergisi, C. 2, S. 1 (2013), ss. 31-55.
ÇAKMAK, Diren, “Türk Siyasal Yaşamında Bir Muhalefet Partisi Örneği: Hürriyet Partisi (1955-1958)”, Gazi Akademik Bakış, C. 2, S. 3, (Kış 2008), ss. 153-185.
DAVISON, Roderic H., Osmanlı İmparatorluğu’nda Reform, 1856-1876, Agora Kitaplığı, İstanbul, 2005.
EDWARDS, A. C., “The Impact of the War on Turkey”, International Affairs (Royal Institute of International Affairs 1944-), Vol.22, No.3, (Jul., 1946), ss. 389-400.
GÜVENÇ, Serhat, “Bir Soğuk Savaş Sembolü Olarak Jeep’in Türkiye Serüveni: 1954- 1972”, içinde, İlter Turan’a Armağan, (Der.), Pınar Uyan Semerci, vd., İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul, 2015, ss. 143-158.
https://www.chu.cam.ac.uk/media/uploads/files/Parsons_Anthony.pdf (Erişim:13.07.2017).
IŞIKTAŞ, Erkan, “Bazı Arşiv Kaynaklarına Göre Siirt’te Misyonerlik Faaliyetleri”, TURKCESS, II. Uluslararası Türk Kültür Coğrafyasında Eğitim ve Sosyal Bilimler Sempozyumu, 5-7 Mayıs 2016, Nizip, ss. 185-196.
KARTIN, Cengiz, “Üç İngiliz Seyyahın Kaleminden Orta ve Doğu Anadolu İzlenimleri”, içinde, (Edt.), Çağatay Özdemir- Yunus Emre Tekinsoy, Yabancı Seyahatnamelerde Türkiye, Türk Yurdu, Ankara, 2016, ss. 219-231.
KOCABAŞOĞLU, Uygur, Majestelerinin Konsolosları, İngiliz Belgeleriyle Osmanlı İmparatorluğu’ndaki İngiliz Konsoloslukları (1580-1900), İletişim Yayınları, İstanbul, 2004.
MAJUMDAR, Rochona, “Subaltern Studies as a History of Social Movements in India, South Asia”, Journal of South Asian Studies, Vol.38, No.1, (2015), ss. 50-68.
METİNSOY, Murat, İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye, Gündelik Yaşamda Devlet ve Toplum, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2016.
SZYLOWICZ, Joseph S., “Political Dynamics of Rural Turkey”, Middle East Journal, Vol.16, No.4, (Autumn 1962), ss. 430-442.
ŞAŞMAZ, Musa, “İngiliz Yüzbaşı Stewart’ın Konya Konsolosluğu ve Adli Yönetime Dair Raporu (1879-1882)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, S.11, (2002), ss. 223-238.
TOPRAK, Zafer, Türkiye’de Muhalefetin Doğuşu: II. Dünya Savaşı ve Tek Parti’nin Sonu”, Toplumsal Tarih, S.121, (Ocak 2004), ss. 70-75.
Milletvekili Genel Seçimleri, 1923-2011, Türkiye İstatistik Kurumu, (t.y.), Ankara,
PRAKASH, Gyan, “Subaltern Studies as Postcolonial Criticism”, American Historical Review, (December 1994), ss. 1475-1490.